فصل اول تعاریف و اصطلاحات الکتریکی

1 ـ ضمن تعريف اجسام هادي چند نمونه از آنها را نام ببريد.؟

 اجسامي كه جريان الكتريسته را با مقاومت كم يا بدون مقاومت از خود عبور مي دهند را هادي گويند مانند: طلا، نقره، مس، آلومينيم، آهن، روي، ذغال و آب معمولي.

2 ـ ضمن تعريف اجسام عايق چند نمونه از آنها را نام ببريد؟.

 اجسامي هستند كه در مقابل عبور جريان، مقاومت زيادي نشان داده و مانع عبور آن مي گردند مانند:كاغذ، شيشه، ميكا، چيني، پلاستيك، هوا و آب مقطر

3 ـ اختلاف پتانسيل يا ولتاژ را شرح داده و نام واحد آن چيست؟

اختلاف پتانسيل عبارت از كميتي است كه باعث جاري شدن جريان در يك مدار بسته مي شود و واحد آن ولت مي باشد.

4 ـ منابع توليد ولتاژ را نام ببريد.؟

منابع توليد ولتاژ عبارتند از : پيل ها يا باتري ها و ژنراتورها.

5 ـ دستگاه اندازه گيري اختلاف پتانسيل چه نام دارد و نحوه اتصال آن براي سنجش چگونه است؟

اختلاف پتانسيل دو نقطه را با وسيله اي به نام ولتمتر اندازه مي گيرند. براي سنجش آن كافي است كه ولتمتر با منبع ولتاژ موازي بسته شود.

6 ـ ‌جريان را تعريف نماييد و واحد آن چه نام دارد؟

 نسبت تغييرات بار الكتريكي به زمان را جريان مي گويند و واحد آن آمپر نام دارد.

7 ـ دستگاه اندازه گيري جريان چه نام دارد و نحوة اتصال آن براي سنجش چگونه است؟

 دستگاه اندازه‌گيري جريان ، آمپرمترنام داردوبه صورت سري در مدار نصب مي شود.

8 ـ واحد كار الكتريكي و واحد توان ظاهري چيست؟

 واحد كار الكتريكي وات ثانيه بوده و واحد توان ظاهري ولت آمپر (VA) ياكيلو ولت‌آمپر يا مگا ولت آمپر مي باشد.

9 ـ يك مگاوات چند وات و يك كيلووات چند وات است؟

1000 W                 = یک كيلووات (KW)

1000,000 W                 =یک مگا وات (MW) 

10 ـ رابطة قدرت اكتيو و راكتيو چيست؟

رابطه قدرت اكتيو و راكتيو: S                                                                                      

(قدرت اكتيو)       Q                                                          P = S . cosj = Ö3 UI  cosj     (W)

(قدرت اكتيو)       P                            Q = S . sinj = Ö3 UI  sinj     (VAR)

(قدرت ظاهري)   S = Ö3 UI    (VA)

11 ـ برقدار كردن و جريان دادن را تعريف كنيد؟

 تحت ولتاژ قرار دادن هر دستگاه را برقدار كردن مي نامند و بارگيري از تجهيزات برقدار را جريان دادن مي گويند.

12 ـ منظور از Cosj كه در شبكه گفته مي شود، چيست؟

 مي دانيم كه در شبكه هاي توزيع، قدرت مصرفي توسط مصرف كنندگان داراي دو مؤلفه اكتيو با قدرت واته و راكتيو يا قدرت دِواته مي باشد. اين دو قدرت با هم 90 درجه اختلاف فاز دارند و از جمع برداري اين دو قدرت، مؤلفه قدرت ظاهري شبكه به دست مي‌آيد. اين مطلب در شكل زير نشان داده شده است. زاويه بين قدرت ظاهري و قدرت اكتيو را  jمي نامند و كسينوس اين زاويه را ضريب توان گويند. با توجه به نمودار، روابط زير را خواهيم داشت:

Pw                     قدرت واته (اكتيو)                                        j

 

      S

‍ٌPR

13 ـ سلف چيست و واحد اندازه گيري آن كدام است؟ نمونه اي از آن را نام ببريد؟ يك سيم پيچ سلف نام دارد كه مي تواند انرژي الكتريكي را در خود ذخيره نمايد و ولتاژ القاء شده در سلف ، با آهنگ تغييرات جريان نسبت به زمان متناسب است   . سلف را با نماد L نمايش داده و واحد اندازه گيري آن هانري          مي باشد. مقدار L    به تعداد دور سيم پيچ و جنس هسته آن (مثلاً هوا يا آهن) بستگي دارد. سلف را براي مقاصد مختلف به صورت سري يا موازي در شبكه قرار مي دهند. به عنوان مثال مي توان به بوبين قطع و وصل بريكرها و يا راكتورها در پست هاي فشار قوي اشاره نمود.

14 ـ فيدرهاي اولويت دار را تعريف نماييد؟

 فيدرهاي اولويت دار آن دسته از فيدرهايي هستند كه مناطق خاص و حساسي از شبكه برق را تغذيه نموده و در صورت نياز به خاموشي در مدت زمان معيني، از اولويت عدم قطع برق، برخوردار هستند.

15 ـ به چه علت تجهيزات فشار قوي را موقع تعميرات بايستي زمين نمود؟

 تجهيزات بي برق در مجاورت تجهيزات برقدار تشكيل يك خازن مي دهند. بدين شكل كه تجهيزات بي برق يكي از جوشن هاي خازن، تجهيزات برقدار جوشن ديگر و هوا، عايق بين دو جوشن محسوب مي گردد كه مجموعاً تشكيل خازن مي دهند، لذا روي تجهيزات بي برق بار الكتريكي جمع گرديده و اگر انسان با آن تماس پيدا كند بارهاي الكتريكي از طريق بدن فرد به زمين منتقل مي گردد.اين يعني عبور جريان از بدن انسان كه مي تواند با توجه به سطح ولتاژ و فاصله تجهيزات بسيار خطرناك باشد. لذا قبل از تماس افراد با تجهيزات بي برق، حتماً بايد اين تجهيزات مطابق دستورالعمل مربوطه زمين گردند.

16 ـ وضعيت جريان و ولتاژ نسبت به هم در بارهاي خازني، سلفي و اهمي چگونه است؟

 در بارهاي خازني خالص ، جريان 90 درجه نسبت به ولتاژ جلوتر است. در بارهاي سلفي خالص ، جريان نسبت به ولتاژ 90 درجه عقب تر است. در بارهاي اهمي خالص ، جريان و ولتاژ هم فاز هستند. با توجه به عناصر بكار رفته در شبكه معمولاً هر سه نوع از اين بارها توأماً وجود دارند ، كه امپدانس معادل وضعيت جريان نسبت به ولتاژ را تعيين مي نمايد.

17 ـ در يك سيستم سه فاز متعادل زاوية بين فازها چقدر است؟

 زاويه بين فازها 120 درجه مي باشد.

18 ـ سه فاز غيرمتعادل چيست؟

 سه فازي را غيرمتعادل گويند که از نظر آمپر مصرفي با هم متفاوت باشند.

19 ـ در يك سيستم سه فاز متعادل ستاره، جريان سيم نول چقدر است؟

جريان برابر صفر مي باشد.

20 ـ انواع اضافه ولتاژ در شبكه را نام ببريد؟

الف ـ اضافه ولتاژي كه بر اثر صاعقه بوجود مي آيد.

ب ـ اضافه ولتاژي كه بر اثر قطع و وصل ديژنكتور بوجود مي آيد (سوئيچينگ)

ج ـ اضافه ولتاژي كه بر اثر خازني شدن خط در حالت بي باري ايجاد مي گردد (اثر فرانتي)

د ـ اضافه ولتاژ ناشي از پديده رزونانس.

هـ ـ‌ اضافه ولتاژ ناشي از پديده فرورزونانس.

و ـ اضافه ولتاژ ناشي از برخورد خطوط انتقال با سطح ولتاژ بالاتر.

ز ـ اضافه ولتاژ ناشي از خروج بارهاي بزرگ.

21 ـ علت ازدياد ولتاژ و يا افت ولتاژ در شبكه انتقال انرژي چيست و حفاظت در مقابل آن چگونه است؟

 به علت افزايش جريان مصرفي و ثابت بودن قدرت در شبكه ، افت ولتاژ مشاهده مي شود . در حالت خاص پديده اي به نام رزونانس، خروج ناگهاني بار و بالا بودن تپ ترانسفورماتور در شبكه موجب افزايش ولتاژ مي شود. در هر حالت اين عوامل براي تجهيزات خطرناك است و براي جلوگيري از آن بايد سيستم ايزوله شود. براي اين كار از رله اي موسوم به Over Voltage يا رله Under Voltage استفاده مي كنند.

22 ـ حالت رزونانس در يك مدار چگونه بوجود مي آيد؟

 موقعي به وجود مي‌آيد كه مقاومت سلفي با مقاومت خازني در يك مدار برابر مي‌شود. يعني:

23 ـ منظور از ولتاژ نامي سيستم سه فاز چيست؟

ولتاژ کار عادي هر دستگاه يا سيستم را ولتاژ نامي آن گويند. در سيستم هاي سه فاز ولتاژ عادي خطي (فاز به فاز) به عنوان ولتاژ نامي سيستم بيان مي گردد.

 24 ـ تغييرات فركانس در اثر چه عواملي در شبكه بوجود مي آيد؟

تغييرات فركانس بر اثر عواملي از جمله از دست رفتن قسمتي از توليد و قطع مقدار قابل ملاحظه اي از بار مصرف كننده و يا اتصال كوتاه شديد و طولاني مدت ايجاد مي گردد.

25 ـ رنج (Range) تغييرات فركانس عادي پست را ذكر نماييد؟

تغييرات فركانس تا  HZ3/0±  یعنی (3/50 تا 7/49) هرتز از نظر بهره برداري قابل قبول بوده و مركز كنترل ديسپاچينگ ملي موظف است نسبت به تثبيت فركانس شبكه اقدام نمايد.

 

 

26 ـ كابل ها و خطوط دوبله را تعريف نماييد؟

هر زوج كابل يا خط هوايي كه مشتركاً داراي يك ديژنكتور در پست تغذيه كننده باشند، كابل ها و خطوط دوبله ناميده مي شوند.

27 ـ منظور از خط گرم چيست؟

 خط گرم (Hot Line) خطي است كه تحت تانسيون و به عبارتي ولتاژ داشته باشد.

28 ـ دستگاه فشار ضعيف را تعريف كنيد؟

 هر دستگاه ، تجهيز و هادي كه در شبكه به طور نرمال با ولتاژ كمتر يا برابر 400 ولت مورد استفاده گیرد را دستگاه فشار ضعيف مي نامند.

29 ـ دستگاه فشار قوي را تعريف كنيد؟

 هر دستگاه تجهيز و هادي كه در شبكه به طور نرمال و با ولتاژ بيش از 400 ولت باشد را دستگاه فشار قوي مي نامند.

30 ـ رديف ولتاژهاي انتقال و فوق توزيع و توزيع را در ايران نام ببريد؟

 در صنعت برق ايران ولتاژهاي استاندار  به صورت 20 ، 63 ، 132 ، 230 و 400 كيلوولت مي باشند اما در برخي از نقاط كشور يا شبكه هاي داخلي صنايع از ولتاژهاي 3/6 ، 11 و 33 كيلوولت نيز استفاده مي گردد.

 

31 ـ كد سطح ولتاژهاي شبكه را در ايران بنويسيد؟

32 ـ وظيفه اصلي پست هاي فشار قوي در شبكه چيست؟

الف ـ برقراري امكان مانور در شبكه

ب ـ افزايش ولتاژ در مبادي توليد به منظور انتقال انرژي با تلفات كمتر

ج ـ كاهش ولتاژ در مبادي مصرف تا حد ولتاژ مناسب مصرف كنندگان

 

33 ـ انواع پست هاي فشار قوي را نام ببريد و پست 20/63 كيلوولت در چه جايگاهي است؟

 1 ـ پست هاي افزاينده يا پست هاي نيروگاهي

2 ـ پستهاي كاهنده یا پست هاي مراكز مصرف (پست20/63 كيلوولت در اين
 رده مي باشد)

3 ـ پست هاي كوپلاژ و كليدزني

34 ـ پست هاي نيروگاهي به چه پستي اطلاق مي شود؟

 اين پست ها اصولاً در كنار نيروگاهها نصب و براي افزايش ولتاژ توليدي ژنراتورها براي انتقال قدرت صورت مي گيرد و ضمناً مصرف داخلي نيروگاهها را نيز تأمين مي كنند.

35 ـ در چه مواقعي از پست هاي S.I.G   استفاده مي شود؟

در اين پست ها تمام تجهيزات در داخل محفظه هاي پر از گاز SF6 قرار مي گيرد و در مناطقي كه آلودگي هوا و محدوديت جا براي احداث پست باشد استفاده مي شود.

36 ـ بِي را تعريف كنيد.

 هر پست معمولاً از تعدادي واحدهاي مداري نسبتاً مشابه به نام بِي تشكيل مي گردد. هر كدام از بِي ها ممكن است شامل بخشي از باسبار، ديژنكتور، سكسيونر و لوازم متعلقه نظير برقگير، رِاكتور و غيره باشد. بِي در حقيقت يك مفهوم فيزيكي است تا الكتريكي و آن فضايي است كه تعدادي از تجهيزات با آرايش خاص براي تشكيل قسمتي از مدار شبكه تشكيل مي‌دهند. 

37 ـ لي اوت (Lay Out) در پست ها به چه معني است و بر اساس چه عاملي تعيين مي‌شود؟

Lay Out عبارت است از شكل قرار گرفتن تجهيزات كه يك پست مطابق با نوع كار و يا شكل تنظيم شده اي كه طبق مقررات فواصل لازم بين تجهيزات گوناگون بر آن حاكم باشد و دو نوع نقشه دارد:  1ـ پلان 2ـ نما  كه بر اساس عواملي چون موقعيت جغرافيايي و سطح ولتاژ نامي، نحوه آرايش تجهيزات تعيين مي شود.

38 ـ انتخاب باسبار لوله اي تو خالي در پست هاي فشار قوي به چه دليل مي باشد؟

 به خاطر اثر پوسته اي، توزيع بار در سطح خارجي لوله مي باشد.

39 ـ پست هاي Outdoor  ، Indoor و Metal Clad به چه نوع پست هايي اطلاق مي شود؟

الف ـ ايستگاههاي Out Door :  تجهيزات فشار قوي در فضاي باز نصب مي شوند.

ب ـ ايستگاههاي In Door : تجهيزات فشار قوي در فضاي بسته و به شكل سرپوشيده

نصب مي شوند.

ج ـ ايستگاههاي Metal Clad : در اين نوع ايستگاهها، هادي ها توسط مواد ايزوله كننده

نظير روغن يا گاز SF6 در فضاي بسته تحت فشار قرار دارند و هيچ گونه ارتباطي با فضاي خارج ندارند كه به ايستگاههاي بدنه فلزي معروفند.

40 ـ فيدر را تعريف كنيد؟

 فيدر به معناي خروجي يا ورودي مي باشد. در اصل لغوي معني تغذيه كننده را مي‌دهد.

41 ـ دپار را تعريف كنيد؟

سازه ای متشكل از سكسيونرهاي كشويي و ديژنكتور 63 كيلوولت را دپار گويند.

42 ـ كرونا چيست و در چه موقعي شدت آن بيشتر مي شود؟

كرونا در اطراف هادي هايي كه داراي ولتاژ (اختلاف پتانسيل) بالا مي باشند ايجاد مي‌گردد و باعث يونيزه شدن هواي اطراف خود مي شود كه صدايي مانند شكستن چوب خشك دارد كه اين در خطوط انتقال به صورت تلفات مطرح مي گردد و عواملي كه باعث حادتر شدن آن مي گردند رطوبت هوا، چگالي هوا، شرايط هادي و ... مي باشد. 

43 ـ تلفات را تعريف نماييد و توضيح دهيد در يك شبكه به چه پارامترهايي بستگي دارد؟

انرژي توليد شده منهاي انرژي مصرف شده را تلفات مي گويند. انواع تلفات در شبكه با توجه به اهميت آن عبارتند از:

الف ـ تلفات حرارتي:  عمده ترين تلفات در شبكه مربوط به تلفات انتقال انرژي يعني تلفات حرارتي هادي است كه به صورت RI² مي باشد. همانگونه كه ملاحظه مي گردد تلفات حرارتي به مقدار جريان و مقاومت هادي ها بستگي دارد (نظير تلفات مس در ترانسفورماتورها)

ب ـ تلفات آهن در ترانسفورماتورها: اين تلفات شامل تلفات هيسترزيس و تلفات فوكو مي‌باشد. تلفات آهن به جنس هسته، فركانس و شكل فيزيكي هسته بستگي دارد.

ج ـ تلفات كرونا: تلفات كرونا درصد بسيار كمي از تلفات را شامل مي شود كه به سطح ولتاژ، مقطع يا شكل هادي و شرايط جوي بستگي دارد.

44 ـ باس سكشن (Bus section)  چيست و مزاياي آن را در پست نام ببريد؟

 باس سِكشن ارتباط بين دو باسبار مي باشد، مزاياي باس سِكشن عبارت است از:

    الف ـ قدرت مانور را زياد مي كند.

    ب ـ اتصال در يك قسمت شين، موجب قطع كل سيستم نمي گردد.

    ج ـ تعميرات و توسعه يك قسمت، موجب قطع برق در قسمت ديگر نمي گردد.

45 ـ‌ اينترلاك را تعريف نماييد و انواع آن را بنويسيد؟

قفل بين سكسيونرها و ديژنكتورها جهت بهره برداري صحيح و ايمن از تجهيزات پست را اينترلاك گويند و انواع آن مكانيكي و الكتريكي مي باشد

46 ـ تجهيزات پست هاي فشار قوي به چند طريق به سيستم زمين وصل مي شوند؟

به دو طريق:

1 ـ شبكه غربالي كه در عمق 60 تا 80 سانتيمتري سطح زمين قرار
مي گيرد و مقاومت اين شبكه جهت حفاظت دستگاه ها بايد كمتر از W3 باشد.

2 ـ به صورت مستقيم بوسيله ميله ارت به زمين متصل مي گردد.

47 ـ مقاومت زمين پست را با چه وسيله اي اندازه گيري مي نمايند؟

بامیگر يا دستگاه مخصوص اندازه گيري مقاومت زمين مي سنجند كه به صورت ميانگين در نقاط مختلف پست اين عمل انجام مي شود.

48 ـ تقسيم بندي انواع مقره ها را ذكر كنيد؟

1ـ مقره‌خطوط‌هوايي‌(آويز)

2ـ مقره عبوري (ميان‌گذر)

3ـ مقره هاي نگهدارنده (اتكايي)

49 ـ‌ چرا بايد مقره را تميز نگهداشت؟

در صورت آلوده بودن سطح مقره ها جريان نشتي روي سطح آنها افزايش يافته ضمن اينكه تلفات عايقي را افزايش مي دهد، ممكن است در صورت ادامه پيدا كردن موجب شكست عايقي و بروز خسارات سنگين گردد

50 ـ سطح اتصال كوتاه را تعريف نماييد؟

ماكزيمم جرياني كه در اثر بروز اتصالي در هر نقطه از شبكه (اتصال فاز به فاز يا فاز به زمين يا سه فاز) از آن مي گذرد را سطح اتصال كوتاه مي نامند

51 ـ‌ تأسيسات الكتريكي چند نوع زمين كردن وجود دارد، نام ببريد؟

دو نوع زمين كردن وجود دارد:

 الف) زمين كردن حفاظتي

ب) زمين‌كردن الكتريكي

52 ـ زمين كردن حفاظتي و الكتريكي را با ذكر مثال تعريف كنيد؟

زمين كردن حفاظتي يعني اينكه كليه قسمت هاي فلزي تأسيسات و تجهيزات كه در مجاورت ولتاژهاي بالا قرار دارند و خود داراي ولتاژ نمي باشند را به شبكه زمين (Earth)  متصل نماييم. مانند زمين كردن استراكچرها ، بدنه ترانسفورماتورها و ...

اگر زمين حفاظتي برقرار نگردد به دليل تجمع بارهاي الكتريكي بر روي قسمت هاي فلزي مذكور (پديده القاي خازني) هنگام تماس افراد با اين قسمت ها خطر برق گرفتگي وجود دارد.

زمين كردن الكتريكي يعني زمين كردن قسمتي از مدار الكتريكي، مانند زمين كردن مركز ستاره سيم پيچ ترانسفورماتورها يا ژنراتورها. زمين كردن الكتريكي براي برقراري امكان حفاظت سيستم و همچنين جلوگيري از ازدياد ولتاژ فازهاي سالم هنگام اتصال فاز به زمين در شبكه است.

53 ـ منظور از كنترل شبكه چيست؟

 مجموعه اقداماتي كه به منظور حفظ پايداري، قابليت اطمينان و غيره انجام مي گيرد را كنترل شبكه گويند.

54 ـ منظور از بهره برداري پست چيست؟

مجموعه عمليات اپراتوري پست ها در چهارچوب دستورالعمل هاي صادره را بهره برداري پست گويند.

55 ـ مانور شبكه را تعريف كنيد؟

كليه عملياتي كه براي قطع و وصل بخشي از تجهيزات، به درخواست مركز كنترل يا واحدهاي عمليات تعميراتي و يا بنا به ضرورت و به درخواست واحد بهره برداري با هماهنگي مركز كنترل ديسپاچينگ ذيربط صورت مي پذيرد را مانور شبكه مي گويند.

56 ـ قطعي زير اتصالي را تعريف كنيد؟

 هنگام بروز اتصالي در شبكه،‌ سيستم حفاظتي با ارسال فرامين قطع به بريكرهاي مربوطه قسمت آسيب ديده را از شبكه جدا مي نمايد. باز كردن بريكر تحت جريان اتصال كوتاه كه معمولاً چندين برابر جريان نامي بريكر است را قطعي زير اتصالي گويند.

57 ـ قدرت اتصال كوتاه چگونه محاسبه مي شود؟

با حاصلضرب ولتاژ قبل از اتصال كوتاه در جريان اتصال كوتاه ، قدرت اتصال كوتاه بدست مي آيد.

58 ـ منظور از ظرفيت قطع كليد چيست؟

 مقدار ماكزيمم مگاولت آمپري است كه كليد قدرت بايد قابليت قطع آن را در زمان معين داشته باشد.

59 ـ منظور از ظرفيت نامي پست چيست؟

 ظرفيت نامي ايستگاه برق بر اساس مجموع قدرت ظاهري ترانسفورماتورهاي نصب شده در آن بر حسب مگاولت آمپر و يا بر اساس ظرفيت حرارتي شينه هاي آن بر حسب كيلوولت آمپر مي باشد.

60 ـ بي برق كردن را تعريف كنيد؟/

 قطع جريان برق مدار و جدا كردن آن از كليه سيستم هاي برقدار و تخليه الكتريكي تا حد ولتاژ صفر را بي برق كردن مي نامند.

61 ـ خطر را تعريف كنيد؟

 احتمال بروز هرگونه خسارت جاني يا مالي و يا خروج از وضعيت عادي را خطر گويند.

62 ـ واژه «وقایع» را تعريف كنيد؟

حوادث، اتفاقات، مانوره اوبروزمعايب و عمليات انجام گرفته در پست را وقايع گويند.

63 ـ حادثه را تعريف كنيد؟

 هرگونه تغييرات بدون برنامه در ساختار سيستم و يا در كميت هاي الكتريكي آن، كه بتواند شرايط بهره برداري سيستم را تغيير دهد، حادثه ناميده مي شود. بنابراين قطع يك ديژنكتور، اضافه بار و یا خروج خودكار يك ترانسفورماتور يا خط ... تا مجزا شدن يك يا چند بخش از شبكه و نهايتاً خاموشي كامل در سطح شبكه، هر كدام يك حادثه تلقي مي گردند.

 

64 ـ بحران را تعريف كنيد؟

 بحران در شبكه برق عبارت است از شرايطي كه موجب خاموشي يا كاهش ضريب اطمينان در  بهره برداري گردد

65 ـ منظور از عيب تجهيزات چيست؟

 عيب تجهيزات عبارت است از بروز هرگونه شرايط غيرمتعارف در تجهيزات.

66 ـ شبكه فوق توزيع را تعريف كنيد؟

 به مجموعه‌اي از تجهيزات پست، خطوط هوايي و كابل‌هاي زميني درحال بهره‌برداري با ولتاژ 63 كيلو ولت اطلاق مي گردد.

67 ـ شبكه انتقال را تعريف كنيد؟

 به مجموعه اي از تجهيزات پست ، خطوط هوايي و كابل هاي زميني در حال بهره‌برداري با ولتاژهاي 400 ، 230 و 132 كيلوولت اطلاق مي گردد.

68 ـ مركز ديسپاچينگ فوق توزيع را شرح دهيد؟

 محلي است كه در آن شبكه فوق توزيع و فيدرهاي 20 كيلوولت زير پوشش، هدايت و كنترل مي گردد.

69 ـ مركز ديسپاچينگ منطقه اي را شرح دهيد؟

 محلي است كه در آن شبكه انتقال زير پوشش و فعلاً نيروگاههاي كمتر از 100 مگاوات، هدايت و كنترل مي شوند

 

*****************

فصل دوم

خطوط انتقال

70 ـ خطوط انتقال نيرو را تعريف نماييد؟

در شبكه‌هاي برق‌رساني براي انتقال انرژي توليدي نيروگاه ها به مراكز مصرف، ايجاد ارتباط بين استان ها يا مراكز مهم مصرف با هدف افزايش قابليت اطمينان برق‌رساني يا دلايل متعدد ديگر از خطوط انتقال نيرو استفاده مي شود.

71 ـ خطوط انتقال نيرو از نظر سطح ولتاژ به چند دسته تقسيم مي شوند؟

 تقسيم بندي رنج ولتاژ داراي چند استاندارد مي باشد اما در ايران استاندارد   عمومي تر بدين گونه است كه : ولتاژهاي 400 - 230 - 132 كيلوولت براي انتقال،      63 كيلوولت براي فوق توزيع ، 20 كيلوولت و پايين تر براي توزيع . در برخي از نقاط كشور يا شبكه هاي داخلي صنايع از ولتاژهاي 33 و11 و 3/6 كيلوولت نيز استفاده مي شود.

72 ـ خطوط انتقال نيرو از نظر نوع به چند دسته تقسيم مي شوند؟

 به دو دسته تقسيم مي شوند : خطوط هوايي و خطوط زميني.

73 ـ چند نوع هادي از نظر جنس براي خطوط هوايي وجود دارد و مصرف كداميك بيشتر است و چرا؟ هادي هاي خطوط هوايي از جنس مس و آلومينيوم مي باشند و اغلب در ولتاژهاي بالا به علت سبكي و مقرون به صرفه بودن و تحمل درجه حرارت بالاتر،هادي هاي آلومينيومي بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرند و براي افزايش مقاومت مكانيكي آن چند رشته سيم فولادي نيز در داخل هادي قرار مي دهند.

74 ـ چرا براي انتقال نيرو از ولتاژهاي بالا استفاده مي گردد؟

به دليل وجود رابطه معكوس بين ولتاژ و جريان اگر براي انتقال نيرو از ولتاژ پايين استفاده شود مقدار جريان عبوري افزايش مي يابد كه براي مسافت هاي طولاني مشكل تلفات توان و افت ولتاژ را در انتهاي خط بوجود مي آورد.

 

75 ـ ولتاژ نامي خط چيست؟

 ولتاژ نامي ولتاژي است كه خاصيت عايقي قسمتهاي برقدار نسبت به هم و نسبت به زمين در حالت كار دائم ، تحت آن ولتاژ حفظ شود . عموماً ولتاژ نامي تجهيزات ، ولتاژ فاز به فاز (ولتاژ خطي) مي باشد .

76 ـ انواع خط (از نظر طول) را نام ببريد؟

 خط كوتاه       L < 80Km   (L معادل طول خط است )

خط متوسط    80Km < L < 240Km

خط بلند     240Km < L

77 ـ تعدادي از مشخصات الكتريكي خطوط انتقال نيرو را نام ببريد؟

الف) مقاومت الكتريكي هادي ها       هـ) جريان نامي

ب) راكتانس سلفي(X_L)                    و) سوسپتانس

ج) راكتانس خازني(X_e)                    ز) امپدانس موجي(ZI)

د) ولتاژنامي(U_n)                            ح) قدرت طبيعي خط (SIL)

78 ـ نيروهاي مكانيكي وارد بر خطوط انتقال نيرو را نام ببريد؟

 نيروهاي مكانيكي وارد بر يك خط انتقال نيرو عبارتند از: وزن هادي‌ها، وزن يخ و نيروي باد.

79ـ دكل يا Tower   را تعريف نماييد؟

 وظيفه نگهداري هادي ها در فاصله معيني از زمين بر عهده دكل ها مي باشد كه دكل‌ها بايد قادر باشند در بدترين شرايط محيطي و جوي نيروهاي مكانيكي وارد بر خود را تحمل نمايند.

 

80 ـ دكل انتهايي (Dead End) چه نوع دكلي است؟

از دكل انتهايي(Terminal Tower) در انتهاي خط انتقال يا مناطق خاص استفاده مي‌گردد .با توجه به اينكه نيروهاي وارده بر اين نوع دكل ها يكطرفه مي باشد در نتيجه وزن آنها نيز سنگين‌تر است. نصب زنجير مقره در اين نوع دكل ها بايد به صورت كششي (Tension) باشد.

81 ـ چرا به برج هاي انتهايي، برج زاويه هم مي گويند؟

 حتي الامكان مي بايست مسير خط بين دو برج انتهايي مستقيم باشد و تغيير زاويه و امتداد بر خط، فقط در محل برج هاي انتهايي انجام شود. به همين علت به برج هاي انتهايي، برج هاي زاويه هم مي گويند. 

 

82 ـ برج يا دكل مياني (Tangent) چه نوع برجي است؟

 برج هاي مياني (Tangent) در مسيرهاي مستقيم مورد استفاده قرار مي گيرند و مقره‌هاي آنها به صورت آويزان (Suspension)  نصب مي گردد.

83 ـ سيم محافظ هوايي يا Guard Wire در خطوط انتقال نيرو چه نقشي دارد؟

به منظور جلوگيري از برخورد صاعقه با هادي هاي خطوط انتقال از سيم محافظ يا گارد استفاده مي شود.

84 ـ فلش و اسپن خط را تعريف كنيد و چه ارتباطي با هم دارند؟

 فلش به شكم دادگي خط مي گويند و اسپن فاصله بين دو دكل متوالي است و مقدارفلش با مجذور اسپن خط ارتباط مستقيم دارد .

85 ـ چرا دكل را ارت مي كنند؟

چون مقاومت اهمي پاي دكل باعث بالا رفتن ولتاژ صاعقه مي شود لذا اين نقيصه به هنگام نصب دكل با كوبيدن ميله هاي ارت و اتصال آنها به دكل از بين رفته و سعي مي شودبه حداقل ممكن برسد.

 

86 ـ جامپر چيست و در چه محلي استفاده مي شود؟

 به منظور ارتباط و اتصال الكتريكي هادي هاي واقع در دو طرف برج انتهايي از هادي جامپر (Jumper) استفاده مي شود. در بعضي مواقع در خطوط 63 كيلوولت از جامپر به عنوان دمپر استفاده مي شود.

87 ـ تعدادي از برق آلات خطوط انتقال نيرو را نام ببريد؟

 پيچ U شكل- حلقه- مهاربند- چشمي- توپي- يوك پليت - پيچ مهاري-كلمپ آويز-دوشاخه توپي- دوشاخه چشمي.

88 ـ گالوپينگ چيست؟

 نوعي از ارتعاشات عمودي هادي ها كه داراي دامنه زياد و فرکانس كم مي باشد و به هنگام جدا شدن يخ از روي هادي صورت مي پذيرد را گالوپينگ(Galloping)يا رقص سيم مي‌گويند.

89 ـ گنتري چيست؟

گنتري نوعي استراكچر فلزي دروازه‌اي شكل است كه براي ارتباط الكتريكي تجهيزات مختلف به ويژه ارتباط خط به پست مورد استفاده قرار مي گيرد.

90 ـ دمپر يا ميراكنندة نوسانات در خطوط هوايي چيست؟

 براي حذف نوسانات هادي‌ها در خطوط انتقال از وزنه مستهلك كننده‌اي به نام دمپر استفاده مي‌كنند.

91 ـ گويهاي رنگي ايمني در روي خطوط انتقال نيرو به چه منظوري نصب مي گردد؟

به منظور مشخص نمودن مسير خط براي هواپيما و هلي كوپتر.

92 ـ مهمترين وسيله ايمني براي صعود بر پايه هاي فشار قوي چيست؟

 كمربند ايمني سالم.

93 ـ به چه خطوطي باندل مي گويند؟ (Bundle Transmission Lines) به خطوطي كه در هر فاز به جاي يك هادي از چند هادي استفاده شده است باندل مي‌گويند.

 

94 ـ عوامل مؤثر در انتخاب ولتاژ يك خط (ولتاژ پست هاي طرفين خط) چيست؟

انتخاب ولتاژ خط به عواملي چون : بارانتقالي ، وضعيت شبكه ، طول خط و ...     بستگي دارد.

95 ـ باد و طوفان چه نوع حوادثي را در خطوط  انتقال نيرو به وجود مي آورند؟

باد و طوفان مي تواند آثاري چون تخريب اجزاي برج ها (دكل‌ ها) يا سقوط آنها ، ايجاد نوسانات مكانيكي در هادي ها و سيم محافظ و همچنين بروز اتصال كوتاه را به همراه داشته باشد.

96 ـ علت افزايش ولتاژ در انتهاي خطوط انتقال نيرو را توضيح دهيد؟

 به هنگام بی باري ، كم باري يا باز شدن انتهاي خط و ایجاد حالت خازني در خطوط انتقال نيرو ، ولتاژ انتهايي خط افزايش مي يابد كه به آن اثر فرانتي مي گويند. هر چه طول خط انتقال بيشتر باشد، بر ميزان اضافه ولتاژ در آخر خط نيز افزوده مي گردد.

97 ـ چرا خطوط انتقال نيرو خاصيت خازني دارند؟

فازهاي خطوط انتقال و نيز زمين هر كدام يك هادي و هواي بين آنها يكي الكتريك محسوب شده و تشكيل يك خازن مي دهند .

98 ـ در صورتي كه در يك خط هوايي ظرفيت خازني آن نسبت به ظرفيت سلفي بيشتر باشد رابطه ولتاژ ابتدا و انتهاي خط چگونه است؟

ولتاژ انتهاي خط از ولتاژ ابتداي آن بيشتر است .

99 ـ چرا عمل جابجايي فاز در خطوط فشار قوي صورت مي گيرد؟

عمل جابجايي فاز براي متعادل نمودن و نيز كاهش خاصيت خازني فازها نسبت به هم صورت مي گيرد.

 

100 ـ بعضي اوقات ممكن است ولتاژ يك شبكه فشار ضعيف بالا رفته و باعث خطراتي بشود، علت چنين پيشامدي است؟

 الف)ممكن است در اثر رعد و برق باشد.

ب)ممكن است به علت اتصال شبكه فشار قوي به فشار ضعيف باشد.

ج)به علت عدم خروج خازن از شبكه در مواقعي كه بار شبكه كاهش مي يابد.

101 ـ هادي هاي خطوط انتقال نيرو توسط چه وسيله اي به دكل وصل مي شوند؟

توسط مقره (ايزولاتور).

102 ـ چرا تعداد بشقاب مقره ها در خطوط با ولتاژ مختلف فرق مي كند؟

 چون هر ايزولاتور نسبت به ولتاژ معيني عايق است بدين جهت تعداد و اندازه اين بشقابها در خطوط با ولتاژهاي مختلف فرق مي كند.

103 ـ در پست هاي 63 كيلوولت روي گنتري ورودي چند بشقاب مقره وجود دارد؟

 معمولا در پست هاي 63 كيلوولت روي گنتري ورودي 5 بشقاب مقره وجود دارد .

104 ـ حلقه كرونا (Corona Ring) در خطوط انتقال نيرو به چه منظوري به كار مي رود؟

حلقه اي است كه به منظور كاهش اثر كرونا در نقاطي كه تمركز الكترون در آنجا زياد است به كار مي رود . يك و يا گاهي دو حلقه در هر زنجير مقره قرار داده   مي شود.

 

 

 

105 ـ O.P.G.W چيست و مزاياي آن كدام است؟

 O.P.G.W از عبارت Optical Fiber On Ground Wire گرفته شده است و آن كابلي است كه داراي رشته هاي فيبرنوري در داخل غلاف فلزي است كه در صنعت برق نه تنها وظيفه فيبر نوري را انجام مي دهد ، بلكه از آن بعنوان سيم زمين(سيم گارد)در نوك تاورها استفاده مي شود.

106 ـ انواع مقره ها (Insulators) را از نظر جنس و شكل نام ببريد؟

 جنس :  مقره هاي چيني مقره هاي شيشه اي مقره هاي تركيبي و مقره هاي سيليكوني.

شكل: بشقابي معمولي ، بشقابي ضد مه ، سوزني، قرقره اي ، پايه اي و ميله اي بلند.  

107 ـ اضافه ولتاژهاي موقت در شبكه چگونه بوجود مي آيند؟

 بروز اتصال كوتاه،تغييرات ناگهاني بار،بازشدن ناگهاني خط،اضافه ولتاژ بي باري خط و رزونانس موجب بوجود آمدن اضافه ولتاژهاي موقت در شبكه مي گردند.

108 ـ ميزان تلفات توان در خطوط انتقال نيرو به چه عواملي بستگي دارد؟

تلفات مي توان دريك خط انتقال نيرو سه فازه ، به مقاومت هادي هاي هر فاز ، جريان عبوري از فازها ، ميزان توان انتقالي ، ضريب قدرت ، طول و ولتاژ خط انتقال ، تعداد مدارهاي خط و تعداد هادي هاي فرعي در هر فاز(باندل)بستگي دارد.

109 ـ جريان مجاز عبوري از هادي چيست؟

 جريان مجاز هادي به بالاترين جرياني اطلاق مي گردد كه عبور مداوم آن از هادي‌ها، تغييري در مشخصات فني آنها به وجود نياورد.

110 ـ انواع پايه هاي خطوط انتقال نيرو كدامند؟

 تيرهاي چوبي ، تيرهاي بتوني ، تيرهاي فولادي ، برج هاي فولادي و تيرهاي فايبرگلاس.

111 ـ علت استفاده از مهار در تيرها و برج ها چيست؟

 استفاده از مهار در برج‌هاي فولادي سبب مي‌شود تا بخشي از نيروهاي وارده بر برج‌ها از طريق سيم‌هاي مهار به زمين منتقل گردد كه اين امر باعث كاهش وزن برج‌ها يا پايه‌ها و در نتيجه قيمت آن ها مي گردد.

112 ـ در سيستم هاي دو باندل و چند باندل از چه وسيله اي براي حفظ هادي هاي در يك فاز استفاده مي شود؟

 از اسپيسر استفاده مي شود.

113 ـ انواع اسپيسر را با توجه به تعداد هادي در هر فاز نام ببريد؟

اسپيسرهاي دوقطبي ، سه قطبي و چهارقطبي.

114 ـ اثرات وزش باد بر روي خطوط را شرح دهيد؟

الف) فشار جانبي بر هادي ها ، مقره ها و برج ها

ب) نوسانات هادي ها در اثر وزش باد

ج) دوركردن آلودگي ها از قبيل خاك از روي مقره ها

د) خنك‌كنندگي‌جريان‌هوابرروي‌هادي‌هاكه‌باعث‌افزايش ظرفيت انتقالي خط مي‌گردد.

115 ـ براي جلوگيري از نوسانات هادي‌ها در اثر وزش باد در اسپن هاي بلند و وارد نشدن فازها در حوزه يكديگر از چه وسيله اي استفاده مي شود، چرا؟

از اسپيسرهاي فازي يكپارچه استفاه مي شود . نصب اسپيسرهاي يكپارچه بين فازها باعث مي شود كه فازهاي مجاور به صورت هم زمان و يكسان نوسان نمايند و از واردشدن هر يك در حوزه ديگري جلوگيري گردد.

116 ـ اثر پوستي را در انتقال الكتريسيته تعريف كنيد؟

در هنگام عبور الكترون ها ازهادي ، تمایل حركت الكترون از پوسته هادي بيشتر است ، به اين عمل اثر پوستي گفته مي شود.

117 ـ اثر پوستي چه اثري در انتقال الكترونها دارد؟

 به علت عبور الكترون ها از پوسته خارجي هادي ، عملاً مركز هادي بلااستفاده مانده و همين امر موجب افزايش مقاومت مسير عبور الكترونها و افزايش تلفات جريان   مي گردد . از طرفي اين ميل باعث افزايش تلفات كرونا نيز مي گردد.

118 ـ  براي كاهش اثر پوستي از چه روشي استفاده مي شود؟

 هادي ها را مانند هادي هاي ACSR به صورت رشته هاي جدا از هم مي سازند كه به يكديگر تابيده مي شوند.

119 ـ براي كاهش پديده كرونا در خطوط انتقال چه عملي انجام مي شود؟

 از هادي ها به صورت باندل در هر فاز استفاده مي كنند.

 

120 ـ آيا در مقره هاي چيني احتمال عبور جريان از داخل مقره وجود دارد؟

 بله، هرگاه ميدان الكتريكي دو سر مقره از حد تحمل آن فراتر رود ، احتمال بروز جرقه و ايجاد مسير جرياني از داخل مقره وجود دارد كه در اين صورت مي گويند مقره پنچر شده است .

121 ـ فاصله خزشي روي مقره چيست؟

فاصله سطحي بين اتصالات فلزي دو طرف مقره ، قوس تمامي فاصله خزشي را طي نموده و به طرف ديگر آن مي رسد و هر چه مقدار اين فاصله بيشتر باشد جريان نشتي(خزشي)كمتر است.

122 ـ چگونه فاصله خزشی يك مقره را زياد مي كنند؟

 در هنگام ساخت بوسيله ايجاد شيارهايي بر روي مقره ، فاصله خزشی زياد مي شود.

123 ـ‌چه عواملي در انتخاب فاصله خزش مقره ها توسط خريدار مؤثر است؟

الف) نوع و مقدا آلودگي محل كاربرد مقره

ب) ارتفاع از سطح دريا

ج) ميزان رطوبت محيط

124 ـ كابل چيست؟

 به يك يا چند هادي الكتريكي كنار هم كه نسبت به يكديگر و محيط اطراف خود عايق‌بندي شده باشد و سطح ولتاژ روي عايق هادي هاي آن صفر ولت باشد ،كابل مي گويند.

125 ـ اجزاء اصلي كابل ها را نام ببريد؟

الف)هادي ب) لايه نيمه هادي ج)عايق   د)غلاف فلزي   هـ)غلافP.V.C

126 ـ علت استفاده از روغن در كابل چيست؟ جهت خنك كردن و بالابردن خاصيت عايقي كابل از روغن استفاده مي شود.

127 ـ انواع مختلف كابل هاي وغني 63 كيلوولت مورد استفاده در شبكه فوق توزيع تهران را نام ببريد؟ الف)كابل روغني پيرلي ساخت كشور انگلستان در مقطع 3*150mm²

ب)كابل روغني BICC ساخت كشور انگلستان در مقطع  3*150mm²

ج)كابل روغني و ليون ساخت كشور فرانسه در مقطع3*240,3*185,3*140mm²

د)كابل روغني زيمنس ساخت كشور آلمان در مقطع 3*150mm²(هادي‌بيضي شكل)

هـ)كابل روغني فروكاوا ساخت كشور ژاپن در مقطع 3*240,3*185mm²

و)كابل روغني شومي تومو ساخت كشور ژاپن درمقطع3*150mm²(هادي‌بيضي شكل)

ز)كابل روغني هيتاچي ساخت كشور ژاپن در مقطع 3*240,3*150mm²

128 ـ مفصل چيست و انواع آن را نام ببريد؟

جهت ارتباط دو كابل به يكديگر از مفصل استفاه مي شود و انواع آن عبارتند از:

الف)مفصل معمولي          

ب) مفصل قطع روغن(Stop Box)

129 ـ مفصل قطع روغن با مفصل معمولي چه تفاوتي دارد و از مفصل قطع روغن (Stop Box) در چه مكان هايي استفاده مي شود؟

در مفصل قطع روغن(Stop Box) ارتباط هاديهاي دو كا بل برقرار و ارتباط روغن كابل ها قطع مي باشد ، درصورتي كه در مفصل معمولي هم ارتباط هادي ها و هم ارتباط روغن دو كابل برقرار است . مفصل قطع روغن براي مكان هايي كه داراي شيب قابل توجهي مي‌باشند ، در يك يا چند نقطه از سطح شيبدار قرار مي گيرد تا فشار بيش از حد روغن به انتهاي كابل كه درپايين شيب قراردارد وارد نشود.

130 ـ عايق به كار رفته در كابل هاي خشك چه نام دارد؟

عايق XLPE  (پلي اتيلن كراس لينك شده)

131 ـ بعد از بستن سر كابل چند آزمايش روي كابل روغني انجام يك مي شود؟

الف) آزمايش هوا (اشباع روغن)  ب)آزمايش نشت ج)آزمايش فلو

132 ـ‌خستگي كابل يعني چه و چرا از كابل هاي قديمي بار كمتري مي گيرند؟

 خستگي كابل يعني اينكه عايق(كاغذ-روغن)و نيز خود روغن كابل به مرور زمان مقداري از قدرت عايقي خود را از دست داده و در نتيجه بايد بار كمتري از كابل كشيد.

133 ـ‌ سر كابل چيست و چه وظيفه اي بر عهده دارد؟

 سركابل يكي از تجهيزات كابل ها بوده كه وظيفه آن برقراري ارتباط بين هادي كابل و ديگر تجهيزات مي‌باشد . سركابل پس از برقراري ارتباط هادي كابل به قسمت هاي برقدار شبكه وظيفه ايزولاسيون هادي رادر محل اتصال به عهده دارد.

134 ـ در كابلهاي روغني آلارم افت فشار روغن نشانه چيست؟

آلارم افت فشار روغن نشانه اين است كه روغن ازكابل نشت نموده و باعث كاهش فشار روغن گرديده است . در صورتي كه فشار روغن كابل پايين تر از حد نرمال باشد و از كابل بهره برداري گردد منجر به تركيدگي كابل يا مفصل خواهد شد.

135 ـ تانك رزرو روغن در كابل هاي روغني به چه منظوري نصب مي شود؟

 هرگاه به علت سردي يا گرمي كابل، مقدار حجم روغن داخل كابل تغيير كند، مقداري روغن از تانك به داخل كابل تزريق و يا بالعكس از كابل به تانك تزريق مي گردد و همواره فشار و حجم روغن داخل كابل ثابت مي ماند.

136 ـ در حال حاضر چه نوع كابل‌هايي در شبكه انتقال و فوق توزيع مصرف مي شود؟

 در حال حاضر از كابل هاي پروتولين با عايق XLPE استفاده مي شود و كابل هاي روغني منسوخ گرديده اند . 

137 ـ مزاياي استفاده از كابل در مناطق شهري را بيان كنيد؟

الف)كابل ها در زير زمين مدفون بوده و به زيبايي آسيب نمي رسانند.

ب)به علت مد فون بودن ، خطر برق گرفتگي و پارگي براي آن ها وجود ندارد.

ج)كمتر نياز به تعمير و نگهداري دارند.

138 ـ كابل هاي مخابراتي را تعريف نماييد؟

كابل هاي مخابراتي فقط كار انتقال اطلاعات و اصوات را به عهده دارند و جريان و ولتاژ زيادي از آن ها عبور نمي‌كند و قطر كم و تعداد رشته سيم هاي آن بسيار زياد است. معروف ترين كابل هاي مخابراتي فيبر نوري،VAN,LAN و كابل هاي سيگنال ويديويي و اطلاعاتي است.

139 ـ علل بروز اتصالي روي كابل را نام ببريد؟    

1- عيوب مربوط به توليدو نگهدراي در انبار

2- عيوب مربوط به زمان كابل كشي

 

3- عيوب مربوط به زمان بهره برداري

 

***************************

 

فصل سوم

تجهیزات پست

140 ـ چرا استفاده از پست هاي فشار قوي ضروري است؟

 الف) افزايش ولتاژ به منظور كاهش تلفات در انتقال انرژي و كاهش ولتاژ به منظور در اختيار قراردادن ولتاژ مورد نياز مصرف كنندگان.

ب) تبادل بهينه انرژي الكتريكي بين قسمت هاي مختلف شبكه يعني افزايش پايداري و قدرت مانور شبكه.

141 ـ انواع پست ها از نظر وظيفه اي كه در شبكه بر عهده دارند، كدامند؟

انواع پست ها از نظر وظيفه اي كه بر عهده دارند عبارتند از :

الف)پست تبديل (افزاينده ولتاژ-كاهنده ولتاژ)

ب)پست كليدزني(Switching)

142 ـ انواع پست ها از نظر محل استقرار تجهيزات كدامند؟

ازنظرفضاي استقرار تجهيزات عبارتند از :

الف)پست هاي بيروني (Out Door)

ب)پست هاي دروني (In Door)

143 ـ انواع پست ها از نظر سيستم عايق بندي كدامند؟

 الف)پست هاي گازي (G.I.S.)

ب)پست هاي معمولي (Conventional)

144 ـ تجهيزات مهم و عمده يك پست فشار قوي را نام ببريد؟

- شينه و كابل                - ترانسفورماتور نوتر     

- سيستم زمين                                            - ديژنكتور                   

- خازن                           - باتري و شارژر

- سكسيونر                           - راكتور        

-سيستم حفاظتي                                        - ترانسفورماتور قدرت    

- تانك رزيستانس                                  - سيستم كنترلي

- ترانسفورماتور جريان                    - برقگير         

-سيستم مخابراتي                                       - ترانسفورماتور ولتاژ          

- لاين تراپ                                 - سيستم اسكادا

- ترانسفورماتورمصرف داخلي          - استراكچر

145 ـ‌پست هاي Gas Insulated Switichgear از كدام ايستگاه ها به شمار مي روند؟

 ازنوع ايستگاه هاي Metal Clad  مي باشند .

146 ـ مشخصات الكتريكي گاز SF6 را نام ببريد؟

ازSF6 گازي است بي بو ، بي رنگ ، غيرقابل اشتعال، غيرسمي و سنگين‌تر از هوا. همچنين ازلحاظ شيميايي بسيار پايدار مي باشد . اين گاز داراي مقاومت عايقي بالايي مي باشد كه با افزايش فشار مقاومت عايقي آن افزايش مي يابد . در دماي 20˚^C در فشارهاي حدود بيست بار به مايع تبديل مي گردد . خاصيت الكترونگاتيوي گاز SF6 در خاموش كردن قوس الكتريكي (هنگام قطع بريكر)بسيار موثر است.

147 ـ مزاياي پست هاي G.I.S را نام ببريد؟

 مزاياي اين پست ها عبارتند از :

الف) مقاومت در مقابل آلودگي محيط زيست نظيردود ،گرد و غبار، باران‌هاي اسيدي و باران‌هاي گل آلود.

ب) در مكان هاي بسته قابل نصب بوده و به طور كلي به فضايي د رحدود10تا15 درصد پست هاي معمولي نياز دارد.

ج) احتياج به تعميرات و سرويس كمتري دارد.

148 ـ فشار گاز  SF6در محفظه يك فيدر در پست هاي G.I.S چقدر است؟

 فشار گاز SF6  معمولاً در داخل محفظه فيدر 20 كيلوولت 5/5 بار(Bar) و فيدر 63 و230 كيلوولت 7 بار است . البته با توجه به سطح ولتاژ و استاندارد كارخانه سازنده سيستم  GIS، فشار گاز SF6 در تجهيزات ذيربط متفاوت مي باشد.

 

149 ـ‌ نكات ايمني كه در كار با گاز SF6 بايد رعايت شوند، كدامند؟

 چون اين گاز از هوا سنگين تر است ، لذا در فضاي بسته ابتدا در سطح زمين ، زير زمين و يا داخل كانال ها پراكنده شده و سپس به تدريج در سطوح بالاتر قرار      مي گيرد و كساني كه در اين نقاط كار مي كنند ممكن است در معرض خفگي قرار گيرند . براي جلوگيري از هرگونه حادثه اي درموقع كار با اين گاز هواي محيط كار بايد توسط دو يا سه دودكش مجهز به هواكش به فاصله چندسانتي متري از كف زمين نصب و سرديگر دودكش به فضاي بيرون ارتباط يابد تا به هر طريق گازي كه در پست منتشر شده به خارج انتقال يابد.

150 ـ طبق استاندارد مقدار مجاز نشت گاز براي تجهيزات گازي چقدر است؟

 مقدار نشت گاز براي تمام تجهيزات گازي نصب شده تا 1% و براي هر قطعه تا 2 % در سال مجاز است .

151 ـ تجهيزات عمده يك بي خط هوايي را در پست هاي فوق توزيع نام ببريد؟

الف)برقگير                                 ب)ترانسفورماتور ولتاژ              ج)سكسيونر زمين سرخط

د)سكسيونر به طرف سرخط         هـ)ترانسفورماتورجريان

و)ديژنكتورخط                               ز)سكسيونر به طرف باسبار

152 ـ‌تجهيزات عمده يك بي ترانسفورماتور را در پست هاي فوق توزيع نام ببريد؟

 الف) سكسيونر ترانسفورماتور    ب) ديژنكتور ترانسفورماتور    ج) ترانسفورماتور جريان طرف فشار قوي

د) ترانسفورماتور قدرت،نوتر و مصرف داخلي                       هـ) ترانسفورماتور ولتاژ طرف فشار ضعيف

و) ترانسفورماتور جريان سمت فشار ضعيف                             ز) ديژنكتور سمت فشار ضعيف

153 ـ انواع شينه بندي را نام ببريد؟

الف)ساده                  ب)ساده U   شكل                  ج)ساه جداشده   

د)اصلي و انتقالي         هـ)دوبل باسبار                          و)يك و نيم كليدي     

 ز)دوكليدي           ج)حلقوي                                 ط)تركيبي    

ي)سه كليدي

 

 

154 ـ شماي اتصالي شينه يك و نيم كليدي را رسم نموده و علت اين نام گذاري را توضيح دهيد؟

باتوجه به شكل مشخص مي گردد كه براي هر خط خروجي يك كليد اختصاصي و يك كليد مشترك(بين دو خط خروجي)وجود دارد ولذا اصطلاح يك و نيم كليدي

را برای هر خروجی به کار می برند . توجه شود که خروجی L1 از باسبار یک و خروجی L2 از باسباردو تغذيه مي شود.

155 ـ پست هاي فيدر ترانس را تعريف كنيد؟

به پست هايي اطلاق مي گرد كه فاقد سوئيچگير 63 كيلوولت بوده و خط ياكابل تغذيه كننده مستقيماً به ترانسفورماتو روصل مي گردد.

156 ـ پست هاي فيدر، ديژنكتور، ترانس را تعريف كنيد؟

 به پست هايي اطلاق مي گردد كه فاقد باسبار 63 كيلوولت بوده و خط يا كابل تغذيه ورودي فقط از طريق ديژنكتور به ترانسفورماتور وصل مي گردد.

157 ـ‌ چه عواملي در انتخاب و آرايش باسبار پست ها مطرح است؟

 الف) سطح ولتاژ نامي

ب) عوامل جوي(رطوبت، مه، ميزان نمك معلق درهوا، آلودگي هوا)

ج) محدوديت مكاني براي احداث پست

د) مانور عملياتي

158 ـ ‌ازتجهيزاتي كه به عنوان كنترل ولتاژ در پست ها به كار مي رود،سه نمونه نام ببريد؟

الف) تپ چنجر         ب) خازن      ج) راكتور

159 ـ‌ منظور از سوئيچگير چيست؟

مجموعه ي تجهيزات در يك سطح ولتاژ از ابتداي خط تا سر ترانسفورماتور را سوئيچگير گويند.

160 ـ ترانسفورماتور را تعريف نماييد و به چه منظوري از ترانسفورماتورهاي قدرت در شبكه انتقال نيرو استفاده مي شود؟

 دستگاه الكترومغناطيسي ساكني است كه بر اساس القاي مغناطيسي،انرژي الكتريكي ،با مشخصات معلوم را به يك سيستم با مشخصات الكتريكي مطلوب تبديل مي نمايد. به علت بالابودن جريان،تلفات توان در طول خط زياد است . به منظور كاهش تلفات از ترانسفورماتور هاي قدرت افزاينده استفاده مي شود تا ابتدا ولتاژ را بالا برده و جريان را كم كنند و تلفات كاهش يابد ، سپس بارديگر در نزديك مصرف كننده ولتاژ را كاهش مي دهند.

161 ـ‌ اطلاعات فني ترانسفورماتورهاي قدرت را نام ببريد؟

الف) نام كارخانه سازنده                        ب) سال ساخت

ج) نوع ترانسفورماتور                              د) نوع سيستم خنك كننده

هـ) ظرفيت اسمي(مگاولت آمپر)               و) گروه برداري

ز) نسبت تبديل ولتاژ

ح) نوع سيستم تغيير تپ و درصد تغييرات ولتاژ در هر تپ

ط) محل قرارگرفتن تپ باتوجه به نوع ترانسفورماتور و تعداد سيم پيچ ها

ي) جدول كامل ولتاژ و امپدانس درصد در هر پله تپ براي هر سطح ولتاژ

ك) ميزان سطح عايقي(BIL برحسب كيلوولت)

ل) وزن روغن

 

162 ـ متعلقات ترانسفورماتورها را نام ببريد؟

تانك روغن، رادياتور ،رله بوخهلتس، ترمومترها ، بوشينگ ، تانك ذخيره ، لوله انفجار، سوپاپ اطمينان، شيشه روغن نما ،كماند تپ چنجر،كماند فن ها ، محفظه سيليكاژل، پمپ

163 ـ  چرا قدرت ترانسفورماتورها بر حسب قدرت ظاهري بيان مي گردد؟

زيرا ميزان باردهي اكتيو و راكتیو آن ، بستگي به ضريب قدرت شبكه وصل شده به آن دارد.

164 ـ فرمول اساسي ترانسفورماتور ايده آل را بنويسيد؟

Vولتاژ ،N تعداد دورسيم پيچ ،I جريان و a نسبت تبديل ترانسفورماتور

165 ـ آيا اصولاً ترانسفورماتورهاي بزرگ و كوچك قدرت، با هم فرقي دارند؟

خير، اساس كليه ترانسفورماتورهاي قدرت يكي است ولي با افزايش قدرت و همچنين اهميت آن ها ، به تجهيزات جانبي و حفاظتي بيشتر و دقيق تری نیاز مي‌باشد.

166 ـ تلفات در ترانسفورماتور را نام ببريد؟

 عبارتند از: 1ـ تلفات اهمي يا تلفات مس    

2 ـ تلفات بي‌باري يا آهن‌كه شامل:         الف)تلفات‌فوكو              ب)تلفات هيسترزيس

167 ـ تلفات بي باري در ترانسفورماتور شامل چه تلفاتي است؟

 تلفات هيسترزيس+ تلفات فوكو+ تلفات پراكندگي در دي الكتريك= تلفات بي‌باري

168 ـ مشخصات يك ترانسفورماتور چگونه مشخص مي شود؟

ازروي نيم پليت(Name Plate)كه يك صفحه فلزي است و روي بدنه ترانسفورماتور نصب مي شود مشخص مي گردد.

169 ـ امپدانس درصدي كه روي پلاك ترانسفورماتورها ثبت شده به چه منظوري است؟

 امپدانس درصد ، درمحاسبه اتصال كوتاه شبكه و در ارتباط با تنظيم رله ها و انتخاب قدرت قطع بريكرها مورد استفاده قرار مي گيرد.

170 ـ در چه صورت ترانسفورماتور قدرت، درصد بيشتري از توان خود را به وار (Var) اختصاص مي دهد؟ وقتي كه  شبكه پايين باشد.

171 ـ يكي از عوامل مهمي كه بر طول عمر عايق ترانسفورماتورها اثر مستقيم دارد را نام ببريد؟

 درجه حرارت روغن و درجه حرارت سيم پيچ ،اثر مستقيم برطول عمر عايق بندي ترانسفورماتور دارد .

172 ـ نسبت تبديل ترانسفورماتوري كه طرف اوليه آن 20 كيلو ولت و طرف ثانويه آن 400 ولت باشد چقدر است؟   (نسبت تبديل)

173 ـ گروه بندي (برداري) ترانسفورماتور يعني چه؟

 منظور نشان دادن اختلاف فاز ولتاژ اوليه و ثانويه هم نام ترانسفورماتور و نوع سربندي است.

174 ـ ترانسفورماتورهاي قدرت در پست هاي 63 كيلوولت چه گروه برداري دارند؟

 معمولاً داراي گروه بردار YNd11 مي باشند.

175 ـ اگر گروه بندي ترانسفورماتورها در حالت پارالل با هم اختلاف داشته باشند، باعث چه مي گردد؟ باعث بوجود امدن جريان گردشي ميگردد.

176 ـ شرايط موازي بستن ترانسفورماتورهاي قدرت سه فاز را نام ببريد؟

 الف) نسبت تبديل دو ترانسفورماتور برابر باشد.

ب) قطبهاي اتصال بايستي داراي ولتاژهاي مساوي باشد.

ج) امپدانس درصد‌آنها با هم برابر باشد.

د) دو ترانسفورماتور از يك گروه برداري باشند.

هـ)سعي‌شود قدرت‌ها برابر باشد در غيراين‌صورت نسبت قدرت آنها از 1/3 تجاوز نکند .

و) نسبت‌مقاومت‌هاي‌معادل‌به‌راكتانس‌هاي‌معادل‌يعني درآنهامساوي‌باشد

177 ـ عكس العمل سيستم هاي حفاظتي ترانسفورماتور در مقابل افزايش درجه حرارت آن، در چند مرحله صورت مي گيرد، نام ببريد؟

عكس‌العمل سيستم‌هاي حفاظتي ترانسفورماتور در مقابل افزايش درجه حرارت آن در چهار مرحله صورت مي گيرد:

1 ـ به كار افتادن پمپ(درصورت وجود)   

 2ـ آلارم افزايش درجه حرارت                  3  ـ به كار افتادن فن                        4 ـ تريپ

178 ـ نقش فن هاي ترانسفورماتور قدرت از لحاظ بهره برداري چيست؟ نقش فن‌ها در ترانسفورماتور فقط افزايش قدرت خنك كنندگي و در نتيجه افزايش قدرت باردهي ترانسفورماتور مي باشد.

179 ـ رادياتورها به چه منظوري در ترانسفورماتور تعبيه شده اند؟

 افزايش درجه حرارت محيط و افزايش بار ترانسفورماتور موجب گرم شدن سيم پيچ و روغن ترانسفورماتور مي گردد. براي جلوگيري از افزايش غيرمجاز درجه حرارت اكثراً در مجاورت ترانسفورماتور، رادياتورها را تعبيه مي‌كنند تا روغن در تماس بيشتري با هوا قرار گيرد و خنك كنندگي روغن ترانسفورماتور بهتر انجام گيرد.

180 ـ انواع متداول سيستم هاي خنك كننده را با علامت اختصاري نام ببريد؟ انواع سيستم‌هاي خنك‌كننده عبارتند از :

ON-AN         ON-AF       OF-AF          AN

و علامت اختصاري آنها عبارتند از :

N=NATURAL            A=AIR           F=FORCED        O=OIL

181 ـ سيستم OF-AF يعني چه؟

در اين سيستم،گردش روغن در داخل ترانسفورماتور به كمك پمپ سرعت داده مي‌شود تا انتقال حرارت با سرعت بيشتري انجام گيرد و فن‌ها نيز بدنه رادياتورها را در تماس با هواي بيشتري قرار داده و روغن راسريعتر خنك مي كنند. اين سيستم از همه سيستم‌هاي ذكر شده موثرتر است و قادر است قدرت نامي ترانسفورماتور را به اندازه قابل ملاحظه اي بالا ببرد.

182 ـ سيستم ON-AN و ON-AF در ترانسفورماتور قدرت چيست؟

 ON-AN به نوعي سيستم خنك كن ترانسفورماتور اطلاق مي شود كه روغن به صورت طبيعي و بدون استفاده از سيستم پمپاژ براي خنک کاری به خارج از ترانسفورماتور( رادیاتورها) انتقال می یابد و جريان هوا نيز به صورت طبيعي و بدون استفاده از فن به گردش در آید  وتفاوت  ON-AF با  ON-AN این است كه هوا با استفاده از فن، روغن رادياتورهاي ترانسفورماتور را سريعتر خنك مي نمايد.

183 ـ‌ با چند روش مي توان روغن ترانسفورماتور قدرت را خنك كرد؟

الف)بوسيله هواي محيط      ب)بوسيله نصب رادياتورها

ج)با نصب فن     د)با نصب پمپ

184 ـ يك ترانسفورماتور با اتصال Y/D را رسم نموده و رابطه نسبت تبديل و رابطه ولتاژ و جريان فازي را با ولتاژ و جريان خط بيان نماييد؟

در هر ترانسفورماتور تك فاز داريم:

 

چون طرف مثلث،جريان خط هميشه برابر جريان فازي است.

 

185 ـ اتصال الكتريكي يك ترانسفورماتور Z/y را رسم نماييد؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

186 ـ تپ چنجر چيست؟

 دستگاه الكترومكانيكي است كه مي توان ولتاژ خروجي را بوسیله آن به ميزان تنظيمي افزايش و يا كاهش داد.

187 ـ دليل نصب سيستم تپ چنجر در سمت فشار قوي ترانسفورماتورهاي قدرت را بيان نماييد؟

الف) امكان ايجاد تغييرات ولتاژي در قسمت صفر ستاره كه ولتاژ كمتري دارد؛

ب) سادگي ساختمان كليد تپ چنجر و جرقه كمتر كنتاكت(به علت پايين بودن جريان).

 

188ـ فرق تپ چنجر On Load  و Off Load   چيست؟

در تپ چنجرهاي On Load براي اصلاح ولتاژ خروجي ، تحت بار متعادل تپ  مي‌تواند تغيير كند ولي در تپ چنجرهاي Off Load ترانسفورماتور بايد بي برق بوده و به صورت دستي مي توان ترانسفورماتور را در تپ دلخواه قرار داد.

189 ـ دايورتر سوئيچ تپ چنجر چيست و چه وظيفه اي را انجام مي دهد؟

 دايورتر سوئيچ به قسمتي از تجهيزات تپ چنجر كه در داخل تنوره روي تانك ترانسفورماتور قرار دارد اطلاع مي شود و كار آن اين است كه با استفاده از نيروي منتقل شده از موتور و شفت تپ چنجر عمل تعويض تپ ها را در داخل تنوره انجام مي دهد و تجهيزات آن در داخل روغن قرار دارد.

190 ـ دايورتر سوئيچ تپ چنجر در كجا قرار دارد؟

در داخل محفظه روغن تپ چنجر كه به صورت استوانه مي باشد.

191 ـ در نگهداري تپ چنجر به چه مواردي بايد توجه نمود؟

الف) صداي تپ چنجر

ب) تعداد عملكرد تپ چنجر

ج) سطح روغن در كنسرواتور مربوط به تپ چنجر.

192 ـ كنترل و بازرسي دايورتر سوئيچ ترانسفورماتورها بعد از چند بار عملكرد بايستي انجام پذيرد؟ بازديد دايورتر سوئيچ بايد بر اساس دستورالعمل سازنده انجام پذيرد،اما بطور عمومي مي توان گفت بعد از هفتاد هزار عملكرد يا هر پنج سال يكبار هر كدام كه زوتر فرارسد بازديد دايورتر سوئيچ بايد انجام گیرد.

193 ـ روغن تپ چنجر زودتر بايد عوض شود يا روغن ترانسفورماتور و چرا؟

 روغن تپ چنجر هميشه در معرض آرك(جرقه)ناشي از تغيير تپ هاست و در تعداد مشخصي از عملكرد تپ چنجر كه كارخانه سازنده پيشنهاد مي كند بايستي نسبت به تعويض روغن آن اقدام نمود. اين عملكردتوام باآرك،قدرت دي الكتريك روغن تپ چنجر را در طول زمان،كاهش مي دهد در حاليكه روغن ترانسفورماتور اگر اشكالاتي ما نند عملكرد بوخهلتس و يا بازكردن درپوش اصلي ترانسفورماتور و غيره نداشته باشد،سالهاي سال احتياج به تعويض روغن ندارد و در صورت پايين آمدن قدرت دي الكتريك آن مي توان به سيركولاسيون روغن اكتفا نمود.

194 ـ آيا محفظه روغن ترانسفورماتور و محفظه روغن تپ چنجر يكي است؟

 خير، از هم جدا مي باشد.

195 ـ كنسرواتور در كدام قسمت و براي چه منظوري نصب شده است؟

كنسرواتور در سطحي بالاتر از ترانسفورماتور نصب و ارتباطش با محفظه اصلي ترانسفورماتور توسط لوله مي باشد كه رله بوخهلتس نيز در همين مسير قرار دارد و مقصود از نصب اين تانك ايجاد امكان تامين و جابجايي روغن ترانسفورماتور بر اثر تغيير حجم ناشي از تغيير درجه حرارت ترانسفورماتور مي باشد .

196 ـ واحد سنجش P.P.M.  در روغن ترانسفورماتور چيست؟

 P.P.M ياPart Per Million نشان دهنده تعداد واحد،در هر يك ميليون واحد است كه معمولا براي بيان ميزان رطوبت در روغن ترانسفورماتور و يا گازهاي محلول در روغن ترانسفورماتور استفاده مي گردد.

197 ـ تغيير سطح روغن در ترانسفورماتورها در اثر چه عاملي ايجاد مي شود؟

الف)براثر تغييردماي روغن ترانسفورماتور

ب)بروز خطا در داخل ترانسفورماتور

ج) نشت روغن

198 ـ در اثر تجزيه روغن ترانسفورماتور، چه گازهايي توليد مي شود؟

در اثر تجزيه روغن،گازهايي از قبيل هيدروژن، استيلن،اتيلن،متان واتان و... توليد مي‌شود.

199 – نوع گاز و مقدار آن در روغن ترانسفورماتور معرف چیست ؟

نشان دهنده نوع خطا و تغییر در مقدار هرگاز و نرخ افزایش آن ، عامل تشخیص شدت خطا در ترانسفورماتور می باشد. وجود برخی از گازهای کلیدی نیز می تواند به تنهایی نشاندهنده وقوع خطای خاص باشد

200 ـ سيستم مونيتورينگ هيدران (Hydran) ، چه نوع سيستمي است؟

سيستم مونيتورينگ هيدران(Hydran) يك سيستم هوشمند براي اندازه گيري دائم و پيوسته گازهاي محلول در روغن ترانسفورماتورهاي قدرت  230 و400 كيلوولت مي باشد .

201 ـ‌ فوائد استفاده از سيستم هيدران (Hydran) در پست هاي انتقال نيرو چيست؟

1- فزايش قابليت اطمينان شبكه

2-كاهش هزينه هاي بهره برداري با پيشگيري از واردشدن صدمه جدي به تجهيزات

3- فزايش طول عمر ترانسفورماتورها

4- ايجاد امكان تعمير در محل با آشكارسازي خطا در مراحل اوليه و اجتناب از هزينه حمل ونقل

5-كاهش زمان خروج از مدار ترانسفورماتورها

6-امكان استفاده از تضمين تجهيزات با آشكارسازي خطا قبل از اتمام مدت تضمين

7- افزايش امنيت پرسنل بهره بردار

8-كاهش آلودگي زيست محيطي.

202 ـ نقش سيليكاژل در نگهداري روغن ترانسفورماتور چيست؟

سيليكاژل فقط خاصيت جذب رطوبت ازهوا را دارد كه بدين ترتيب قدرت دي‌الكتريكي (عايقي)روغن را ثابت نگهداشته و مانع از كاهش آن مي گردد.

203 ـ ‌با چند درصد تغيير رنگ سيليكاژل نياز به تعويض آن مي باشد؟

 معمولاً هرگاه رنگ 50% سيليكاژل صورتي گردد ، لازم است كه تعويض گردد. لازم به ذكر است كه صرفاً تغيير رنگ معرف اشباع سيليكاژل نبوده و اين موضوع بايد توسط گروه‌هاي تعميراتي مورد بررسي قرار گيرد.

204 ـ‌ موراد تشخيص عيب ترانسفورماتور را از روي خواص اوليه گاز توليد شده در رله بوخهلش شرح دهيد؟

الف) اگر گاز توليد شده بي رنگ و بي بو و غيرقابل اشتعال باشد،پس هوا به داخل ترانسفورماتور نفوذ کرده است.

ب) اگر گاز توليد شده تند و سفيدرنگ،زرد غليظ و معمولا غيرقابل اشتعال باشد پس عايق ترانسفورماتور سوخته است.

ج) اگر گاز توليد شده تند و خا كستري يا سياه و قابل اشتعال باشد،پس روغن ترانسفورماتور تجزيه شده است.

205 ـ ترانسفورماتور زمين را در كدام طرف ترانسفورماتور قدرت به كار مي برند؟

 درطرف مثلث ترانسفورماتور قدرت قرار مي دهند و هميشه بايستي درمدار باشد.

206 ـ ‌ترانسفورماتور نوترال در طرف 20 كيلو ولت براي چه منظوري به كار مي رود؟

 ترانسفورماتور نوترال در طرف 20 كيلوولت زماني به كار مي رود كه ثانويه ترانسفورماتورهاي قدرت به شكل مثلث باشد و براي ايجاد يك سيستم زمين مصنوعي، ترانسفورماتور نوترال باا تصال زيگزاگ و نقطه نوترال زمين شده به كار مي برند كه در اين صورت اتصالي هاي زمين به راحتي توسط رله هاي ارت فالت تشخيص و قسمت هاي معيوب از شبكه توزيع ايزوله مي گردند.

207 ـ امپدانس صفر ترانسفورماتور نوترال چه معنايي دارد؟

 امپدانس صفر در مطالعات اتصال كوتاه مورد استفاده قرار مي گيرد . درواقع امپدانس صفر ترانسفورماتور نوترال، امپدانس مسير اتصال فاز به زمين را افزايش داده و موجب كاهش جريان اتصال كوتاه مي گردد.

208 ـ به چه علت ترانسفورماتور نوترال (TG) به شكل زيگزاگ انتخاب شده است؟

مزيت اتصال زيگزاگ با توجه به شكل زير در آن است كه نقطه نوترالي باولتاژ نزديك به صفر فراهم مي آورد ضمن آنكه مي توان امپدانس ساقها را به نحوي محاسبه كرد كه در موقع اتصالي فاز به زمين،جريان اتصالي از مقدار معيني بيشتر نشود و به عبارت يگر درزمان ارت فالت جريان از هر سه بازو و از تعداد سيم پيچ هاي با دور مساوي عبور مي كند و باعث مي شود آمپر دورهاي توليد شده ر هر بازوي هسته يكديگر راخنثي كرده و تنها درصد ناچيزي به صورت تلفات و پراكندگي ظاهر شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

209 ـ چرا در صورت موجود بودن دو ترانسفورماتور تغذيه داخلي هرگز آنها را پارالل نمي‌كنند؟

دراين حالت اگر دو ترانسفورماتور مصرف داخلي پارالل شوند اولا ممکن است كه جهت تعميرات،يكي ازترانسفورماورهاي اصلي را بي برق كنند كه نتيجتاً 400 ولت AC از طريق ترانسفورماتور تغذيه دخلي مربوط به آن تبديل به فشار قوي گشته و موجب حادثه اي مي‌گردد. ثانياً اگر ترانسفورماتورهاي اصلي در حالت پارالل نباشند از تغذيه داخلي و در نتيجه از طرف ولتاژ400 ولت پارالل شده كه اين عمل براي ترانسفورماتورها صحيح نمي باشد.

210 ـ چرا نقطه مركز ستاره ترانسفورماتورهاي اصلي را در شبكه هاي انتقال 230 كيلو ولت، زمين مي كنند؟ شبكه هاي انتقال و فوق توزيع اصولا سه سيمه طراحي مي شوند و تا زماني كه اتصال فاز با زمين درآن ها رخ نداده باشد ، احتياجي به زمين كردن ندارند ، اما هنگامیكه هرگونه نشت جریان به زمين برقرار شود ،براي آشكاركردن عيب پيش آمده ، نياز است كه نقطه زمين شده اي در نزديكي منبع( ژنراتور- ترانسفورماتور) جهت برگشت جريان اتصالي وجود داشته باشد تا مدار زمين بسته شده و جريان برقرار شود و رله هاي منصوب در فيدر يا فيدرهاي مربوطه و همچنين نوترال با احساس جريان عيب ، تحريك شد ه و مدار معيوب را از شبكه جدا سازند.

211 ـ دليل استفاده از تانك رزيستانس را توضيح دهيد.

 براي محدودكردن جريان هاي اتصال كوتاه در شبكه و آشكارنمودن جريان هاي نشتی كم و غيرقابل تشخيص بوسيله رله نوترال اصلي و جلوگيري از ظهور هارمونيك ها از مقاومت مايع يا تانك رزيستانس استفاده مي شود كه مايع مذكور در داخل يك تانك فلزي گالوانيزه قرار دارد.

212 ـ‌ جنس محلول داخل تانك رزيستانس و خاصيت آن را بيان كنيد.

جنس محلول داخل تانك ، محلول كربنات سديم و آب مقطر مي باشد كه داراي خاصيت مقاومت معكوس در برابر حرارت مي باشد.

213 ـ ارتباط تانك رزيستانس با تجهيزات پست به چه شكلي است؟

 تانك رزيستانس مابين نقطه نول ترانسفورماتور نوتر و اتصال زمين آن قرارمي گيرد.

214 ـ كليد قدرت (بريكر) را تعريف نموده و مشخصات اصلي آن را نام ببريد؟

 يكي از اصلي ترين اجزا سيستم هاي انتقال و توزيع انرژي الكتريكي كليدهاي قدرت بوده كه به منظور قطع و وصل خطوط،ترانسفورماتورها،ژنراتورها و ساير تجهيزات فشار قوي به كار مي روند و مشخصات اصلي آنها عبارتند از:

الف) ولتاژنامي  ب)قدرت قطع اتصال كوتاه سه فاز وتك فاز                    ج)جريان نامي

د)نوع مكانيزم فرمان يا عمل كننده (مثلا، فنري ـ هوايي و غيره)

هـ) نوع مكانيزم خاموش كننده آرك(هوا ،روغن وگاز)        

و) جريان ترميك و جريان ديناميك قابل تحمل

215 ـ انواع مكانيزم هاي عمل كننده بريكر در شبكه برق ايران را نام ببريد؟

الف) هيدروليك روغني با فشار براي ولتاژهاي بالا

ب) سيستم فنري با استفاده از انرژي ذخيره شده در فنر

ج) سيستم هواي فشرده يا پنوماتيك با كمپرسور هوا

216 ـ انواع متداول بريكر از نقطه نظر مكانيزم قطع جريان و خاموش كردن قوس الكتريكي (در محفظه قطع و وصل) را نام ببريد؟

 الف)روغني                ب)هواي فشرده بافشار زياد       ج)گازSF6      د)خلاء

217 ـ كمبود گاز SF6 ديژنكتوهاي گازي از چه لحاظ اهميت دارد؟

 گازSF6 عمل خاموش نمودن آرك حاصل در قطع و وصل ديژنكتورها (بين پل هاي ثابت و متحرك)را به عهده دارد و فشار آن در صورتي كه از يك حد مشخص پايين بيايد بايستي حتما با تزريق گاز به جبران افت فشار گاز اقدام نمود . در غير اين صورت احتمال خاموش نشدن جرقه(به ويژه ر مواقع فالت)و قطع نشدن جريان فالت و يا جريان بار(ازطريق جرقه)موجب ذوب شدن پل ها و محفظه پل هاي ديژنكتور مي گردد.

218 ـ اجزاء اصلي يك كليد قدرت را نام ببريد؟

به طور كلي كليدهاي قدرت از دو قسمت تشكيل مي شوند :

1ـ محفظه قطع: محفظه اي است كه محل قطع و وصل جريان مي باشد و كنتاكت هاي ثابت و متحرك در آن قرار دارند.

2 ـ مكانيزم عملكرد: شامل مكانيزم هاي عملكرد نوع فنري،نوع هواي فشرده و نوع هيدروليكي مي باشد.

219 ـ علت وجود هيتر در سلول ديژنكتور 20 كيلوولت چيست؟

 الف)براي حركت روان تر قطعات نسبت به يكديگر و در نتيجه سهولت عملكرد دژنکتور

ب)براي از بين بردن رطوبت موجود در فيدر و جلوگيري از نفوذ آن در روغن ديژنكتور.

220 ـ‌ براي تعيين مقاومت عايقي ديژنكتور چه آزمايشي بر روي آن انجام مي شود؟ تست ميگر.

221 ـ براي اندازه گيري زمان قطع و وصل بريكر چه آزمايشي روي آن انجام مي شود؟

 تايمينگ تست.

222 ـ براي انتخاب كليد قدرت به چه نكاتي بايد توجه داشت؟

الف) ولتاژ نامي كليد              ب)جريان نامي                       ج ) قدرت نامي قطع كليد

د) نوع فرمان وصل كليد(دستي، الكتريكي و يا كمپرسي)       هـ) نوع قطع كننده اتوماتيك

و ) طريقه نصب كليد(كشويي ـ ثابت)                   ز)براي نصب در شبكه آزاد يا شبكه سرپوشيده.

223 ـ ‌ديژنكتور تحت چه شرايطي مدار را قطع مي كند؟

 ديژنكتور مي تواند در صورت بروز عيب و جريان اتصال كوتاه در حداقل زمان ممكن مدار را قطع كند.

224 ـ‌ برش جريان در بريكرها را تعريف نموده و توضيح دهيد كه در شبكه، برش جريان باعث ايجاد چه عاملي مي شود؟

 وقتي بريكر را درحالت معمولي قطع مي نماييم جريان در حالت غيرصفر بريده مي‌شود كه به آن برش جريان مي‌گوييم. برش جريان باعث اضافه ولتاژهاي شديد در شبكه مي‌شود.

225 ـ ‌سكسيونر چيست؟

كاربرد آن در تجهيزات فشار قوي به چه منظور است؟ سكسيونر كليدي است كه به وسيله آن مي توان مداري را كه فقط تحت ولتاژ بوده و فاقد جريان بار باشد قطع و يا وصل نمود. كاربرد آن بدين منظور است كه در حالت قطع قسمتي از مدار، محل قطع شده به طور واضح و آشكار قابل رؤيت است و به علاوه با قطع كردن آن مي توان نسبت به تعمير و يا سرويس ديژنكتور اقدام نمود.

226 ـ مشخصات سكسيونر به چه عواملي بستگي دارد؟

 سكسيونرها بايد در مقابل حرارت ناشي از عبور جريان عادي و اسمي و جريان اتصال كوتاه، در كوتاه مدت و نيروي ديناميكي جريان اتصال كوتاه و به خصوص جريان ضربه اي استقامت كافي داشته باشند. ضمناً سكسيونر در حالت باز بايد عايق خوب و مطمئني براي اختلاف پتانسيل بين تيغه متحرك و كنتاكت ثابت هر فاز و يا زمين باشد.

227 ـ‌انواع سكسيونر را نام ببريد؟

 الف) پانتوگراف يا نوع قيچي : بيشتر در پست هاي فشار قوي كاربرد دارد

ب)دوراني: در شبكه هاي فشار قوي و فوق توزيع كاربرد دارد.

ج)كشويي: در شبكه هاي فشار قوي و فوق توزيع كاربرد دارد.

د)چاقويي: در شبكه هاي توزيع و فوق توزيع كاربرد دارد.

228 ـ انتخاب سكسيونر از لحاظ نوع و مشخصات چگونه است؟ توضيح دهيد؟

انتخاب سكسيونر از نظر نوع، فقط بستگي به شكل و طرز قرارگرفتن شين ها و شينه‌بندي شبكه و محلي كه بايد سكسيونر در آنجا نصب شود دارد و مشخصات سكسيونر بستگي به مشخصات فني و الكتريكي شبكه دارد.

 

229 ـ ‌مفهوم سكسيونر شانتاژ يا باي پس(by-pass) چيست و به چه منظوري به كار مي رود؟

سكسيونر شانتاژ به سكسيونري اطلاق مي شود كه به صورت شنت(موازي)با ديژنكتور و سكسيونرهاي آن واقع مي شود و به صورت اتصال فرعي و يا اتصال كوتاه ديژنكتور مي‌تواند عمل نمايد (مفهوم باي پس،اتصال فرعي)و اين سكسيونر به هنگام تعميرات و يا تست روي ديژنكتور براي پرهيز از قطع برق و يا بازماندن رينگ و غيره مورد استفاده قرار مي گيرد.

230 ـ‌ سكسيونر (غيرقابل قطع زيربار) را در چه حالت هايي مي توان باز و بسته نمود؟

سكسيونر غيرقابل قطع زير بار را زماني مي توان باز و بسته نمود كه با در نظر گرفتن اينترلاك آن و قطع ديژنكتور و سكسيونرهاي لازمه ، در شرايط بي باري كامل صورت گيرد . اگر طول(بار مجموعه تجهيزات) كابل هوايي و يا زميني و تجهيزات پيوستي آن ها به هنگام وصل سكسيونر قابل اغماض نباشد هر چند اينترلاك اجازه بدهد بايد از وصل آن خودداري نمود ولي اگر بعد از سكسيونر مسير كلاً باز باشد قطع و وصل بلااشكال مي باشد.

231ـ اينترلاك سكسيونر چه مفهومي دارد؟

 شرح دهيد. اينترلاك سكسيونر به مفهوم قفل نمودن اتوماتيك سكسيونر و به منظور اجتناب از مانور غلط مي باشد.

232 ـ راكتورها و خازن ها در پست ها به چه منظوري تعبيه شده اند؟

راكتورهاي موازي كه در شبكه منطقه موجود است جهت اصلاح ضريب قدرت و نهايتاً كاهش ولتاژ نصب شده اند . خازن ها نيز از لحاظ نوع اتصال به شبكه و محل نصب آن مقاصد مختلفي را در برداشته ولي به طور كلي در مودر خازن هاي موازي با شبكه موجود در منطقه مي توان گفت كه مقصود ، اصلاح ضريب قدرت و نهايتاً افزايش ولتاژ مي باشد .

233 ـ چه زماني نصب راكتور در يك پست لازم است؟

 راكتور در نقطه مقابل خازن قرار دارد و در پست هايي نصب مي گردد كه نقش تغذيه و باردهي شبكه انتقال را دارند و در مواقع قطع شبكه كه به تدريج شروع به وصل خطوط انتقال مي‌گردد به دليل نبود مصرف،خاصيت خازني خط اثر زيادي در بالارفتن ولتاژ شبكه دارد كه ممكن است قابل استفاده در پست ها نباشد لذا قبل از باردهي،راكتورها را كه به صورت پارالل مي باشند در مدار آورده و سپس اقدام به وصل خطوط انتقال مي نمايند.

234 ـ خازن را تعريف كنيد. عوامل مؤثر در ظرفيت يك خازن و واحد اندازه گيري آن را نام ببريد؟ خازن از دو صفحه هادي به نام جوشن و عايقي بين دو صفحه تشكيل شده است كه انرژي الكتريكي را در خود ذخيره مي نمايد ، عوامل موثر در ظرفيت خازن جنس و ضخامت عايق و سطح جوشن ها مي باشد . ضمناً واحد اندازه گيري آن فاراد است.

235 ـ نصب خازن هاي با قدرت زياد در پست هاي فوق توزيع به چه منظوري است؟

 نصب خازن هاي پرقدرت در پست هاي فشار قوي به منظور جبران كردن(كمپانزه نمودن)بار راكتيو شبكه مي باشد چون خاصيت سلفي شبكه انتقال در مواقع بارگيري از خاصيت خازني آن به مراتب زيادتراست و مصرف برق در شبكه هاي توزيع هميشه با پس افت جريان از ولتاژ و مصرف مگاوار اندوكتيو توام است،لذا در تمام مواقع بارگيري،بخشي از انرژي به صورت مگاوار اندوكتيو از چرخه مصرف خارج مي شود و جريان خطوط انتقال به دليل فوق بالا مي رود كه منجر به افت ولتاژ مي گردد.

نصب خازن هاي با قدرت زياد قسمت اعظم اين مگاوار اندوكتيو را جبران مي كند كه نتيجتاً به دليل پايين آمدن جريان،افت ولتاژ به ميزان زياد جبران مي گردد .

236 ـ‌انواع خازن ها از نظر قرار گرفتن در مدار و همچنين كاربرد آنها كدامند؟

 خازن هاي سري و موازي:

 1- خازن هاي سري كه براي پايداري شبكه به كار مي روند .

2- خازن هاي موازي كه براي كنترل ولتاژ در شبكه به كار مي روند.

237 ـ خازن هاي پست فشار قوي را معمولاً به چه شيوه اي مي بندند؟

به صورت ستاره دوبل

 

 

 

 

 

 

 

 

 

238 ـ بوشينگ چيست؟

براي خروج سرسيم هاي ترانسفورماتور از داخل تانك و اتصال آن ها به تجهيزات و عايق نمودن آن ها از بدنه ترانسفورماتور از بوشينگ استفاده مي كنند.

239 ـ مقره چيست و به چه منظوري به كار مي رود؟

 مقره ها وسايلي هستند كه هادي الكتريكي تحت ولتاژ را از يكديگر و نسبت به زمين عايق و جدا مي كنند.

240 ـ هدف از ميگر زدن چيست؟

 الف)با استفاده از ميگر مشخص مي شود كه قسمت هايي كه عايق شده اند با زمين تماس‌دارندياخير كه در صورت تماس با زمين دستگاه مقدار صفر را نشان خواهد داد.

ب) مشخص كردن اين كه قسمتهاي عايق جذب رطوبت كرده اند كه در اينحالت دستگاه مقدار كمتر از حد نرمال را نشان خواهد داد.

241 ـ‌ علت پيدايش ضرايب براي خواندن آمپرمترها و ساير دستگاههاي اندازه گيري چيست؟

 معمولاً بايد نسبت تبديل C.T. ها يا P.T.ها با ميترينگ هاي مربوطه مطابقت داشته باشد(برابر باشد)در اثر افزايش جريان فيدرها مساله تعويض C.T.ها الزامي است به علت نبودن و صرفه جويي در تعويض ميترينگ هاي مربوطه مقدار خوانده شده را در عددي به شرح زير ضرب مي كنند . مثال :

(قبلي)CT_R=100/5                         (جديد)CT_R=200/5

ملاحظه مي شود كه مقدار جريان عبوري از اوليه دو برابر مقدار خوانده شده در آمپرمتر است لذا مقدار خوانده شده را در عدد 2 ضرب مي كنيم.

242 ـ ترانسفورماتورهاي اندازه گيري در پست را نام ببريد؟

 ترانسفورماتور جريان CT و ترانسفورماتور ولتاژ PT .

243 ـ براي اندازه گيري مقاومت عايقي بوشينگ هاي ترانسفورماتور از چه دستگاهي استفاده مي كنند؟

 از دستگاهي به نام ميگر استفاده مي كنند.

244 ـ‌ چه عللي باعث مي شود كه يك آوومتر مقدار آمپر و ولت را نشان مي دهد ولي مقدار اهم را نمايش نمي دهد؟

 الف)آوومتر باتري نداشته باشد.                        ب) فيوزش سوخته باشد.

 

245 ـ دستگاههاي ثبات موجود در پست ها را نام برده و كار آنها را شرح دهيد.

در پستهاي فشار قوي و متوسط، سه گونه ثبات استفاده مي شود.

1- ثبات حادثه كه به آن Event Recorder يا ثبات وقايع اطلاق مي شود.

2- ثبات شكل موج(جريان و ولتاژ)كه به آن Fault Recorder يااسيلوگراف گفته مي شود.

3- ثبات فاصله نقطه اتصالي تا پست كه  Fault Locatorناميده مي شود.

توضيح آنكه Event Recorder فقط شروع و خاتمه يك حادثه را ثبت مي كند(به لحاظ زماني و دستگاهي كه عمل كرده است)،نظير بازشدن بريكر و زمان بازشدن آن و يا نوع رله عمل كرده و زمان عمل آن . وليFault Recorder ، شكل موج جريان(براي سه فاز يا هر يك از فازهاي مورد نظر تنظيم کننده) و يا ولتاژ را ثبت مي كند و در جهت بررسي مقدار و چگونگي حادثه و شدت آن مورد استفاده قرار مي گيرد . از شكل موج هاي ثبت شده توسط اسيلوگراف هاي جديد،حتي ميتوان هارمونيكهاي موجود در مدار را كه در جريان اتصال كوتاه توليد شده اند، استخراج نمود. اين گونه اسيلوگرافها در رله هاي جديد بصورت همراه وجود داشته و حافظه ثبت اطلاعات در اين وسايل به گونه اي است كه مي تواند صدها حادثه را جهت مطالعات بعدي نگهداري نمايد. دستگاه Fault Recorder در گذشته به صورت يك دستگاه بزرگ(مشابه رله ديستانس) و جداگانه به همراه رله هاي ديستانس نصب و بكار بدره مي شد . اما در حال حاضر،قسمتي از هر رله ديستانس محسوب شده و فاصله نقطه اتصالي تا پست را به دقت ثبت مي كند.

246 ـ اقدام لازم بعد از عملكرد اسيلوگراف چيست؟

 بعد از يادداشت و ريست آلارم هاي ظاهر شده روي تابلو فرمان،بامراجعه به كنار اسيلوگراف،پوش باتون واقع روي درب اسيلوگراف را فشار داده تا خود دستگاه از نظر مكانيكي و الكتريكي به صورت نرمال درآيد . سپس كاغذ عمل كرده به آرامي به طرف پايين كشيده شود تا قسمت سفيدي كاغذ كاملاً ظاهر شود . بعد يك دست روي كاغذگذاشته با دست ديگر كاغذ عمل شده را جدا مي نماييم . اين كار را طوري انجام مي دهيم كه كاغذ موجود روي اسيلوگراف از جاي خود منحرف و يا كج نشود . انجام اين عمل توسط خط كش يا مشابه آن كيفيت برش كاغذ را بهتر خواهد نمود . در ضمن سعي شود انتهاي كاغذ موجود روي اسيلوگراف صاف بريده شده و پيچشي به طرف داخل نداشته باشد . بعد از جدانمودن كاغذ، روي آن تاريخ و ساعت عملكرد را به طور دقيق يادداشت نموده و نيز جهت فلش و نام پست و نام فيدر مربوطه فراموش نشود و سپس جهت ارسال آن براي بررسي روي اتفاقات شبكه يا مساله مربوط به انتقال قدرت(براي مواقع ضروري)به صورت آماده نگهداري شود.

 

 

247 ـ دستگاه سنكرون چك بر چه اساسي كار مي كند؟

سنكرون چك براي مقايسه اختلاف ولتاژ و اختلاف فاز دو قسمت كه بايد پارالل گردند بكار مي رود تا از سنكرون بودن دو قسمت اطمينان حاصل گردد.

248 ـ ضريب كنتور چيست؟

ضريب كنتور عبارتست از :

 

C.T.R : نسبت تبديل ترانسفورماتور جريان

C.T.R_c: نسبت تبديل ترانسفورماتور جريان كنتور

P.T.R : نسبت تبديل ترانسفوراتور ولتاژ

P.T.R_c :نسبت تبديل ترانسفورماتور ولتاژ كنتور

N : ضريب ثبت شده روي كنتور

249 ـ‌ضريب كنتور چگونه محاسبه مي شود؟ اگر نسبت تبديل ترانسفورماتور جريان 5/1200 ونسبت تبدیل جريان كنتور5/400 باشد و ولتاژ تغذیه كنتور 110/20000 و نسبت تبدیل T   P. هم 110/20000 باشد و و روي كنتور 1000 نوشته شده باشد آنگاه ضريب كنتور برابراست با :

 

250 ـ چند نوع ولتاژ DC در پست ها وجود دارد و هر كدام در چه مواردي كاربرد دارد؟

دو نوع ولتاژ   DCموجودا ست :

1-48VDC براي سيستم هاي مخابراتي( PLC، دازاو...)و سيستم هاي هشداردهنده

2-110V  DC و 127V  DC براي رله ها

251 ـ موارد استفاده از ولتاژ DC  را در پست نام ببريد؟

1- براي تغذيه رله هاي حفاظتي :

الف) بوبين عمل كننده      ب)فرمان هاي آلارم و تريپ صادرشده

2- بوبين قطع و وصل ديژكتورها    3- سيتسم آلارم     4- روشنايي اضطراري    5 - سيستم هاي مخابراتي

252 ـ شارژ در پست ها به چه منظوري نصب شده است؟

 به منظور شارژ باتري ها نصب می شود و در صورت قطع باتري ها ،تامين كننده ولتاژ DC  نيز مي‌باشد.

شا رژر

 

 

 

 

 

 

 

 

253 ـ ‌محل نصب باتري هاي پست در كجا مي باشد؟

كليه باتري ها ي مورد نياز جهت تامين مصارف DCپست در يك اتاق مجزاي ضداسيد به نام اتاق باتري ها يا باتريخانه نصب مي گردند.

254 ـ نحوه اتصال باتري ها به هم و به شارژ چگونه است؟

 باتري ها بر اساس سطح ولتاژ به صورت سري به يكديگر بسته مي شوند و ترمينال آن ها پس از اتصال به جعبه فيوز به صورت موازي به شارژر كه در خارج از اتاق باتري(معمولاً اتاق رله) قرار دارد متصل مي گردند.

255 ـ‌ موارد كاربرد باتري ها را نام ببريد؟

 به عنوان يك منبع تغذيه برق DC قابل حمل و نقل مي باشد .

- باتري ها قادرند مقادير زيادي برق DCدر مدت زمان كوتاهي تامين نمايند و در مدت معين و طولاني با جريان نسبتاً كمي شارژ گردند.

- باتري ها به عنوان برق DC اضطراري يك منبع تغذيه قابل اطمينان مي باشند كه مي‌توانند بعد از قطع برق شبكه بلافاصله مورد استفاده قرار گيرند.

- براي تامين ولتاژDC و تغذيه مدارهاي فرمان تابلوها و كليدهاي قدرت،درپست ها و نيروگاه ها استفاده مي گردد.

- استفاده از مبدل هاي DC/AC در كامپيوترها

256 ـ در انتخاب باتري چه مشخصاتي را بايد در نظر گرفت؟

آمپر ساعت ،  ولتاژ و منحني شارژ و دشارژ

257 ـ نحوه نگهداري بهتر از باتري ها چيست؟

الف)توجه به سيستم تهويه و گرمايشي اتاق باتري

ب)گريسكاري كنتاكت هاي باتري جهت جلوگيري از اكسيده شدن آنها

ج)نظارت بر سطح محلول داخل باتري و تامين آن با توجه به غلظت مجاز

د)كنترل آمپر شارژر

هـ) انجام تست ولتاژي سلول ها

258 ـ ‌موارد بازديد و كنترل باتري كدامند؟

 موارد كنترل و بازديد باتريخانه پست ها عبارتند از :

1- كنترل ولتاژ باتري هاي 110 ولت و 48 ولت كه نبايستي با اين مقادير اختلاف چنداني داشته باشد البته ولتاژ باتري ها بستگي به نوع شارژ باتري ها و تنظيمات شارژر دارد.

2-آب باتري هميشه بايد در حد نرمال نگهداري شود.

 3-آمپر شارژر باتري ها نبايستي از حدود نرمال تجاوز كند(حدود چند آمپر )توضيح اين كه آمپر شارژر تقريباً ثابت است و وقتي كه باتري ها سالم اند آمپرشارژ عدد كم و ثابت مي باشد .

 4-غلظت باتري براي باتري هاي بازي و اسيدي تقريباً24/1 مي باشد كه در هنگام شارژ كامل سنجيده مي شود .

 5-تميز نگهداشتن كنتاكت هاي باتري ها،زيرا به مرور زمان در اثر فعل و انفعالات شيميايي داخل باتري و تغيير جهت چريان در شارژ و دشارژ ، كنتاكت هاي مثبت اغلب اكسيده مي شوند.

259 ـ وقتي شارژر در وضعيت اتوماتيك است شارژ باتري ها با چه مكانيزمي صورت ‌مي‌گيرد؟

وقتي كه شارژر در حالت اتومات قرار گرفته و كليدتغذيه باتري ها وصل شود ، ابتدا باطری ها شارژ بالايي مي كشند ولي به تدريج ، جريان شارژ كاهش يافته و به حدي مي رسد كه مي بايد شارژ باتري ها قطع گردد . لذا باتنظيمي كه روي آمپرمتر قرار داده شده ، كليد خروجي شارژر(به طرف باتري ها)قطع مي شود . مدتي بعد كه باتري ها دشارژ شده و ولتاژ باتري ها افت پيدا مي كند یعنی به حد تنظيم پائین  مي رسد ، با فرماني كه از طرف رله ولتمتريك داده مي شود ،كليدخروجي شارژربه طرف باتري ها مجدداً وصل مي گردد . بديهي است كه براي پرهيز از تكرار بيهوده اين قطع و وصل ها ، وجود يك تايمر ضروري است تا تاخير لازم براي اين قطع و وصل ها فراهم شود.

 

A

A

 

 

 

                                                                          2                   3                      1

 

                                              

                                                                آمپرمتر                                                  آمپر متر

 

 

 

از کلیدهای 1و2و 3 فقط دو کلید در آن واحد می تواند بسته باشد

داخلی های 1 و 2 بسته ،کوپلاژ 3 باز

داخلی1 و کوپلاژ بسته ، داخلی 2 باز

داخلی2 و کوپلاژ بسته ، داخلی 1 باز

260 ـ واحد سنجش قدرت باتري را نام برده و مفهوم آن را با ذكر مثال شرح دهيد؟

 واحد سنجش قدرت باتري آمپر ساعت(AH) است و مفهوم آن اين است كه اگر از باتري شارژ شده در زمان T ساعت شدت جريان ثابت بكشيم حداكثر مي توانيم اندازه      آمپر از باتري جريان بكشيم و در اين حالت باتري دِشار‍ شده و ولتاژ آن به حدي افت مي كند كه براي جلوگیري از خراب نشدن حتماً بايد مجدداً شارژ شود . مثلاً اگر آمپر ساعت باتري 75 باشد و بخواهيم به مدت 10 ساعت از آن بار بكشيم حداكثر   مي‌توانيم از باتري جریان بکشیم ، البته هرگز نبايد باتري را تا اين حد دشارژ نمود.

261 ـ ‌انواع الكتروليت را با ذكر تركيبات اصلي آن بيان نماييد؟

الكتروليت باتري هاي موجود پست ها دو نوع است :  

1- اسیدی    2- بازی ( قلیایی )

تركيب اصلي باتري هاي اسيدي ، اسيدسولفوريك رقيق شده است كه غلظت آن در شارژ كامل 24/1 و تركيب باتري هاي قليايي، هيدروكسيد پتاسيم با غلظت14/1 در شارژ كامل ودماي25^˚C است.

262 ـ‌ چرا در پست هاي فوق توزيع و انتقال احتياج به ترانسفورماتور تغذيه داخلي است؟ ضمناً موراد استفاده آن را نام ببريد؟

براي تغذيه مصارف AC پست از ترانسفورماتور تغذيه دخلي استفاده مي كنند و موارد استفاده آن در روشنايي ، تغذيه هيترها ، شارژرها ، موتورهاي ديژنكتور ،تپ چنجر ترانسفورماتورها و رله هاي حفاظتي می باشد .

263 ـ ديزل ژنراتور به چه منظوري در پست استفاده مي گردد؟

 در مواقع اضطراری كه ولتاژ380 ولتAC پست ، به عللي قطع گردد و نظر به اهميت تغذيه داخلي پست و تامين مصارف ضروري برخي تجهيزات پست از قبيل تغذيه شارژرها ،پمپ هيدروليكي ديژنكتورها ، سيستم هاي خنك كننده ترانسفورماتورهاي قدرت ( فنها و پمپها ) ، تغذيه موتور تپ چنجر و روشنايي اضطراري ، از ديزل ژنراتور استفاده مي شود.

264 ـ لاين تراپ چيست و به چه منظوري به كار مي رود؟

 لاين تراپ(Line Trap) يا تله موج دستگاهي است متشكل از سلف و خازن موازي كه به منظور جلوگيري از ورود امواج فركانس بالا كه توسط دستگاه پي ال سي روي خطوط فشار قوي تزريق مي شود به كار مي رود و از آنجايي كه اين دستگاه در مسيرخط قرار مي گيرد مي‌بايد قدرت تحمل جريان خط در شرايط عادي و مواقع اتصال كوتاه را دارا باشد.كلاً مي‌توان گفت كه لاين تراپ در اصل يك فيلتر است.

265 ـ محل قرار گرفتن لاين تراپ در پست هاي فوق و انتقال نيرو چگونه است؟

 محل قرارگرفتن لاين ترا پ به طور سري بعد از برقگير و C.V.T يا كوپلينگ كاپاسيتور و به طرف پست است كه بر روي يك يا دو يا سه فاز قرار مي گيرد.

266 ـ ارتباط اپراتور پست هاي فوق توزيع و انتقال، با مراكز كنترل به چند طريق امكان پذير مي باشد، نام ببريد؟

1- بي سيم      2- تلفن شهري(ثابت-سيار)     3- تلفن P.L.C      4- تلفن D.T.S.      5- تلفن ماهواره اي

267 ـ Name Plate  چيست؟

 

 Name Plate عبارت است از پلاك مشخصه تجهيزات كه اطلاعاتي از نظر نحوه عملكرد و ساختمان داخلي آن و همچنين شماره سريال، تيپ ، كارخانه سازنده و ولتاژهايي كه با آن تست گرديده روي دستگاه نصب مي‌گردد .

 

**********************************

 

فصل چهارم

حفاظت الکتریکی

268 ـ ترانسفورماتر جريان(C.T.)چگونه ترانسفورماتوري است ؟

 نظر به اينكه ساخت كليه دستگاه هاي حفاظتي و اندازه گيري به صورت پرايمري به دلائل فني تقريباً غيرممكن و غيراقتصاي مي باشد لذا CT ، جريان شبكه را به مقادير استاندارد 1 يا 5 آمپر كاهش مي دهد تا قابل استفاده در دستگاه هاي حفاظتي و اندازه گيري در مدارات ثانويه گردد.

269 ـ ترانسفورماتور ولتاژ(V.T) چگونه ترانسفورماتوري است ؟

ترانسفورماتور ولتاژ براي پايين آوردن ولتاژ به منظور اندازه گيري و استفاده در سيستم‌‌هاي حفاظت و همچنين سنكرونيزاسيون(براي پارالل كردن خطوط وژنراتور با شبكه)به كار مي رود.

270 ـ چرا در ولتاژهاي بالا ترجيح داده مي‌شود به جاي استفاده ازP.T. از C.V.T استفاده‌ گردد؟

 به دو دليل :

الف) به لحاظ اقتصادي(عايق بندي ترانسفورماتور ولتاژ ساده تر مي شود).

ب) امكان بهره گيري از آن براي دستگاه مخابراتي پي ال سي.

271 ـ دستگاه هايC.T. وP.T. ، راكتور، خازن، و برقگير در شبكه به چه صورت بسته مي‌شوند؟

 C.T به طور سري ، P.T.به طور موازي ، راكتور و خازن هم به طور سري و هم به طور موازي و برقگير به طور موازي در مدار قرار داده مي شوند.

272 ـ استفاده از ترانسفورماتور ولتاژ و جريان در پست‌ها به چه منظوري مي‌باشد؟ براي اندازه گيري كميت هايي چون جريان ، ولتاژ ،  ، توان اَكتيو ، توان رِاكتيو و همچنين حفاظت ، مورد استفاده قرار مي گيرند.

273 ـ اگر به هنگام در مدار بودن C.T ، ثانويه آن باز شود، چه اتفاقي مي‌افتد؟

در صورت بازشدن ثانويه C.T حين كار ، فقط جريان مدار اوليه حضور خواهد داشت و E.M.F يا نيروي الكتروموتوري بزرگي در ثانويه توليد و در ترمينالهاي ثانويه ظاهر خواهد شد و علاوه بر ايجاد خطرت جاني ،انهدام عايقي مدار ثانويه را بدنبال خواهد آورد . به عبارت ساده تر، در شرایط عادی در هر دو سيم پيچ اوليه و ثانويه ، نيروي محركه مغناطيسي )  M.M.F‌ Magneto Motive Force) توليد

مي شود كه برخلاف هم هستند . M.M.F ثانويه قدري كوچكتر از M.M.F اوليه است و در نتيجه برآيند اين دو اندك است و همين برآيند است كه در هسته تولید شار مي كند و اين شار در حالت كار عادي C.T  كوچك بوده و ولتاژ كمي در ثانويه بوجود مي آورد . وقتي ثانويه C.T در حال كار باز شود ، M.M.F ثانويه صفر مي شود در حاليكه M.M.F اوليه ثابت باقي مانده است . در نتيجه M.M.F برآيند برابر با M.M.F  اوليه خواهد شد كه بسيار بزرگ است . اين M.M.F   شار زيادي در هسته C.T ایجاد می کند كه خود باعث به اشباع رفتن آن مي شود . در عين آنكه ولتاژ زيادي در ثانويه ايجاد مي كند، از حد تحمل عايقي آن مي گذرد و مي تواند ترانسفورماتور جريان را منهدم كند . ولتاژ زياد بوجودآمده نيز مي تواند خطرناك باشد . در اين وضعيت جريان هاي فوكو و هيسترزيس نيز زياد شده و ايجاد تلفات حرارتي و سبب آتش گرفتن C.T مي شود . همه اين مسائل اگر موجبات انهدام C.T  را فراهم نياورد ، كلا باعث كاهش كيفيت C.T و تغييرنسبت تبديل و افزايش خطاي زاويه مي شود .

274 ـ C.T.هاي حفاظتي و C.T.هاي اندازه‌گيري چه تفاوت اصولي با هم دارند؟

ترانسفورماتور جريان ، مدا ثانويه رااز مدار اوليه(كه داراي ولتاژ و جريان  بالا است) ايزوله مي كند ضمن آنكه از جريان بالاي اوليه مقداري فراهم مي آورد كه اولا قابل اندازه گيري بوده و ثانيا بطور خطي و متناسب با مقدار مدار اوليه می باشد . البته نقش C.T اندازه گير همانند C.Tحفاظتي نيست . يك C.T  اندازه گيري فقط در شرايط عادي خط، مقادير متناسب بااوليه را مي سازد و در صورت بروز اتصالي در شبكه ، به اشباع مي رود و با ثابت نگه داشتن جريان در ثانويه ، از سوختن وسائل اندازه گيري جلوگيري مي كند .  در حاليكه يك C.T حفاظتي وظيفه دارد در مواقع اتصالي مقدار جريان ثانويه را  متناسب با مقدار اوليه به رله منتقل كند . هرگونه قصور C.T حفاظتي باعث مي شود كه عملكرد سلكتيو (انتخابي) رله هاي متوالي ، بدرستي صورت نگيرد . بنابراين بايد    CT حفاظتي را به تناسب سيستم حفاظتي انتخاب نمود بنحوي كه به دقت با رله ها منطبق بوده  و تواما حفاظت كاملي را بوجود آورد .

275 ـ ضريب حد دقت(A.L.F.) به طورخلاصه چه معني دارد؟

يك ترانسفورماتور جريان طوري طراحي مي شود كه نسبت تبديل آن در    محدوده اي از جريان اوليه ثابت باقي بماند. اين محدوده، چندين برابر جريان نامي است. همين چندين برابر، در حقيقت ضريبي است كه حد دقت C.T را بيان مي‌كند و ضريب حد دقت ناميده مي شود .

276 ـ جريان حد دقت به چه معنا است؟

حاصلضرب ضريب حد دقت در جريان نامي C.T. جريان حددقت رابدست مي دهد و آن جرياني است كه بيشتر از آن، C.T. به اشباع مي رود و خطاي نسبت  تبديل به سرعت زياد مي شود مطابق تعريف ، رابطه زير را مي توان نوشت :     

(A.L.C)=In  .(A.L.F)                                                                                                                     

 

در اين رابطه :

جريان حد دقت = (A.L.C.)=ACCURACY LIMIT CURRENT

ضريب حد دقت =(A.L.F.)=ACCURACY LIMIT FACTOR

277 ـ نسبت يك C.T. حفاظتي5/400 مي باشد. در يك اتصال كوتاه ، از اوليه آن A600 مي‌گذرد. در ثانويه آن چه جرياني توليد مي شود؟

جريان ايجاد شده در ثانويه در حالت اتصالي عبارت است از : 

                                                                                                   0 8 =5/400        

AMP                                                                               7/5 =80/600

278 ـ رابطه A.L.F. و مصرف بسته شده روي C.T. چگونه است؟

 مصرف بسته شده روي يك ترانسفورماتور جريان و ضريب حد دقت آن(درآن مصرف)با يكديگر رابطه معكوس دارند :   

بطور كلي ،اگر از تاثيرسيم هاي رابط صرف نظر كنيم ، رابطه ضرايب حددقت در  دو امپدانس یا  بار مصرفي متفاوت را مي توان به صورت نوشت :

                           

   در اين رابطه :

(A.L.F.)₁: ضرب حددقت در بار Z₁

(A.L.F.)₂: ضرب حددقت در بار Z₂

بنابراين هرچه امپدانس بار بيشترشود ضريب حددقت كاهش پيدامي كند . لذا مي توان فهميد كه اتصالات شل در ثانويه  ،چه تاثيرمخربي در به اشباع رفتن ترانسفورماتور جريان خواهد داشت ، زيرا كه اين اتصالات شل ، بر امپدانس مدار ثانويه خواهد افزود.

279 ـ چرا يك سمتC.T را در ثانويه آن زمين مي‌كنيم؟

 جهت جلوگيري از ظهور پتانسيل زياد نسبت به زمين در اثر القاء ولتاژهاي بالاكه درپست وجود دارند ، لازم است كه مدارهاي ثانويه زمين شوند و طبيعي است كه زمين شدن ثانويه ترانسفورماتور جريان فقط بايد در يك نقطه باشد ، اگر چنانچه بيش از يك نقطه زمين شود،جريان هاي اتصالي با زمين و همينطور جريان هاي سرگردان پديد آمه در زمين پست(Stray Currents) بين اين نقاط ، مسير تازه اي خواهند يافت و در مواردي باعث تحريك بي مورد رله خواهند شد .

280 ـ C.Tهاي نوع U, M , H براي چه منظوري به كار مي‌رود؟

الف)C.T نوع H براي :

1- آمپرمترها و احياناً دستگاه هاي اندازه گيري               2-رله ديستانس

3- حفاظت اوركارنت‌وياسايررله‌هاكه براي هر كدام از كور(  COREياهسته) جداگانه استفاده مي گردد.

ب) C.Tنوع  Mبراي :

1- حفاظت اوركارنت و ارت فالت                                                   2-حفاظت ديفرانسيل

ج) C.T نوع U  براي :

1-حفاظت رله هاي اوركارنت و ارت فالت. 2- حفاظت رله ديفرانسيل. 3-براي آمپرمترها و اندازه گيري.

281 ـ ترانسفورماتور جريان از چه قسمت‌هايي تشكيل شده است و به چه منظوري به كار مي‌رود؟ ترانسفورماتور جريان به منظور تبديل جريان هاي زياد به مقادير كم و قابل اندازه گيري و هم چنين ايزوله نمودن شبكه فشارقوي با شبكه ضعيف استفاده مي شود و شامل قسمت هاي زير است :

الف)سيم پيچ اوليه   ب)سيم پيچ ثانويه       ج)هسته         د)عايق

282 ـ منظور از قدرت اسمي و كلاس دقت ترانسفورماتور جريان چيست؟مختصراً توضيح دهيد؟

الف) قدرت اسمي:

قدرت اسمي ترانسفورماتور عبارت است از تواني كه در وضعيت نرمال تحویل

می دهد و  واحد آن بر حسب ولت آمپر است .

ب)كلاس دقت :

گوياي ميزان خطاي ترانسفورماتور در جريان حد دقت است .

283 ـ چه تست‌هايي بر روي C.T. انجام مي‌گيرد؟

1- تست نسبت تبديل          2- تست پلاريته              3- تست نقطه زانويي                 4- تست عايقي        5- تست منحني اشباع            6- تست مقاومت داخلي                7- تست فشار قوي

  284  ـ منظور از ترانسفورماتورهاي جريان كوربالا(Gore) و كورپايين چيست؟

الف) ترانسفورماتور جريان كور بالا : دراين گونه ترانسفورماتورها ، هسته سيم پيچ ثانويه و اوليه در قسمت بالا و در امتداد تجهيزات شبكه قرار مي گيرند.

ب) ترانسفورماتور جريان كور پايين : در اين گونه ترانسفورماتورها،هسته سيم پيچ ثانويه و اوليه در قسمت پايين قرار مي گيرد.

285 ـ معايب و مزاياي C.T.هاي كور بالا چيست؟

 مزاياي يك ترانسفورماتور جريان كور بالا : ميدان الكتريكي يكنواخت ، عدم امكان به اشباع رفتن موضعي هسته،طراحي و ساخت آسان و هزينه كم .

معايت ترانسفورماتوركوربالا : امكان شكستن تحت تاثير نيروهاي ناشي از باد يا زلزله و يا ديگر نيروهاي مكانيكي به علت قرارگرفتن وزن ترانسفورماتور در قسمت فوقاني

286 ـ امپدانس داخلي يكC.T. و يك P.T. چه تفاوتي با هم دارند؟

امپدانس داخلي يك C.T. حدوداً صفر و براي P.T. بسيار زياد است .

287 ـ كار ترانسفورماتور تركيبي جريان و ولتاژ (كمباين(P.C.T.)) را توضيح دهيد و سمبل شماتيكي آن را رسم كنيد؟

اين نوع ترانسفورماتورها هم كار ترانسفورماتور ولتاژ و هم كار ترانسفورماتور جريان را انجام مي دهند و سمبل شماتيك آن به صورت زير است : سمبل شماتيك ترانسفورماتور تركيبي P.C.T.

288 ـ آيا مي‌توان ثانويه يك P.T. را اتصال كوتاه نمود؟ در اين صورت چه اتفاقي مي‌افتد؟

 برعكس ترانسفورماتور جريان كه ثانويه براي حالت اتصال كوتاه طراحي مي شود ، طراحي ثانويه ترانسفورماتور ولتاژ براي وضعيت مدار باز(امپدانس بي نهايت)صورت مي گيرد و از آنجا كه در حكم يك منبع ولتاژ است ، در صورت اتصال كوتاه شدن ثانويه،جريان بسيار بزرگي در آن برقرار شده و باعث ذوب سيم پيچ هاي ثانويه و مشتعل شدن ترانسفورماتور ولتاژ خواهد گشت.

289 ـ آيا مي‌توان يك رله جرياني را در ثانويه P.T. بست؟ در آن صورت چه اتفاقي خواهد افتاد؟

 يك رله جرياني، امپدانس بسيار كوچكي دارد و اتصال آن به ثانويه يك ترانسفورماتور ولتاژ، همانند ايجاد اتصال كوتاه در مدار ثانويه P.T. خواهد بود و اشتعال P.T.را به دنبال خواهد داشت.

 

290 ـ‌ امپدانس ثانويه يك P.T. كم است يا زياد؟ چرا؟

 امپدانس ثانويه يك P.T. بسيار زياد است و همين امپدانس موجب پيدايش ولتاژ مطلوب و مورد نظر در ثانويه P.T.مي شود و آن را بصورت يك منبع ولتاژ ظاهر مي سازد. C.T. عكس اين وضعيت را دارد . يعني امپدانس كمي در ثانويه خود داشته و همين امر موجب سهولت برقراري جريان (به مشابه منبع جريان) مي شود . به همين جهت مصرف كننده متصل شده در ثانويه يك P.T. مي بايد متناسباً امپدانس بالايي داشته باشد درحالي كه امپدانس مصرف كننده متصل شده در ثانويه C.T. مي بايد بسيار كوچك انتخاب شود .

291 ـ‌ اتصاف مثلث باز سه P.T. در مدار سه فاز به چه صورت است؟ آن را ترسيم كنيد؟

اتصال مثلث باز سه ترانسفورماتور ولتاژ(كه روي سه فاز بسته شده اند)، عبارت است از اتصال سري ثانويه هاي آن ها ، به نحوي كه در يك نقطه باز بماند(مطابق شكل زير) و طبيعي است كه ولتاژ مجموع اين سه ولتاژ براي يك شبكه سه فازه متعادل،صفر باشد . در صورت پيدايش نامتعادلي ولتاژ در اين شبكه، اين ولتاژ مجموع يا ولتاژ مثلث باز،صفر نشده و مقداري خواهد يافت كه به ولتاژ نامتعادلي معروف است. بر سر راه اين ولتاژمجموع، يك رله ولتمتريك قرار مي دهند تا اگر مقدار نامتعادلي از حد مورد نظر زيادتر شود، فرمان آلارم يا قطع صادر كند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

292 ـ چرا از مقسم خازني در C.V.T استفاده مي شود؟

در سطوح ولتاژ بالا به دليل آنكه ترانسفورماتور ولتاژ مغناطيسي،بسيار حجيم و سنگين شده و گران تمام مي شود از ترانسفورماتور ولتاژ خازني CVT استفاده مي شود . اساس كار CVT آن است

 كه ولتاژ مدار اوليه ، به دو سر تعدادي خازن كاملاً مشابه اعمال مي شود و اندازه گيري ولتاژ در بخش يا درصدي از اين خازن‌ها به عنوان نمونه اي از كل انجام مي‌گيرد و اين ولتاژ نمونه به دو سر

يك ترانسفورماتور ولتاژ منتقل مي گردد و بقيه موارد كار شبيه يك ترانسفورماتور ولتاژ معمولي خواهد بود .

 

                                                                                                     C1          V1

 

                                           

                                      V3                                    V2                C2       

 

 

 

نسبت ظرفيت خازني كل مجموعه به بخش مورد اندازه گيري :

 

نسبت ولتاژها در ترانسفورماتور مياني :

و نسبت كل :

K1 معمولاً طوري انتخاب مي شود كه شود . بنابراين در طراحي C.V.T براي سطح ولتاژهاي مختلف ، فقط مقدار C1 تغيير مي كند و براي تمامي سطوح ولتاژي مي توان از يك ترانسفورماتور مياني استاندارد استفاده كرد .

293 ـ مزيت C.V.T نوع J , B  نسبت به ترانسفورماتور ولتاژ نظير آن چيست؟

 مزيت C.V.T در حجم كمتر و ارزانتر بودن آن است ضمن آنكه از آن مي توان به‌عنوان‌وسيله‌اي‌درمخابرات شبكه قدرت(Power Line Carrier=P.L.C.) نيز استفاده‌كرد.

294 ـ چه ایرادی براي C.V.T ها مي‌شناسيد؟

دسته ای از المان هاي مورد استفاده در شبكه فشار قوي كه به طور آشكار يا پنهان ، تركيبي از راكتانس سلفي و راكتانس خازني هستند ، در مقابل بعضي فركانس ها و بسته به شرايط شبكه ، دچار روزنانس و در مواقعي فرورزونانس مي شوند و در مواردي منفجر شده و يا آسيب جدي مي بينند . ترانسفورماتورها ، ژنراتورها و موتورهاي بزرگ در اين دسته قرار مي گيرند .

295ـ C.V.T نوع  B و J  به چه منظوري استفاده مي‌شود؟

 الف) C.V.T. نوع  Bبراي :

1- ولتمترهاي خط       2- حفاظت رله ديستانس

3-دستگاه مخابره نوع پي ال سي با استفاده از صفحات خازني داخل آن.

ب) C.V.T.نوع J براي :

1-ولتمترهاي باس(درصورت موجودبودن)  2-حفاظت رله اور ولتاژ و آندرولتاژ

296 ـ بِردن(Burden) را تعريف كنيد. و چنانچه بِرن يك C.T ،30 ولت آمپر و جمع مصرف اعمال شده به آن 45 ولت آ‌مپر باشد، آيا كلاس دقت آن حفظ خواهد شد؟چرا؟

 معناي توان ، مصرف يا بار مي باشد و در مورد C.T  ها به عنوان توان خروجيC.T يا ولت آمپر (V.A) آن به كار مي رود . با توجه به اين كه هميشه مصرف از توليد بايد كمتر باشد جواب منفي است . بنابراين از دقت خود خارج خواهد شد .

297 ـ اگر كلاس هاي يك C.T. به صورت زير باشد:

C.T. CORE 1    :  0.5

C.T. CORE2     :  5 P 20

CTR      :  1000/5/5

مفهوم آن را توضيح دهيد؟

1ـ كلاس‌دقت كُر يك 5/. مي‌باشد. 

 2ـ‌ به ازاي 20 برابر جريان نامي5% خطا داريم.

3ـ C.T فوق داراي دو كُر در ثانويه با جريان 5آمپر مي باشد .

298 ـ ترانسفورماتور جريان كمكي INTERPOSE به چه منظوري به‌كار برده مي‌شود؟

 به دو جهت مورد استفاده قرار مي گيرد :

1- ايجاد خروجي بدون جريان مولفه صفر             2- براي اصلاح نسبت تبديلC.T  هاي اصلي

299 ـ علت زمين كردن ثانويه ترانسفورماتور ولتاژ را توضيح دهيد؟

 به منظور جلوگيري از القاء ولتاژهاي زياد و نيز حفاظت كاركنان، سيم‌پيچ ثانويه ترانسفورماتور ولتاژ، زمين مي شود. ازطرف ديگر احتمال شكسته شدن عايق‌بندي(Insulation) بين سيم پيچ هاي اوليه و ثانويه از بين مي رود.

300 ـ يك C.T با نسبت تبديل 1/200 با كلاس دقت 10  P  20 در جريان اتصال كوتاه 4000 آمپر چه جرياني به رله مي‌دهد؟ Isc=4000A             =4000/I₂=200        I₂=20A                              

جريان ثانويه در صورت ايده آل بودن C.T.

جريان اوليه-(نسبت تبديل * جريان ثانويه )

   C.T.درصد خطاي جريان  

جريان اوليه   

 

جريان ثانويه C.T. با در نظر گرفتن خطاي داخلي و كلاس دقت آن،18 آمپر مي باشد .

301 ـ آيا براي كنترل جريان مي‌توان در ثانويه C.T. ها فيوز به‌كار برد؟

 خير ، اگر در ثانويه C.T. ها فيوز به كار رود در هنگام سوختن يا باز شدن فیوز مدار ثانويه باز مي ماند كه براي C.T. خطرناك است .

302 ـ استفاده از ترانسفورماتور نوتر در پست‌ها، چه ضرورتي دارد؟

از آنجايي كه شبكه انتقال نيرو سه سيمه است ، بادر نظر گرفتن آنكه طرف ثانويه ترانسفورماتورهاي قدرت اتصال مثلث مي باشد ، بنابراين در صورت بروز اتصالي فاز به زمين،مسير برگشت جريان به شبكه را نخواهد داشت و اشكال شبكه آشكار نخواهد شد و لذا لازم است كه براي چنين شبكه اي يك نوترال مصنوعي ايجاد كرد . اين كار را مي توان با اتصال سه سيم پيچ مشابه كه به صورت ستاره با هم مرتبط و نقطه صفر آن ها به زمين متصل شده باشد انجام داد ولي اشكال اين طرح در آن است كه در صورت وجود نامتعادلي ولتاژ در سه فاز، نقطه صفر اتصال ستاره ، حاوي ولتاژ خواهد شد . البته مي توان بااضافه كردن سه سيم پيچ كه به صورت مثلث بسته شده باشند ، تعادل را در سيم پيچ هاي ستاره بوجود آودر. اين طرح در برخي موارد بكار گرفته مي شود اما بهتر از آن ،اتصال زيگزاگ است كه به آن ترانسفورماتور نوتر يا بوبين نوتر اتلاق مي شود . حُسن اين اتصال در آن است كه نوترالي با ولتاژ نزديك به صفر فراهم مي آورد ضمن آنكه مي توان امپدانس ساقها را به نحوي محاسبه كرد كه در موقع اتصالي فاز به زمين ، جريان اتصالي از مقدار معيني بيشتر نشود . بنابراين بوبين نوتر بجز آنكه نقطه صفر مصنوعي فراهم مي آورد ، جريان اتصال كوتاه با زمين را هم محدود مي كند ، ضمناً با نصب رله بر سر راه نوترال ، مي توان اتصالي هاي فاز با زمين را تشخيص داد و بر آن ها كنترل داشت .

303 ـ آيا وقتي ولتاژهاي سه فاز نامتعادل مي شوند(در حالت عادي شبكه)، از نقطه صفر ترانسفورماتور نوتر جريان نامتعادلي عبور مي‌كند؟ چرا؟

 خير ، از نقطه نوترال  تنها هنگامي جريان عبور مي كند كه در نقطه يا نقاطي ديگر از شبكه (قبل از ترانسفورماتور بعدي)اتصال با زمين بوجود آيد و به اين ترتيب مسيربسته جريان با زمين كامل شود .

304 ـ در اتصالي‌هاي دو فاز (بدون اتصالي با زمين)، آيا از نوترال جرياني مي‌گذرد؟چرا؟

خير،از نوترال و يا از نقطه صفر ترانسفورماتور نوتر ، زماني جريان عبور مي كند كه نشت يا اتصال با زمين بوجود آمده باشد . اتصالي هاي دو فاز ، سه فاز و بطور كلي اتصالي هاي فازي بدون ارتباط با زمين ، جرياني در زمين نمي ريزند كه از نقطه نوترال به شبكه بازگردد . بايد توجه داشت كه براي برقراري جريان ، همواره بايد مسير بسته شود . نقطه نوترال،يك نقطه از ارتباط شبكه با زمين است . نقطه دوم ، نقطه اتصالي با زمين خواهد بود و در اين صورت است كه جريان از طريق زمين و نوترال به شبكه باز خواهد گشت .

305 ـ اصولاً نسبت رزيستانس و راكتانس در سيم‌پيچ‌هاي يك ترانسفورماتور زمين چگونه است؟

نسبت راكتانس سلفي(X_L) به رزيستانس(R) در بوبين نوتر بسيار بزرگ است (حدوداً97% در مقابل 3%)و بنابراين در محاسبات ، معمولاً بوبين نوتر را راكتانس خالص به حساب مي آورند.

306 ـ در تانك رزيستانس، مقاومت مايع درون آن نسبت به درجه حرارت ايجاد شده در آن چگونه تغيير مي‌كند؟مقاومت مايع درون تانك رزيستانس را آب مقطر و مقدار بسیار کمی بی کربنات سدیم خالص (Na2 Co3) تشکیل می دهد . خاصیت  اين محلول آن است كه با افزايش درجه حرارت ، مقاومت الكتريكي آن كاهش مي يابد و بالعكس . منحني اين تغييرات به صورت شكل زیر خواهد بود .

 

 

                                       R

 

 

 

                                                                                                                      T                   

 307 ـ خاصيت رابطه مقاومت مايع درون تانك رزيستانس با درجه حرارت، چه تأثيري بر جريان‌هاي نشتي دارد؟

 اين خاصيت باعث مي شود كه با عبور جريانهاي نشت به زمين ، مايع  درون تانك رزيستانس گرم شده و باكاهش مقاومت ، راه را براي عبور جريان نشتي بازتر و موجب افزايش جريان نشتي  شود كه به اين ترتيب حرارت بيشتري توليد مي گردد اين تاثير متقابل جريان و حرارت ، جريان نشتي را با سرعت بيشتري افزايش داده و به حد عملكرد رله حساس به جريان هاي كم زمين (Sensitive Earth Fault) رسانده و باعث قطع خروجي ترانسفورماتور مي شود .

 308 ـ چرا تانك رزيستانس بطور سري با نوترال ترانسفورماتور زمين قرار مي‌گيرد؟

 به اين علت تانك رزيستانس با نوترال ترانسفورماتور زمين سري مي شود كه علاوه بر آشكار سازي جريان هاي نشت به زمين،جريان هاي اتصال با زمين را هم محدود نمايد .البته مي توان با افزايش راكتانس ترانسفورماتور نوتر ، اين جريان را محدود نمود اما افزايش راكتانس نوتر ، به همراه راكتانس سلفي ترانسفورماتور قدرت ، مجموعه راكتانس سلفي پست را افزايش داده،خاصيت هارمونيك زايي را زياد خواهد كرد و رله هاي فاقد فيلتر هارمونيك را به اشتباه خواهد انداخت. چنين مشكلي در پست هاي فاقد تانك رزيستانس و بويژه پست هايي كه در آن ها از رله‌هاي زمان ثابت قديمي استفاده شده است به وفور به چشم مي خورد . اما با كاستن از راكتانس سلفي ترانسفورماتور نوتر(باانتخاب ترانسفورماتور نوتر با جريان بالاتر)و نصب تانك رزيستانس و كنترل رزيستانس آن به نحوي كه امپدانس مجموع اين دو ، يعني جريان اتصال كوتاه با زمين را به مقدار دلخواه محدود مي نمايد و مي توان خاصيت هارمونيك زايي پست را كاهش داد.

309 ـ چرا در زمستان، دماي مايع تانك رزيستانس، در محدوده معيني حفظ مي‌شود؟

اصولاً لازم است مقاومت مسير زمين (در اتصالي هاي با زمين) در محدوده معيني‌
(به لحاظ مقدار) قرار گيرد تا جريان اتصالي نيز به تبعيت از آن در محدوده معيني تغيير يابد. اين محدوده جرياني، حدوداً به اندازه جريان نرمال يك فاز ترانسفورماتور است. در زمستان  كه هوا بسيار سرد مي شود اولا امكان دارد كه مايع درون تانك يخ ببندد و جداره تانك را بشكند،ثانيا مقاومت آن را افزايش داده و جريان هاي نشتي كم ، توان گرم كردن مايع رانخواهد داشت تا از مقاومت آن كاسته و باعث افزايش جرياني،به حدتحريك رله حساس به جريان هاي كم زمين (Sensitive Earth Fault) برسد . بنابراين لازم است كه مايع تانك با گرم كن يا هيتري كه درون تانك تعبيه شده است هميشه به مقدار معيني گرم نگهداشته شود .

310 ـ آيا مقاومت تانك رزيستانس، در بازديدها و آزمايشات ساليانه مي‌بايد اندازه‌گيري شود؟

يكي از مواردي كه در تست ها و بازديدهاي فني ساليانه مي بايد انجام شود (علاوه بر اطمينان از سلامت هيتر و ترموكوپل مربوطه)، اندازه گيري مقاومت مايع و تطبيق آن با مقداري است كه در دماي زمان اندازه گيري، از منحني مربوطه به دست مي آيد.

311 ـ مزاياي زمين كردن شبكه از طريق مقاومت مايع چيست؟

الف) خطرات ايجاد قوس الكتريكي با زمين را به حداقل مي رساند .

ب)جريان اتصال كوتاه كاهش مي يابد بنابراين از اثرات زيان بخش ناشي از جريان‌هاي اتصالي زياد نظير سوختن هادي ها جلوگيري مي كند .

ج) جريان هاي نشت با زمين را بتدريج افزايش داده ، آشكار مي كند .

د) امپدانس سلفي پست را كاهش مي دهد .

312 ـ سيم‌پيچ سوم (مثلث) به چه منظور در بعضي از ترانسفورماتورها تعبيه شده است؟

 براي از بين بردن نامتعادلي فلوي مغناطيسي در اتصال ستاره و نيز جلوگيري از انتقال جريان مولفه صفر

313 ـ براي فرمان رله‌هاي حفاظتي در پست‌ها از چه ولتاژي استفاده مي‌شود؟

از ولتاژهاي   110 و 127ولتD.C استفاده مي شود.

314 ـ انواع كليدها را به لحاظ نحوه قرارگرفتن در مدار جريان نام برده و توضيح دهيد؟

قطع كننده ها بر دو نوعند :

الف)قطع كننده پريمر : در اين قطع كننده سيم پيچ جريان مستقيماً در مدار جريان قرار مي گيرد.

ب) قطع كننده زگوندر : در چنين قطع كننده اي سيم پيچ تحريك مستقيما به مدار جريان دستگاهي كه حفاظت مي شود وصل نمي باشد بلكه به كمك ترانسفورماتور جريان يا ولتاژ با شبكه اصلي مرتبط است .

315 ـ رله را به طور مختصر تعريف كنيد؟

رله اصولاً به دستگاهي گفته مي شود كه در اثر تغيير كميت الكتريكي و يا كميت فيزيكي مشخصي تحريك مي شود و موجب به كارافتادن دستگاه و يا دستگاه هاي الكتريكي مي گردد.

316 ـ عواملي كه در تحريك رله‌هاي حفاظتي نقش دارند و همچنين اصطلاح مربوط به هر يك از اين رله‌ها را نام ببريد؟

الف)شدت جريان الكتريكی                  رله آمپرمتريك

ب)ولتاژ الكتريكي               رله ولتمتريك

ج)فركانس                      رله فركانسي

د)قدرت الكتريكي                رله واتمتريك

هـ)جهت جريان                  رله جهتي

و)شدت جريان و ولتاژ           رله امپدانسي

 

317 ـ رله‌هاي سنجشي، زماني، جهتي، خبردهنده و كمكي را مختصراً توضيح دهيد؟

 الف) رله سنجشي : با دقت و حساسيت معيني پس از آنكه توسط يك كميت الكتريكي يا فيزيكي تحريك شد شروع به كار مي كند .

ب) رله زماني : رله اي است كه پس ازتحريك بر اساس زمان تنظيم شده روي آن فرمان صادر مي كند.

ج) رله جهتي : وقتي جريان بوبين آن در جهت تنظيم شده تحريك مي شود شروع به كار مي كند مثلاً براي حفاظت ژنراتور و توربين ها از تنظيم جهتي استفاده مي شودتا از برگشت جريان به آن جلوگيري نمايد.

د) رله خبردهنده : مشخص كننده تغييرات بوجود آمده در مدارات حفاظتي است . به طور مثال كليد قدرتي كه مي بايد قطع شود  ، قطع نشده و يا به عللي فرمان قطع به كليد نرسيده و كليد به حالت وصل باقي مانده است .

هـ) رله كمكي : كار اين رله، ارسال فرمان رله اصلي است و از نظر ساختمان قوي و محكم ساخته مي شو تا پيام دريافت شده را به اجرا درآورد .

318 ـ آلارم يعني چه؟ و به چند گروه تقسيم مي‌شود؟

آلارم ها به دو دسته تقسيم مي گردند :

1-آلارم تريپ(قطع)

2-آلارم غيرتريپ (هشدار دهنده)

هر يك از اين دو آلارم نيز به دو دسته زودگذر و پايدار تقسيم مي شوند . آلارم هاي زودگذر كه با ريست شدن(RESET) برطرف مي شوند و آلارم هاي پايدار مثل عملكرد رله بوخهلتس و يك سري آلارم هاي ديگر ، باقي مي مانند تا رفع عيب به عمل آيد .

319 ـ رله‌ها بر حسب ساختمان و تكنيك كارشان، به چند نوع تقسيم مي‌شوند؟ نام ببريد؟ الف)رله‌الكترومغناطيسي     ب)رله‌باآهنرباي دائم(آهنربايي)     ج)رله الكترو ديناميكي     د) رله اندوكسيوني

هـ)رله حرارتي                و) رله كمكي تأخيري       ز) رله حفاظتي روغني (رله با تحريك غيرالكتريكي)

 

320 ـ تنظيم جريان يك رله زمان ثابت، نسبت به جريان نامي فيدر حدوداً چند برابر است؟

تنظيم جريان يك رله زمان ثابت را حدودا ً2/1 برابر جريان نامي فيدر قرار ميدهند تا در صورت اضافه بار يا بروز اتصال كوتاه، فيدر را قطع كند . البته اين رله ها هر دو نوع اضافه بار يا اتصال كوتاه را با تاخير يكسان(زمان تنظيمي روي رله)قطع

مي كنند و اين مورد يكي از اشكالات رله هاي زمان ثابت محسوب مي شود .

321 ـ فاصله زماني بين عملكرد يك رله و رله هماهنگ شده بعدي را چه مي‌گويند؟

 پله زماني و يا Margin . اين فاصله زماني براي آن است كه هر رله فرصت داشته باشد اتصالي بوجود آمده در پيش روي خود را پاك كند و در صورت عدم قطع كليد مربوط به خود رله هماهنگ شده بعدي پس از گذشت زمان تاخيري خود ، كليد مربوطه را قطع نمايد .

322 ـ رله جرياني زمان معكوس چه مزيتي بر رله جرياني زمان ثابت دارد؟

 رله جرياني زمان ثابت (Definite-Time) بين اضافه بارها و جريان هاي اتصال كوتاه به لحاظ زمان تاخير در قطع تفاوتي قايل نمي شود . اما رله جرياني زمان معكوس زمان عملكرد خود را معكوس با شدت جريان تنظيم ميكند و لذا جريان هاي اتصال كوتاه شديد را در زماني بسيار كم و اضافه بارها (حداقل135% بار نرمال فيدر) را پس از زماني نسبتا طولاني (چندين ثانيه) قطع مي كند و اين تشخيص ، از مزيت هاي رله جرياني زمان معكوس است كه اجازه نمي دهد جريان هاي شديد براي مدت طولاني ازكابل،بريكر و ترانسفورماتور بگذرد و خسارت عمده وارد كند.

323 ـ آيا در رله‌هاي زمان معكوس هماهنگ شده، پله زماني (Margin) در نظر گرفته مي‌شود؟ چگونگي اين پله زماني را توضيح دهيد؟

پله زماني بين منحني هاي رله هاي جرياني زمان معكوس كه در يك مدار پشت سرهم و بطور هماهنگ قرار گرفته اند ، حتي براي يك جريان اتصالي مشخص، يكسان نيست و لذا در جريان هاي اتصال كوتاه متفاوت هم ، اين پله هاي زماني تغيير مي‌كند. البته اين تفاوت‌ها زياد نيست و مشكلي هم بوجود نمي آورد. اين دقت تنظيم گذار است كه منحني‌هاي مناسب براي رله هاي پشت سر هم را به درستي انتخاب كند و به هر حال، اين منحني هاي انتخاب شده بايد بگونه اي كنار هم قرار گيرند كه در ضعيف ترين و شديدترين جريان هاي اتصالي ، فاصله هاي زماني هر دو رله پشت سر هم كمتر از حداقل زمان لازم(4/.ثانيه)نشود . در رله هاي ديجيتال جديد كه دقت بيشتري دارند گاهي اين فاصله زماني را تا 3/. ثانيه هم تقليل مي دهند.

 

324 ـ در حالتي كه براي حفاظت فيدر، از دو رله جرياني (براي دو فاز) و يك رله نامتعادلي استفاده شده باشد و در فاز فاقد رله جرياني، اتصالي رخ دهد، چگونه متوجه اتصالي در آن فاز خواهيم شد؟

استفاده از دو رله جرياني براي دو فاز (فازهاي كناري) ،به جهت صرفه جويي معمول شده است و البته اين وضعيت ، معمولاً در فيدرهاي 20 كيلوولت وسطوح پايين تر مشاهده مي شود و چندان اشكالي را هم در تشخيص فاز مورد اتصالي بوجو دنمي آورد . زيرا، اگر اتصالي در فاز وسط با زمين باشد رله زمين و اگر اتصالي بين فاز وسط و يكي از فازهاي كناري باشد ، رله مربوط به همان فاز كناري عمل كرده و پرچم خواهدانداخت و اپراتور از نوع عملكرد انديكاتور(پرچم)خواهد فهميد كه اتصالي در فاز وسط رخ داده است .

325 ـ چنانچه فيدر دو فاز شود (دوپل بريكر وصل شود و يا در اثر خط پارگي در يك فاز و بدون ايجاد اتصالي با زمين فقط در دو فاز جريان برقرار شود)، آيا در آن صورت رله نامتعادلي عمل خواهد كرد؟

رله نامتعادلي(رله زمين)فقط زماني عمل خواهد كرد كه اتصال بازمين رخ داده باشد. در اتصالي هاي فاز با فاز(دوفاز و يا سه فاز بدون ارتباط با زمين)با تنظيمي كه رله زمين دارد، ‌هيچگاه عملكرد نخواهد داشت مگر آنكه نامتعادلي جريان ها به گونه اي باشد كه از حد تنظيمي رله زمين بگذرد .

326 ـ‌ در برخي از پست‌ها (تيپ كوژلكس)كه فاقد تانك رزيستانس و رله Sensetive E/F هستند، براي تشخيص جريان‌هاي نشتي كم، چه تمهيداتي بكار گرفته شده است؟

تانك رزيستانس باعث مي شود كه جريان نشتي بتدريج زياد شده و به حدي برسد كه رله نوترال را تحريك كند . در پست هاي فاقد تانك رزيستانس جريان نشتي اگر به مقدار كم باشد مقدارآن ثابت مانده و علاوه بر ايجاد تلفات،باعث گرم‌شدن ترانسفورماتور نوتر مي‌شود. در اين پست ها براي آشكارنمودن جريان هاي كم اين تمهيد بكار گرفته شده است كه يك رله جرياني با تنظيم پايين كه بر سر راه جريان نوترال قرار گرفته تحريك مي شود و به يك رله تاخير زماني فرمان مي دهد . زمان تاخير اين رله يك دقيقه است و چنانچه ظرف اين مدت نشتي برطرف نشده باشد ، فرمان آلارم مي دهد . اين آلارم براي هوشياركردن اپراتور است كه اگر به فيدر خاصي از لحاظ سابقه جريان نشتي مظنون است ،‌آن را قطع كند و جريان نشتي از نوترال حذف شده و رله به وضعيت عادي خود برگردد.اگر چنين اقدامي صورت نگيرد و جريان نشتي ادامه پيدا كند ، رله زماني، به يك رله زماني ديگر با تاخير 3 دقيقه فرمان ميدهد و در صورت ادامه داشتن جريان نشتي فرمان قطع به طرف ثانويه ترانسفورماتور صادر مي شود .به اين مجموعه، رله دو مرحله‌اي گفته مي‌شود . پيش از بكارگيري اين طرح در اينگونه پست ها از يك نوع رله مجهز استفاده مي‌شد كه همه فيدرهاي خروجي را زير نظر داشت وجريان نشتي آنها را مي سنجيد و اين سنجش را به صورت چرخشي انجام مي داد و در صورت احساس وجود جريان نشتي در هر يك از آنها فرمان قطع آن فيدر راصادر ميكرد . اما اين رله ها به دلايلي ازمدار خارج شده اند .

327 ـ آيا مي‌توانيم مدار رله R.E.F. را يك مدار ديفرانسيالي و يا تفاضلي به حساب آوريم؟

رله R.E.F عبارت است ازيك رله جرياني حساس ، كه بر سر راه دو جريان قرار گرفته است :

يك جريان از نوترال ترانسفورماتور مي آيد و جريان ديگر باقيمانده جريان هاي سه فاز فيدر ترانس است. اين باقيمانده در حقيقت عبارت است از جريان رزيجوال(Residual) سه فاز فيدر ترانس . از آنجا كه رلهR.E.F اتصال به زمين كابل يا باسبار خروجي از ترانسفورماتور تا فيدر ترانس را مي بيند ، بنابراين در حالت نرمال نه جريان رزيجوال وجود دارد و نه جريان برگشتي از نوترال و لذا رله نيزبدون عمل خواهد بود . اما در صورت بروز اتصال زمين درمحدوده نوترال تا فيدر ترانس مربوطه،از نوترال جرياني عبور خواهد كرد ، در حالي كه جريان رزيجوال فيدر ترانس ناچيز بوده و تفاوت اين دوموجب عملكردR.E.F خواهد شد. با توجه به شكل زیر چنانچه اتصالي بعد از فيدر ترانس رخ داده باشد ، R.E.F. عملكرد نخواهد داشت زيرا كه جريان رزيجوال و جريان نوترال با هم برابر بوده و مازادي نخواهند داشت تا باعث تحريك R.E.F. شود .

rr

                                                                                                                                                      ترانس قدرت 20/63

                                                                             CT                                                           I.

                                                                                                                                               

                                                                                                                                                                                                                     

                                                        3I.             3I.

 

 

                                      In=3I.                        REF

                                                                            Earth

328 ـ زمان عملكرد رلهD.E.F.  تأخيري است يا لحظه‌اي؟

زمان عملكرد رله R.E.F نبايد تاخيري باشد و فلسفه قراردادن اين رله براي محدوده باس يا كابل بعد از ترانسفورماتور آن است كه اتصالي هاي رخداده در محدوده نزديك ترانسفورماتور قدرت را كه مي تواند بسيار شدي باشد ، بلافاصله و بدون فوت وقت قطع كند تا ترانسفورماتور و همينطور كابل يا باسبار متصل به ترانسفورماتور آسيب كمتري ببيند. توضيح آنكه اتصالي هاي واقع در محدوده عملكرد رله R.E.F  به دليل كم بودن امپدانس مسير، از شدت بيشتري برخوردار خواهد بود و دليلي براي تاخير در قطع وجود نخواهدداشت.

329 ـ زماني كه رله R.E.F. عمل مي‌كند، آيا فقط طرف ثانويه ترانسفورماتور را باز مي‌كند. چرا؟

 خير ، با عملكرد رله R.E.F هر دو طرف ترانسفورماتور قطع مي شود زيرا كه كابل يا باسبار متصل به ترانسفورماتور قدرت بدون واسطه بريكر به آن متصل شده است و قطع فيدر ترانس به تنهايي براي رفع اتصالي از ترانسفورماتور بي فايده خواهد بود

330 ـ عملكرد رله بوخهلتس سريع است يا كند، توضيح دهيد؟

 ظاهراً بنظر مي رسد كه عكس العمل رله بوخهلتس در برابر مشكلات داخلي ترانسفورماتور از قبيل اتصال حلقه يا اتصال سيم پيچ به بدنه و يا توليد گاز(به هر علت كه باشد)، كُند باشد اما چنين نيست و عملكرد رله بوخهلتس در اين موارد سرعتي حدود عملكرد رله ديفرانسيل را دارد و لذا در بعضي از كشورها،حفاظت اصلي ترانسفورماتور قدرت به شمار مي آيد.

331 ـ چرا مدار فرمان وصل ترانسفورماتور ،پس از صدور فرمان قطع از طرف رله بوخهلتس، بلوكه مي‌شود؟ عملكرد رله بوخهلتس غالباً خبر از بروز اشكال عمده در ترانسفورماتور مي دهد ، به جز موارديكه در اثر تبخير رطوبت موجود در روغن ترانسفورماتور ،آلارم يا فرمان قطع از جانب بوخهلتس صادر شود، در بقيه موارد مبين مساله اي حاد در ترانسفورماتور خواهد بود و بنابراين تا بررسي عيب و مشخص شدن آن ، اجازه نخواهيم داشت ترانسفورماتور را برقدار كنيم . عملكرد رله بوخهلتس، در بسياري از طرح ها، رله قفل شدگي (Blocking) را تحريك كرده و از اين طريق فرمان وصل ترانسفورماتور قفل مي شود تا پس از بررسي و رفع قفل شدگي توسط متخصص يا اپراتور،ترانسفورماتور اجازه وصل يابد.

332 ـ در ترانسفورماتورهاي بزگ كه براي سيركولاسيون روغن، از پمپ روغن استفاده مي‌شود آيا امكان دارد كه در اثر باز يا بسته شدن دريچه‌هاي ورود و خروج روغن، رله بوخهلتس عمل كرده و فرمان كاذب صادر كند؟

بله، معمولاً چنين اتفاقي مي افتد. زيرا كه باز يا بسته شدن دريچه هاي روغن، با ضربه همراه بوده و در روغن ترانسفورماتور و هواي بالاي محفظه روغن ايجاد موج نموده،گاهاً عملكرد كاذب رله بوخهلتس را فراهم مي آورد . براي رفع اين مشكل در اين ترانسفورماتور‌ها از يك نوع كنتاكتور بسيار ظريف و حساس استفاده مي شود تا به هنگام عملكرد دريچه‌هاي روغن مدار فرمان قطع رله بوخهلتس، براي مدت زماني كوتاه (كسري از ثانيه) بلوكه شود تا از صدور فرمان بي مورد جلوگيري شود ،‌پس از گذشت اين پريود ، مدار فرمان بوخهلتس نرمال شده و در صورت وجود اشكال واقعي در ترانسفورماتور ، فرمان قطع صادر خواهد شد.

333 ـ آيا براي ترانسفورماتورهاي خشك (رزيني)، مي‌توان از رله بوخهلتس استفاده كرد؟

 استفاده از رله بوخهلتس، خاص ترانسفورماتورهاي روغني است و بنابراين در ترانسفورماتورهاي خشك، دليلي براي استفاده وجود ندارد. در اينگونه ترانسفورماتورها، براي آشكار نمودن اشكالات داخلي ترانسفورماتور، از رله هاي جرياني طرف فشار قوي و يا رله ديفرنسيل استفاده مي شود.

334ـ ماكزيمم جريان بار در طرف ثانويه يك ترانسفورماتور سه فاز20/63 كيلوولت با قدرت 30MVA چقدر است؟

جريان نامي طرف 63 كيلوولت:

 

جريان نامي طرف 20 كيلوولت: 

 

335 ـ انتخابC.T.هاي طرفين ترانسفورماتور سه فاز20/63 كيلوولت با قدرت30MVA براي طراحي رله ديفرانسيال چگونه صورت مي‌گيرد؟

 C.T ها در بازار كشور ها نورم هاي خاصي دارد . نورم نزيك به جريان 275 آمپر براي طرف63 كيلوولت ، 300 آمپر است كه انتخاب مي شود . نورم نزديك به جريان 866آمپر براي طرف 20كيلوولت،1000 آمپر است كه انتخاب مي گردد. با چنين انتخابي، اختلاف جرياني بين دو طرف ترانسفورماتور (درقسمت ثانويه)بوجود مي آيد كه به طريقي جبران مي‌شود.

336 ـ وقتي نسبت C.T هاي طرفين ترانسفورماتور قدرت را متناسب با نسبت‌هاي واقعي موجود در بازارگِرد (ROUND) مي‌كنيم، براي از بين بردن اختلاف جريان‌هاي دو طرف چه تمهيدي مي‌انديشيم ؟

 راه از بين بردن اختلاف جريان طرفين در اين حالت استفاده از ترانسفورماتور تطبيق (Matching Tr.) است كه همانند ترانسفورماتور هاي قدرت، ‌سر(tap) هاي مختلفي دارد و آن سري استفاده مي شود كه اختلاف جريان دو طرف را به حداقل رساند . ترانسفورماتور تطبيق بايد همان گروه برداري ترانسفورماتور قدرت را داشته باشد تا اختلاف ناشي از چرخش فازها در طرفين را جبران نمايد . البته به هر مقداركه  توازن بين جريان هاي دو طرف را فراهم كنيم ، باز هم در شرايطي اختلاف جريان وجود خواهد داشت ، خصوصاً هنگامي كه تپ ترانسفورماتور اصلي در مقاير حداكثر يا حداقل قرارگيرد . لذابراي پايداركردن رله ديفرانسيل ،‌اين اختلاف را به عنوان حداقل تنظيم جريان عملكرد آن منظور        مي كنيم تا در شرايط كار ترانسفورماتور و بروز اتصال کوتاه های خارج از محدوده رله دیفرانسیل عملکرد بی مورد و قطع ناخواسته ترانسفورماتور اتفاق نيفتد.

337 ـ‌ وقتي ترانسفورماتور قدرت را فقط تحت ولتاژ (تانسيون) قرار مي‌دهيم (ثانويه باز و بدون بار بوده و فقط اوليه جريان دارد) چرا رله ديفرانسيال عمل نمي‌كند؟

اين وضعيت براي ترانسفورماتور قدرت به  حالت بي باري معروف است. دراين وضعيت از اوليه فقط جريان مغناطيس كننده (Im) عبور مي كندكه حدود 1/. جريان نامي است و بنابراين مقدار كمي دارد و اين مقدار در جريان پايدار كننده و تنظيم شده روي رله ديفرانسيال قبلاً لحاظ شد ه و مانع از عملكرد بي مورد رله به هنگام برقراركردن ترانسفورماتور خواهد شد .

338 ـ جريان هجومي چه جرياني است و چه هارمونيك‌هايي را شامل مي‌شود؟

هر يك از آلمان‌های خط، كابل و ترانسفورماتور، به هنگام برقدارشدن،جريان زيادي مي‌كشند. كه به جريان هجومي (Inrush Current) معروف است، اما به تدريج از مقدار آن كاسته شد، و با تبعيت از منحني ميرائي خاص خود، به‌حدثابت و پايدار (Steady State) مي‌رسد. اين جريان شامل دو مولفه است، يكي D.C و ديگري A.C مولفه D.C عبارت از همان منحني ميراشونده است و منحني A.C نيز همان منحني سينوسي جريان است كه بر منحني ميراشونده D.C سوار شده و مجموعاً يك منحني سينوسي ميراشونده را مي سازند. اين جريان مركب ، غالباً با هارمونيك هاي زوج همراه است و از همين خاصيت زوج بودن هارمونيك هاي همراه با جريان هجومي ، در جهت مصون سازي رله ديفرانسيل ترانسفورماتور استفاده مي كنند. زمان تداوم جريان هجومي دركابل يا ترانسفورماتور و یا به اصطلاح ثابت زمانی آن بستگی به مشخصه راکتانس سلفی و رزیستانس کابل یا ترانسفورماتور دارد . هر چه راكتانس سلفي (X_L) بيشتر و رزيستانس(R) كمتر باشد، ثابت زماني بزرگتر بوده و جريان هجومي ديرتر به حالت پايدار مي رسد. جريان هجومي در كابل ها غالباً باعث نگيرشدن فيدرها مي شود، ‌زيرا كه اندازه دامنه جريان در لحظه وصل فيدر، بيشتر از مقدار تنظيمي رله جرياني (از نوع زمان ثابت)بوده و باعث تحريك آن مي گردد. در ترانسفورماتور نيز بدليل كشيده شدن جريان مغناطيس كننده از طرف اوليه، بين دو طرف اختلاف ايجاد شده موجب تحريك رله ديفرانسيل مي گردد و از همين تمهيدي انديشيده شده و يك رله حساس به هارموني زوج كه در درون رله ديفرنسيل تعبيه شده، در لحظه وصل ترانسفورماتور، تحريك شده و مدار فرمان قطع رله ديفرنسيل را براي زمان كوتاهي باز مي كند تا ترانسفورماتور بتواند جريان هجومي را پشت سر گذاشته برقدار شود.

339 ـ در استفاده از حفاظت ديفرانسيل ترانسفورماتور، آيا لازم است بدنه ترانسفورماتور از زمين عايق شود؟

حفاظت ديفرانسيل براي حفاظت ترانسفورماتور در مقابل كليه اتصالي هايي كه در محدوده واقع بين ترانسفورماتورهاي جريان طرفين ترانسفورماتور قدرت اتفاق مي افتند بكار مي رود و بنابراين به هر دليل كه جريان هاي ورودي وخروجي ترانسفورماتور قدرت ازتعادل خارج شود ، رله تحريك مي شود، حتی اگر اين عدم تعادل ، بواسطه اتصالي بين خروجي يكي از بوشينگ ها با بدنه ترانسفورماتور باشد .

340 ـ چرا در استفاه از حفاظت بدنه ترانسفورماتور قدرت، بدنه آن را از زمين عايق مي‌كنيم؟

 حفاظت بدنه ترانسفورماتور قدرت را در مواردي بكار مي‌بريم كه از رله ديفرنسيل برخوردار نباشيم. در اين مورد، براي آنكه ترانسفورماتور در برابر اتصالي هاي واقع بر بدنه ترانسفورماتور (مثل اتصالي يكي از سيم هاي خروجي از بوشينگ ها با بدنه) حفاظت شود، مجبور هستيم جريان برقرار شده در بدنه را از يك نقطه معين به زمين هدايت كنيم تا قابل اندازه گيري و كنترل باشد . از همين رو چهارچرخ ترانسفورماتور را با قراردادن ايزولاسيون كافي(مثل لايه هاي فيبر شيشه) از زمين عايق كرده و بدنه را فقط توسط يك سيم و با واسطه يك C.T زمين مي كنيم تا هنگام برور اتصالي و عبور جريان فاز از بدنه به زمين، رله جرياني متصل به خروجي C.T فرمان قطع طرفين ترانسفورماتور را صادر كند. توجه شود كه در اين نوع حفاظت لازم است كليه جعبه هاي حاوي وسائل و مدارات الكتريكي متصل به بدنه ترانسفورماتور،از بدنه ترانسفورماتور ايزوله شوند در غيراينصورت با ايجاد اتصالي هر يك از اين مدارات با بدنه، موجبات عملکرد رله حفاظت بدنه و خروج ترانسفورماتور فراهم مي‌آيد.

341 ـ چرا براي حفاظت كابل به روش ديفرانسيالي، نمي‌توانيم از مقايسه جريان‌هاي طرفين به صورت معمول استفاده كنيم؟

 وقتي بخواهيم يك ميسر طولاني مثلا يك كابل به طول 20 كيلومتر را به روش ديفرنسيلي و با قراردادن دو C.T در طرفين حفاظت كنيم دچار مشكل مي شويم . يك مشكل اين است كه سيم هاي رفت و برگشت طرفين هزینه بر و ثانياً داراي امپدانس قابل توجه و همين طور تلفات زياد مي شود . مشكل دوم آن است كه به هنگام جريان دادن كابل، جريان هاي ابتدا و انتهاي كابل به دليل پديده جريان هجومي و نيز به دليل عبور جريان خازني در طول مسير ، متفاوت خواهد شد و همچنين مشكل تنظيمات رله براي بارهاي مختلف را نيز بايد به اين مشكلات افزود. به اين دلايل ، كاري مي كنيم كه به جاي مقايسه جريان ها در طرفين ، جريان ها را در محل خود به ولتاژ بسيار كم تبديل نموده ( توسط ترانس اكتور ) و آنگاه مقدار اين ولتاژها را به صورت فركانس به طرف ديگر مدار مخابره و با نظير خود مقايسه كنيم . اين روش ، شماي ساده اي است از طرح رله ديفرنسيل طولي . اصطلاح طولي در برابر حفاظت عرضي كه خاص حفاظت از وسايل با ابعاد محدود(مثل ترانسفورماتور يا ژنراتور)مي باشد، بكار مي رود.

342 ـ اگر ولتاژ A.C يا D.C موجود در جعبه‌هاي منصوب روي بدنه ترانسفورماتور به بدنه اتصالي يابد، آيا رله بدنه ترانسفورماتور عمل مي‌كند؟

از آنجا كه هر دو ولتاژ D.C , A.C داخل پست با زمين پست ارتباط دارند، اتصال هر يك از آنها به بدنه ترانسفورماتور  درنتيجه زمين پست (از طريق سيمي كه بدنه را به زمين متصل مي كند)، باعث عبور جريان اتصالي و در نهايت تحريك رله بدنه و فرمان قطع ترانسفورماتور مي شود.

343 ـ  فرمان رله بدنه ترانسفورماتور لحظه‌اي است يا تأخيري، چرا؟

فرمان رله بدنه ترانسفورماتور،لحظه اي و بدون تاخير است زيراكه اتصالي ايجاد شده در بدنه ترانسفورماتور را مي بايد بدون فوت وقت و پيش از وارد آمدن خسارت به ترانسفورماتور قطع كند . در مواردي هم اتصالي واقع در بدنه ترانسفورماتور مي تواند ناشي از حوادث انساني باشد ، نظير مواقعي كه تعميركار در بالاي ترانسفورماتور مشغول كار است و ترانسفورماتور به اشتباه برقدار مي شود (در سيستم هاي فيدر ترانسي)و طبيعتاً تاخير در قطع جايز نيست.

344 ـ آيا رله بدنه ترانسفورماتور، در اتصال حلقه داخل ترانسفورماتور (بدون ارتباط با بدنه) به عمل درمي‌آيد؟

رله بدنه ترانسفورماتور فقط در موارد برقدار شدن بدنه تحريك مي شود . بنابراين بروز اتصال حلقه در ترانسفورماتور (بدون آنكه سيم‌پيچ به بدنه اتصالي كند)، بدنه ترانسفورماتور را برقدار نمي‌كند تا موجب عملكرد رله بدنه گردد.

345 ـ آيا رله بدنه در هنگام اتصال فاز پاره شده سيم‌پيچ داخل ترانسفورماتور با بدنه، فعال مي‌شود؟

پاره شدن يك فاز و افتادن آن در كف ترانسفورماتور ، كه يك عيب سابقه دار است باعث برقدار شدن بدنه و عملكرد رله بدنه مي شود . در صورتيكه ترانسفورماتور با رله ديفرانسيل حفاظت شده باشد رله ديفرانسيل موجبات قطع ترانسفورماتور را فراهم خواهد كرد .

346 ـ در صورتي كه صاعقه با بدنه ترانسفورماتور برخورد كند، آيا رله بدنه ترانسفورماتور عمل خواهد كرد؟ هر عاملي كه باعث عبور جريان از رله بدنه گردد و از حد تنظیمی آن بیشتر باشد ، عملكرد رله را باعث خواهد شد از جمله جريان بسيار زياد ناشي از صاعقه اي كه به ترانسفورماتور برخورد مي كند.

347 ـ در صورت برقراري جرقه بين فاز خارج شده از بوشينگ و بدنه ترانسفورماتور، جريان زمين از چه مسيري به زمين برمي‌گردد؟

براي برقراري جريان ، طبيعي است كه بايد مدار بسته اي وجود داشته باشد . به عبارت ديگر،جريان از طريق فاز اتصالي شده با بدنه ، به زمين مي ريزد و از مسير نوترال شبكه و ترانسفورماتور نوتر به شبكه و نهايتاً به نقطه اتصالي بر مي گردد . چنانچه نوترال شبكه باز باشد ،بستگي به اين خواهد داشت كه نقطه صفر ستاره پست بعدي زمين شده باشد يا نه . اگر زمين شده باشد،عملكرد رله بدنه بستگي به امپدانس هاي مسير خواهد دا شت و در صورتيكه زمين نشده باشد ، طبيعتاً مسيرجريان برقرار نبوده و رله بدنه عمل نخواهد كرد . البته در هر حال ، مقداري جريان خازني وجود خواهد داشت اما اين جريان خازني به تنهايی به آن مقداري نمي رسد كه تحريك رله بدنه را فراهم آورد . در خصوص مساله مورد اشاره ، اين مدار بسته ، به صورت شكل زير خواهد بود.

 

                                                                                                                                    ترانسفورماتور قدرت

 

 

 

 

                                                                                                                                       3I.

                                                          Earth

 

348 ـ چه عوامل عمده‌اي در تخريب ترانسفورماتور قدرت نقش دارد؟

 از عوامل عمده تخريب ترانسفورماتور قدرت ،افزايش درجه حرارت ناشي از اضافه بارها و تنش هاي ديناميكي ناشي از جريان هاي اتصال كوتاه است . اضافه ولتاژهاي ناشي از امواج سيار (مربوط به صاعقه و كليدزني ها)نيز معمولاً آثار بسيار سوئي بر ترانسفورماتورها و ژنراتورها و موتورهاي بزرگ باقي مي گذارد . كاهش فركانس نيز كه موجب افزايش شار و درنتيجه افزايش جريان مي شود براي ترانسفورماتورها خسارت به بار خواهد آورد .

349 ـ آيا كاهش فركانس، كاهش جريان را در ترانسفورماتور قدرت به دنبال مي‌آورد؟

خير، كاهش فركانس قدرت در ترانسفورماتور،مطابق رابطه موجب كاهش راكتانس سيم پيچ ها شده و در ولتاژ ثابت ، موجب افزايش جريان مي شود . به عبارت ديگر، جريان وفركانس شبكه در رابطه معكوس با هم قرار دارند.

350 ـ آيا افزايش جريان،كاهش شار را به دنبال ميآورد؟

 

**************************

 

50 ـ آيا افزايش جريان،كاهش شار را به دنبال ميآورد؟

خير، رابطه جريان و شار ايجاد شده ، يك رابطه مستقيم است ، يعني هر چه جريان بيشتر باشد ، شار توليدي بيشتر خواهد شد .

351 ـ آيا افزايش شار در ترانسفورماتور (كه ناشي از جريان سيم‌پيچ‌ها است) به تمامي از هسته آن مي‌گذرد؟ خير،هميشه مقداري از شار ايجاد شده از طريق بدنه ترانسفورماتور و مقداري هم از طريق هوا مدار خود رامي بندد كه به اين دو شار ، شار پراكنده اتلاق مي شود .

352 ـ آن قسمت از شار پراكنده كه از طريق بدنه ترانسفورماتور بسته مي‌شود، ‌آيا ارتباطي به گرماي ايجاد شده در بدنه دارد؟

 بله، شاركه شكل مغناطيسي و معادل جريان الكتريكي است ، موجب تلفات حقيقي بوده و ايجاد حرارت ميكند . بنابراين بالابودن رلوکتانس یا مقاومت مغناطيسي هسته كه موجب كاهش شار عبوري از هسته و در نتيجه افزايش شار پراكندگي مي شود به افزايش دماي بدنه كمك خواهد كرد.

353 ـ رله اضافه شار كه در حفاظت بعضي از ترانسفورماتورهاي قدرت بكار گرفته مي‌شود به چه پارامترهايي حساس است؟

 رله اضافه شار به دو پارامتر ولتاژ وفركانس حساس است . فرمول پايه به كار گرفته شده در اينگونه رله ها معمولاً به صورت زيراست :         

 

354 ـ چرا رله اضافه شار در ترانسفورماتورهاي منصوب در پست‌هاي نيروگاهي كاربرد دارد؟

 زيرا اين ترانسفورماتورها ، بيش از ترانسفورماتورهاي منصوب در پست هاي واسطه و معمولي در معرض وقوع تغييرات فركانس وتغييرات ولتاژ هستند . كاهش فركانس افزايش جريان وافزايش شار را بدنبال دارد و اضافه ولتاژ  نيز به نوبه خود افزايش جريان و در نتيجه افزايش شار  را در پي خواهد داشت . و اگر اين دو يعني كاهش فركانس و افزايش ولتاژ همزمان روي دهد ، ميزان افزايش شار بسيار بزرگ خواهد بود و از همين رو اين رله ها به حاصل تقسيم ولتاژ بر فركانس به گونه اي حساس طراحي مي شوند تا با تجاوز شار از حد معيني،ادامه روال ايجاد شده ميسر نباشد . البته در اين حفاظت ، نياز به عملكرد سريع نداشته و قطع آني مورد نظر نخواهد بود

 

355 ـ آيا در پست‌هاي فشار قوي از رله‌هاي ولتاژي نوع A.C هم استفاده مي شود؟

 رله هاي بكار رفته در پست ها معمولاً از نوع D.C  است به اين معني كه ولتاژ تغذيه فرمان آن ها D.C مي باشد و علت هم آن است كه در مواقع قطع برق و خاموش شدن پست ، از فرمان هاي حفاظتي برخوردار باشيم . اين ولتاژ D.C توسط سيستم باتري ها فراهم مي شود و ولتاژ مطمئن تري نسبت به ولتاژA.C داخلي پست است . اما زماني كه ولتاژD.C پست ، به عللي قطع شود،وظيفه آشكاركردن اشكال بوجود آمده به عهده چه ولتاژي خواهد بود ؟ در اينجاست كه تغذيه فرمان رله قطع تغذيه D.C بعهده سيستم A.C داخلي پست قرارداده مي شود.بنابراين سيستمA.C نگهبان D.C و سيستم D.C هم ،نگهبان وضعيت A.C پست هست .

356 ـ فرمان رله‌هاي ولتاژي را سريع انتخاب مي‌كنند يا با تأخير نسبتاً زياد؟

اضافه ولتاژهاي خطرناك معمولاً از طريق صاعقه و عمليات كليدزني ايجاد مي شوند و در كار تخريب المان هاي عمده شبكه مثل ژنراتورها ، ترانسفورماتورها ، موتورهاي بزرگ و بانك هاي خازني، آن اندازه سريع هستند كه حفاظت تاسيسات در مقابل آنها از عهده رله ها خارج است(سريعترين رله ها در چند ميلي ثانيه عمل می کنند درحاليكه سرعت تخريب اضافه ولتاژهاي سيار چند ميكروثانيه است). و لذا حفاظت در برابر اين پديده ها را به برقگيرها محول مي كنند . اما اضافه ولتاژهاي ديگري نيز وجود دارند كه از جنس خود ولتاژ شبكه هستند و اضافه ولتاژهاي فركانس قدرت ناميده مي شوند . اين اضافه ولتاژها در اثر افزايش تپ ترانسفورماتور ها و يا كاهش بار و امثالهم به وجود مي آيند كه غالباً بطئي و تدريجي هستند و در ضمن در كوتاه مدت ، خسارت آميز نيز نخواهند بود و بنابراين لزومي به عكس العمل آني در برابر آن ها نمي باشد . معمولاً تاخير حدود دقيقه را براي آن ها منظور مي كنند . درحالات كاهش ولتاژ شبكه نيز ، وضع به همين منوال است و تاخير قابل توجهي تا صدور فرمان قائل مي شوند و گاهي نيز فقط به صدور آلارم اكتفا مي كنند . اما در  مواقعي كه ولتاژ از حد مينيممي كمتر مي شود و بايد وسیله  جبران كننده (تپ چنجر) از عمل بي فايده باز ايستد و يا مواقعي كه ولتاژ شبكه تا حد خطرناكي بالا مي رود(در نيمه هاي شب كه بار كم شده و تپ چنجر نيز در وضعيت كار اتوماتيك نمي باشد) قطع شبكه ضرورت خواهد داشت .

357 ـ آرايش بانكهاي خازني غالباً به چه صورتي است؟

 آرايش بانك هاي خازني در پست هاي فشار قوي ، معمولاً به دو صورت است : ستاره زمين شده و ستاره دوبل. نوع اخير كاربرد فراوانتري يافته است. زيرا كه حفاظت قرار داده شده روي سيم مرتبط بين صفرهاي دو ستاره را مي توان بسيار حساس قرار داد تا در صورت كاهش ظرفيت هريك از خازن ها نيز ، حفاظت عمل كرده بانك ها را از مدار خارج كند. ضمناً در اين نوع آرايش مي توان به جاي ترانسفورماتور جريان از ترانسفورماتور ولتاژ نيز براي تحريك رله ولتمتر يك استفاده كرده كوچكترين تغيير ولتاژ صفر ستاره ها را كه ناشي از تغيير ظرفيت خازن ها   مي باشد كنترل نمود .

358 ـ اگر با بي‌برق شدن پست، خازن‌ها همچنان به صورت وصل باقي بمانند، با برقدار شدن مجدد و بلافاصله پست، آيا احتمال بروز حادثه اي وجود خواهد داشت؟ چرا؟

 خازن هاي فشار قوي عناصري هستند كه پس از بي برق شدن ،انرژي ذخيره شده خود را به سرعت از دست نمي دهند و معمولاً حدود 10 دقيقه طول مي كشد تا به طور نسبي دشارژ شوند . براي همين هم در بانك هاي خازني معمولا رله اي پيش بيني مي شود تا پس از بي برق شدن بانك خازن ، از برقدار شدن مجدد و بلافاصله آن جلوگيري كند (زمان وصل مجدد را يك تايمر تعيين مي كند ). اين احتياط ها به آن دليل است كه ولتاژ باقيمانده در خازن ها به هنگام برقدار شدن مجدد ، گاهي ولتاژ وصل را تشديد نموده موجبات انفجار خازن را فراهم مي آورد . احتمال وقوع چنين مواردي از ناهنچاري ، حتي هنگام در مدار بودن خازن ها و انجام برخي عمليات كليدزني نيز وجود دارد و به همين علت است كه در برخي پست ها دستورالعملي مبني بر قطع فيدرهاي خازن پيش از انجام مانور در فيدر ترانس ها رايج شده است . ناگفته نماند كه اينگونه ناهنجاري ها بستگي به لحظه كليدزني و وضعيت پل هاي بريكر نيز دارد .

359 ـ گاهاً پيش مي‌آيد كه وقتي بانك خازني يك واحد ستاره در سايه و ديگري در آفتاب قرار گيرد، حفاظت تحريك شده و فرمان قطع مي‌دهد علت آن چه مي‌تواند باشد؟

حفاظت واقع بر نقطه صفر ستاره دوبل خازن ها بسيار حساس است و در صورت پايين بودن تنظيم كوچكترين تغيير ظرفيت هر يك از واحد خازن ها را ديده، فرمان قطع صادر مي‌كند. بعضي اوقات با واقع شدن يكي از بانكهاي خازني در سايه، تغيير ظرفيت ايجاد مي‌شود و گاهي نيز  در زمستان، كه يك واحد ستاره در سايه و سرما قرار مي‌گيرد چنين قطع ناخواسته اي را بوجود مي آورد و لازم است قدري از حساسيت حفاظت كاسته شود.

360 ـ وجود فيوز لينك ورودي هر خازن به چه منظوري است؟

 گاهي داخل يك واحد خازني، اتصال كوتاه بوجود مي آيد و جريان زيادي كشيده مي‌شود .ضمن آنكه احتمال تركيدن خازن نيز وجود دارد. در خازن هاي نوع قديمي كه محتوي اسيد خطرناك و آلوده ساز مي باشد، انفجار هر واحد، آلايش محيط پيرامون رادر بر دارد. لذا با تعبيه فيوزلينك ها از عبور زياد جريان (به هنگام اتصالي)و باقي ماندن اتصالي براي مدتي طولاني وانفجار خازن جلوگيري مي شود، ضمن آنكه از مدار خارج شدن يك واحد خازن در نقطه صفر ستاره دوبل، ايجاد نامتعادلي نموده موجب عملكرد حفاظت مي گردد.

361 ـ راكتورهاي سري و به عبارتي پیچك‌هايي كه بطور سري با هر فاز خازن‌ها قرار مي‌گيرند به چه منظوري است؟

خازن جاذب جريان است و به هنگام وصل  جريان زيادي مي كشد و اين شارژ زياد، ممكن است باعث انفجار آن شود لذا به صورت سري با آن ، از يك پيچك يا چوک استفاده مي شود تا جريان زياد وصل رامحدود كند.

362 ـ آيا از برقگير براي حفاظت خازنها هم استفاده مي‌شود؟

 احتمال بروز اضافه ولتاژها به هنگام كليدزني و يا بواسطه عبور امواج سياري كه در شبكه جابجا مي شود، درنقطه نصب خازن ها وجود دارد و به همين لحاظ و براي زمين كردن اين اضافه ولتاژها پيش از ورود به خازن ها ، از شاخك هاي هوايي استفاده مي شود. اما از آنجاكه اين شاخك‌ها درجذب امواج سيار سرعت كافي ندارند ، بهتر است از برقگير استفاده شود. بد نيست بدانيد كه در نقطه صفر ستاره ترانسفورماتور هاي قدرت نيز كه احتمال بروز اضافه ولتاژ ها وجود دارد ، برقگير نصب مي كنند.

363 ـ آيا از روي ظاهر يك خازن، حدوداً مي‌توان درباره سالم بودن آن قضاوت كرد؟

بله، خازني كه از وضعيت نرمال خود دور مي شود ، بتدريج بدنه آن متورم ميشود. اين وضعيت درخازنهاي نيم سوخته و خازن هايي كه قسمتي از پليت هاي آن ها دچار مشكل شده است نيز به چشم مي خورد. هر چند يك قاعده به حساب نمي آيد، ولي علامت خوبي است براي تشخص سريع خازن هايي كه از سلامت كامل برخوردار نيستند.

364 ـ آيا درست است كه در پست‌هاي فشار قوي، و يا در كارخانجات، بانك خازني را بدون واسطه كليد به شينه متصل كنيم؟ توضيح دهيد؟

 كار اصولي آن است كه  خازن ها را بتوان در موارد لزوم به مدار آورده يا ازمدار خارج كرد . استفاده از خازن در اصلاح ضريب قدرت ، نقش اساسي دارد . در پست ها و ياكارخانجات،ضريب قدرت در همه حال يكسان نيست و لازم است به تناسب و به مقدار لازم از خازن ها استفاده شود . دليل ساخت رگولاتور اتوماتيك براي به مدار آوردن خازن نيز همين است . مشخص است كه اگر يك بانك خازني را به صورت ثابت (Fixed) به شينه مصرف اضافه كنيم،‌ چقدر اشتباه خواهد بود ، خصوصاً هنگامي كه بار به كلي از مدار خارج شود ، باقي ماندن خازن در شبكه معنايي نخواهد داشت . ممكن است گفته شود كه در بهبود ضريب قدرت شبكه كمك مي كند اما در مواقعي هم امکان دارد که ضریب قدرت را منفی کند و این می تواند مشکل ساز باشد بویژه در مواقعی كه مقدار خازنها قابل توجه باشد . مثال زير به درك خطرات احتمالي اين كار كمك خواهد كرد : يكي از فيدرهاي 20 كيلوولت پس از حدود 7 دقيقه كه از قطع آن توسط اپراتور گذشته بود ، منفجر شد. براي مديران باور كردني نبود كه فيدري در حالت قطع منفجر شود . اما پس از تعويض بريكر مربوطه و نصب ثبات ضريب قدرت روي اين فيدر و تهيه گراف دو هفته اي قضيه روشن گرديد . اين حادثه در ايام جنگ و وفور نوبت هاي خاموشي اتفاق افتاده بود . در آن هنگام مصرف كنندگان به تجربه مي دانستند كه پس از هر خاموشي مي بايد مصرف هاي موتوري خود نظير يخچال و كولر و ... را از مدار خارج كنند . در روز حادثه ، قطع و وصل فيدر مزبور چندين بار تكرار شد ه بود و مصرف كننده ها براي پرهيز از سوختن وسايل خود و تا اعاده وضعيت نرمال و ثابت ، كليه مصارف خود را زمدار خارج كرده بودند و اين بار كه مركز كنترل فرمان وصل فيدر را صادر كرده بود ، به شهادت نوار اسيلوگراف در شبكه فقط مصرف خازني وجود داشت وضريب قدرت مقداري حدود 2/. پيدا كرده بود و لذا وقتي دستور مجدد قطع براي فيدر مربوط داده شده و اپراتور فيدر را قطع كرده بود ، بريكر مربوطه ازخاموش كردن جرقه ناتوان مانده و تداوم جرقه پس از چند دقيقه موجب ايجاد حرارت در كنتاكت‌ها وانفجار فيدر شده بود. بررسي هاي بعدي در شبكه منجر به كشف اين واقعيت گرديد كه دريكي از كارخانجات تغذيه كننده از همان فيدر ، يك بانك خازني قابل توجه به صورت ثابت و بي واسطه كليد در شبكه قرار گرفته بود و در هنگامي كه مصرف كنندگان خانگي (كه معمولا بارسلفي به مدار تحميل مي كنند) از مدار خارج بودند يك بار زياد خازني را به فيدر تحميل كرده بود (البته بايد بار خازني كابل منشعب از فيدررا هم در اين قضيه دخيل دانست) و مي‌دانيم كه فيدرهاي معمولي، توانايي قطع بارهاي خازني با ضريب قدرت كمتر از 45/. راندارند و لذا جرقه پس از قطع در اين شرايط باقي مانده و حادثه را باعث شده بود.

365 ـ براي سنجش فركانس، كداميك از پارامترهاي جريان، ولتاژ و يا تركيبي از اين دو مورد نياز است؟ براي سنجش فركانس ، ولتاژ كافي است . دستگاه فركانس‌متر، وسيله ساده اي است كه نوسانات ولتاژ راتشخيص داده و آشكار مي كند.

366 ـ به جز عوامل داخلي ژنراتور، چه عامل ديگري در خروجي آن موجب تغيير فركانس مي‌شود؟ دور ژنراتور ، وابسته به جريان يا باري است كه از آن كشيده مي شود و هرچه جريان بيشتري از آن گرفته شود دور آن و در نتيجه فركانس شبكه تقليل پيدا مي كند .

367 ـ با افزايش فركانس ژنراتور، تلفات شبكه چه تغييري مي‌نمايد؟

 توضيح دهيد. وقتي فركانس ژنراتور زياد مي شود راكتانس سلفي شبكه  كه تلفات غالب شبكه به حساب مي آيد ، افزايش پيدا مي كند. در همين رابطه،راكتانس خازني كمتر مي شود و تفاوت اين دو كه راكتانس معادل شبكه را بوجود مي آورند ، باز هم بيشتر مي شود و در نتيجه تاثير افزايش فركانس ژنراتور در شبكه ، معمولاً بصورت افزايش تلفات ظاهر مي شود و به همين خاطر است كه در مواقع كمبود توليد و براي پرهيز از اعمال خاموشي بيشتر ، نيروگاه ناظم فركانس كه معمولاً يك نيروگاه آبي است ، با كاهش فركانس(به مقدار كم )،از تلفات كاسته و ظرفيت مصرف را افزايش مي دهد .

368 ـ حذف بار(Load Shedding) كه معطوف به رله‌هاي فركانسي است، در كداميك از پست‌هاي فوق توزيع يا انتقال انجام مي‌شود؟

 در مواقعي كه افزايش بار منجر به افت فركانس مي شود و يا هر وقت كه فركانس شبكه به هر علتي افت كند رله هاي حذف بار كه هر يك تعدادي فيدر را پوشش مي دهد بطور اتوماتيك اقدام به كمك كردن بار مي كنند . گروه بندي فيدرهاي مورد قطع به ترتيب اولويت انجام مي شود . البته بهتراست كه اينگونه عمليات در پست هاي فوق توزيع انجام گيرد تا در هر پله فركانسي،حجم كمتري از مصرف كنندگان خاموش شوند . البته در پست‌هاي انتقال (معمولاً230كيلوولت) نيز رله هاي فركانسي باتنظيمات پايين تري نصب شده اند تا در صورت افت شديد فركانس ، بدون فوت وقت و پيش از بهم خوردن پايداري شبكه، حجم وسيع تري از بار را (كه معمولاً خطوط 63 كيلوولت و تغذيه كننده پست هاي فوق توزيع میباشد)حذف كنند .

369 ـ در چه مواقعي مجبور به حذف بار مي‌شويم؟ هر وقت كه محدوديت توليد داشته باشيم .

370 ـ آيا مي‌توانيم بگوييم كه هر چه تنظيم رله فركانسي، مقدار پايين‌تري داشته باشد، اولويت و اهميت فيدر كمتر است؟

قطع آن گروه از فيدرها كه در فركانس هاي پايين صورت مي گيرد نشان دهنده اهميت بيشترآنها است. بدين‌معني كه فقط در زمان‌هاي افت شديدتر فركانس، قطع مي‌شوند.

371 ـ مراحل عملكرد رله فركانسي در شبكه در چه فركانس‌هايي اتفاق مي‌افتد؟

 مرحله اول = 2/49 هرتز مرحله  دوم = 49 هرتز مرحله    سوم = 8/48هرتز    مرحله چهارم=6/48هرتز

372 ـ آيا خطوط63 كيلوولتي كه در اثر افت فركانس در شبكه در مراحل چهارگانه قطع مي‌شوند، هميشه خطوط ثابت و معيني مي‌باشند؟

خير، با توجه به شرايط شبكه و همچنين وضعيت توليد ، همه ساله توسط شركت توانير،بررسي لازم انجام و درگروه بندي ها تجديدنظر صورت مي پذيرد.

373 ـ در رله واتمتريك، چند پارامتر مورد سنجش قرار مي‌گيرد؟

 دو پارامتر ولتاژ وجريان ، البته خود رله زاويه بين ولتاژ و جريان دريافت شده را استخراج مي كند .

374 ـ توان حاصله در يك رله واتمتريك چگونه محاسبه مي‌شود؟

فرمول مورد استفاده در اين رله ، همان رابطه توان است :

            ضريب K نيز بستگي به نوع رله دارد .

375 ـ آيا رله واتمتريك، يك رله جهتي است؟

بله ، كلاً رله هايي كه زاويه ولتاژ و جريان سيستم را تشخيص مي دهند، مي توانند جهتي باشند.

376 ـ آيا مي‌دانيد كه رله‌هاي واتمتريك را معمولاً در چه مواردي مورد استفاده قرار مي‌دهند؟

 در مواقعي كه خط مورد حفاظت از نقاط كوهستاني و يا جنگلي عبور كند . احتمال بروز جرقه با مقاومت بالا(High Resistance) وجود دارد . براي مثال، در يك نقطه كوهستاني و سنگلاخي ، و در تابستان چنانچه سيم فاز پاره شده و روي صخره ها بيفتد، احتمال دارد كه جريان كمي با زمين برقرار شود . در تماس فاز با شاخه درختان خشك نيز چنين حالتي پيش مي آيد . در چنين احوالي به دليل كم بودن جريان اتصالي ، رله هاي معمولي و احياناً رله ديستانس نيز با تنظيمي كه دارند ، از تشخيص اتصالي ناتوان مي‌مانند. اما رله واتمتريك ، به دليل دريافت ولتاژ رزيجوآل( باقیمانده) ،گشتاور لازم براي تحريك را پيداكرده و به دقت عمل      مي كند . به همين دليل است كه از رله هاي واتمتريك به عنوان پشتيبان براي رله هاي ديستانس استفاده مي شود .

377 ـ درچه مواقعي، عمل سنكرن كردن مورد نياز است؟

1- در مواقعي كه بخواهيم ژنراتوري را با شبكه پارالل كنيم.

2- به هنگام پارالل كردن دو شبكه مختلف.

3- به هنگام وصل دو خط با يكديگر ، كه به دوقسمت مختلف شبكه متصل بوده و اين دو شبكه به لحاظ فاصله (تانقطه موردوصل)اختلاف فاحش دارند .

4- در مواقع بار زياد .

378 ـ براي سنكرون كردن، چه پارامترهايي از دو طرف با هم مقايسه مي‌شوند؟ سه پارامتر :

1-اختلاف فركانس ها   2- اختلاف دامنه ولتاژها 3 -اختلاف فاز  4 - توالی فازها

379 ـ برابر نبودن فركانس ژنراتور و شبكه به هنگام پارالل كردن، چه اتفاقي را سبب مي‌شود؟

 ولتاژها در نقاطي با هم جمع و در نقاطي از هم كم شده و در مجموع يك فركانس موجي پديد مي آيد كه تاثير آن در شبكه به صورت كم نور و پرنور شدن تناوبي لامپ ها خواهد بود.

380 ـ رله سنكرون چك در كجا مورد استفاده قرار مي‌گيرد؟

در پست هاي فشار قوي ، روي بريكر كوپلاژي كه دو باسبار متفاوت را به هم مربوط مي سازد.

 

381 ـ چرا مسأله يكسان بودن توالي فازها (Phase Sequence) براي رله سنكرون چك منظور نمي‌شود؟

 در يك پست داير ، يكسان بودن توالي فازهاي دوطرف بريكر، مسلم فرض مي شود زيرا كه قبلاً هماهنگ شده و به اصطلاح همرنگي ايجاد شده است . اما چنانچه خط جديدي داير شود، لازم است كه توالي فازهاي خط جديد باتوالي فازهاي موجود پست همرنگ يا سازگار شود.

382 ـ حفاظت‌هاي مهم خطوط انتقال را نام ببريد؟

حفاظت هاي مهم خطوط انتقال نيرو :

1- رله ديستانس كه اصلي ترين حفاظت خطوط انتقال نيرو مي باشد و ملحقات آن مثل رله اتوركلوزر، رله ولتاژي، رله قفل كننده در مقابل نوسانات قدرت و غيره    مي باشد. 2- رله هاي اوركارنت و ارت فالت .

383 ـ اگر جريان اتصالي در حدود جريان نامي خط باشد ، آيا رله ديستانس مي‌تواند آن را حس كند؟

رله دیستانس یک رله سنجشی است که نسبت ولتاژ و جریان در آن سنجیده می شود لذا مقدارجریان فالت به تنهایی در آن موثر نیست . اگر در حالت فوق الذکر افت ولتاژ ناشی از فالت به اندازه ای باشد که  امپدانس دیده شده از دید رله از مقدار تنظیمی آن کمتر باشد فرمان قطع را صادر می کند.

384ـ‌ رله اتوركلوزر (رله وصل مجدد) چه نوع رله‌اي است و زمان‌هاي تنظيم شونده آن را توضيح دهيد؟ رله اتوركلوزر همانطور كه از اسمش مشخص مي باشد يك رله وصل مجدد اتوماتيك است كه پس از قطع كليد در اثر عملكرد حفاظت رله هاي ديستانس ، اوركارنت و ارت فالت ، به طور خودكار و پس از زمان تنظيمي آن فرمان وصل مجدد مي دهد . زمان هاي مربوط به اين رله دو نوع است :

1- زمان وصل مجدد تك فاز يا سه فاز كه به نام زمان موثر موسوم است كه دقيقا پس از قطع كامل كليد شروع مي گردد و پس از سپري شدن آن فرمان وصل مجدد را مي دهد .

2-زمان Reclaim (زمان احياء يا برگشت) اين زمان پس از وصل مجدد و وصل كامل كليد شروع مي شود و براي اين است كه اگر پس ازوصل مجدد در اثناي زمان ريكليم فالت مجدد روي دهد يا فالت هنوز پايدار باشد بلافاصله فرمان قطع صادر و وصل مجدد صورت نگيرد.

385 ـ حفاظت اصلي خط در مقابل اتصال دو فاز به عهده چه رله‌اي است؟ رله ديستانس و رله هاي جرياني.

386 ـ حفاظت اتصال فاز به زمين در طول خط به عهده چه رله‌اي است؟ رله اتصال زمين و رله ديستانس

387 ـ براي حفاظت خطوط دوبل از چه رله‌اي استفاده مي شود؟ براي اين خطوط علاوه برحفاظت هاي معمول از رله هاي ماكزيمم جريان جهتي استفاده مي شود .

 

388 ـ انواع مشخصه‌هاي رله ديستانس را نام ببريد؟

 الف)مشخصه امپدانسي      ب)مشخصه راكتانسي

ج)مشخص موهو : عكس امپدانس عمل مي‌كند و طوري طراحي مي شود كه كمي قبل از محل نصب خود را نيز مي بيند .

389 ـ رله High Impedance به چه منظوري استفاده مي‌گردد؟

اين رله براي حفاظت باسبار و در مواقعي براي حفاظت در مقابل اتصال زمين‌هاي داراي مقاومت بالا ، مثلاً در جاهايي كه خط از نقاط كوهستاني عبور مي كند ، مورد استفاده قرار مي گيرد.

390 ـ هنگامي كه در يك شبكه سه فاز بين فازها نامتعادلي پيش مي‌آيد چه رله‌اي عمل مي‌كند؟

رله  Residual یا باقیمانده (ولتاژ يا جريان)در اين مواقع عمل مي كند .

391 ـ رله ديستانس چه نوع رله‌اي است؟

رله ديستانس رله اي است كه عملكردش بر اساس اندازه امپدانس ، راكتانس يا مقاومت هر فاز خط از محل نصب رله تا نقطه وقوع اتصالي است و زمان عملكرد رله برحسب فاصله بين رله و محل اتصالي تغيير مي كند و اين زمان با افزايش فاصله به طور يكنواخت يا به صورت مرحله اي (پله اي)يا مركب بيشتر مي شود .

392 ـ پشتيبان(Back up) رله ديستانس كدام رله است؟ معمولاً يك رله واتمتريك و يا يك رلهE/F

393 ـ جهت دار (Directional) بودن رله ديستانس يعني چه و براي چه منظوري است؟

 مطابق شكل زير و با توجه به آنكه تغذيه از دو طرف و رله هاي فرمان دهنده از نوع دیستانس مي باشند اگر فالتي در نقطه M اتفاق بيفتد رله هاي مربوط به ديژنكتورهاي A1 , B1از يك طرف و D1 , C1 از طرف ديگر و به ترتيب زماني بايستي تحريك شوند و در مرحله اول، محدوده فالت را جدا نمايند و نیازی نيست كه رله هاي مربوط به ديژنكتورهاي D2 ,C2 , A2 , B2 تحريك گردند زيرا اين عمل منجر به عملكرد بريكرهاي B,C,D,A مي گردد . براي جلوگيري از اين امر رله هاي ديستانس را مجهز به المان دايركشنال (جهت دار)مي نمايند تا جهت تحريك پذيري رله را بتوان مشخص نمود. بطور خلاصه، در زون نخست،B1,C1 و در زونهاي بعدي A1 , D1 عمل مي كنند و در مرحله بعد كه حفاظت غيرجهتي به عمل در مي آيد ، امكان عملكرد رله هاي D2 , A2 , C2 , B2 نيز وجود دارد.

394 ـ رله‌هاي جهتي به كدام كميت‌ها بستگي دارند و طرز كارشان مشابه كدام وسيله اندازه‌گيري مي‌باشد؟ به جريان  و ولتاژ بستگي داشته و شبيه كنتورها عمل مي‌كنند (وسايل اندازه گيري اندوكسيوني)

395 ـ عوامل مورد سنجش در يك رله ديستانس چيست؟ ولتاژ و جريان خط.

396 ـ آيا همه رله هاي ديستانس، امپدانس را اندازه مي‌گيرند؟

خير، بعضي از اين رله ها راكتانسي هستند و رزيستانس را لحاظ نمي كنند و همين مساله سبب خطاي محاسبه آنها مي شود . البته اين شكل از سنجش ، در مواردي كاربرد خاص خود را دارد و يك ويژگي محسوب مي شود. (مثل خطي كه از جنگل عبور مي كند ).  بعضي از رله ها هم بر اساس ادمیتانس خط  عمل  مي كنند كه محسنات ديگري دارند.

397 ـ رله‌ي ديستانس رابراي حفاظت چه المان‌هايي از شبكه مورد استفاده قرارمي‌دهند؟

براي حفاظت خطوط و گاهي كابل هاي با اهميت و همچنين در برخي موارد براي حفاظت ترانسفورماتورهاي قدرت و نوعي خاص از آنها را براي حفاظت باسبار مورد استفاده قرار مي دهند.

398 ـ رله ديستانس در حفاظت خطوط، رله اصلي محسوب مي‌شود يا رله پشتيبان؟

 در حفاظت خطوط ، رله ديستانس،حفاظت اصلي به حساب مي آيد و رله هاي جرياني فاز و زمين و همين طور رله واتمتريك،ازجمله حفاظت هاي پشتيبان محسوب مي شوند . اين امر به آن دليل است كه زمان عملكرد رله ديستانس براي قطع خط مورد حفاظت بسيار كم و زمان عملكرد رله هاي جريان زياد نسبتاً زياد است . در عين حال ، دقت عمل رله ديستانس نسبت به رله جرياني برتري قابل ملاحظه اي دارد .

399 ـ بطور كلي، در چه مواردي رله‌هاي ديستانس كاربرد قطعي و ضروري پيدا مي‌كند؟

در خطوطي كه حداقل جريان اتصال كوتاه ، بيشتر از حداكثر جريان بار باشد.

400 ـ زون‌بندي رله ديستانس چگونه صورت مي‌گيرد؟

در تنظيم  رله ديستانس به گونه اي عمل مي كنند كه رله خطوط پيش روي خود را به چند ناحيه تقسيم مي كند . اين تقسيمات را ميتوان به اختيار،كوتاه يا بلند انتخاب نمود. البته براي اين كار قاعده نسبتا معيني وجود دارد و معمولا 85% خط مورد حفاظت را ناحيه يا زون اول ، از پايان زون اول تا 20% از خط بعدي را(كه در حفاظت رله ديستانس همان خط قرار دارد)زون دوم و از آنجا تا40% خط بعدي را زون سوم و الي آخر در نظر مي‌گيرند . البته تنظیم کنندگان با توجه به شناختي كه ازشبكه ، طول خطوط  ، رله هاي ديستانس پشت سر هم و غيره دارند ، مي توانند زون بندي ها را كم و زياد كنند ، به استثناء زون نخست كه تقريباً ثابت است .

401 ـ زمان زون‌هاي مختلف رله ديستانس را معمولاً چه مقدار قرار مي‌دهند؟

 

****************************************

 

401 ـ زمان زون‌هاي مختلف رله ديستانس را معمولاً چه مقدار قرار مي‌دهند؟

 معمولاً زمان زون اول را آني ، زمان زون دوم را  6/.  و زمان زون سوم را  2/1  ثانيه و زمان زون چهارم را 8/1 ثانيه قرار مي دهند .

402 ـ در حالتي كه سرعت عمل رله ديستانس از اهميت بالايي برخوردار است، پس چرا فقط 85% خط مورد حفاظت را در زون نخست (با فرمان قطع آني) قرار مي‌دهند و 15% بقيه را به زون دوم (با زمان6/. ثانيه) موكول مي‌كنند؟

 در سنجش امپدانس خط توسط رله ديستانس، خطاهاي مختلف صورت مي گيرد (ازجمله خطاي  C.T، خطاي P.T، خطاي محاسبه ، خطاي تنظيم گذاري،خطاي احتساب طول خط ، خطاي جرقه ، خطاي ناشي ازتاثيرخطوط موازي و ... )و تاثير اين خطاها مي تواند به صورت افزايشي يا كاهشي باشد و از آنجا كه احتمال دارد اين خطاها در مواردي در يك جهت با هم جمع شده و خطاي رله به طور قابل ملاحظه اي زياد شود و احياناً مثلا اتصالي واقع در اوايل خط بعدي را در زون نخست خود ديده و به عمل درآيد(تداخل در كار رله بعدي)،لذا قدري از طول خط موردحفاظت(حدود15%)را ازمحدوده زون يك كم كرده و فقط 85%طول خط را به زون يك مي سپارند و آن 15% را كه اصطلاحاً زون مرده گفته مي شود بعلاوه 20% از تكه خط بعدي را به زون دوم(با زمان 6/.ثانيه)محول مي كنند و چاره اي جز اين نيست. البته هر چه P.T , C.T و رله ديستانس بكار رفته و همچنين اندازه گيري طول خط وسنجش تاثيرات جانبي محيط از دقت بيشتري برخوردار باشد ، مي توان ناحيه مرده را كوتاه تر نمود . در رله هاي جديد ، اين ناحيه به10% تقليل يافته است .

403 ـ يك رله ديستانس عمدتاً از چه اجزايي ساخته شده است؟

عضوراه انداز (Starter)                 عضوسنجشي(Measuring)           عضو جهتي(Directional)

404 ـ آيا واحد راه انداز رله ديستانس با هر تغيير جريان يا ولتاژي به عمل درمي‌آيد؟

 عضو راه اندزا ، خود داراي تنظيم است و لذا با هر تغيير جريان و ولتاژي به عمل درنمي آيد اما جريان و ولتاژ ترانسفورماتورهاي جريان و ولتاژ ، دائماً بر آن تاثير گذاشته و اين واحد در حال آماده باش قرار دارد.

405 ـ واحد سنجشي رله ديستانس چه مي‌كند؟

 واحد سنجشي وقتي وارد مدار مي شود كه رله راه انداز تحريك شده باشد . در آن صورت جريان و ولتاژ فاز اتصالي شده(و يا هر تركيب ديگري كه خاص طراحي رله مي باشد) به واحد سنجش اعمال شده و آن را وادار به تصميم گيري مي كند . واحد سنجش،زون راتشخيص داده و واحد زماني را براي ايجاد تاخير منا سب آن تحريك مي كند . در روي واحد سنجش،تنظيمات زون هاي مختلف قرار داده شده است . اين تنظيمات،حداقل مقادير لازم برای عملكرد هر زون مي باشد امپدانس دريافت شده با امپدانس هاي تنظيمي مربوط به هر زون مقايسه مي شود و بسته به زون تشخيصی ، رله فرمان لازم را صادر مي كند.

406 ـ آيا در اتصالي‌هاي دورتر، جريان اتصال كوتاه بيشتر است؟

 خير ، به واسطه بزرگتر بودن امپدانس مسير ، جريان اتصالي كمتر است . كلاً هر چه ازمنبع دورتر مي شويم ، امپدانس دريافتي توسط رله بزرگتر و درنتيجه جريان اتصال كوتاه كمتر خواهد بود .

407 ـ آيا لزومي دارد كه رله ديستانس جهتي هم باشد؟

رله ديستانس معمولا براي خطوط پيش روي خود تنظيم مي شود و عملكرد در مقابل حوادث پشت سر خود را به رله هاي ماقبل محول مي كند و به همين دليل ضرورت دارد كه از واحد جهتي براي تشخيص اتصالي هاي پس و پيش خود برخوردار باشد  البته مواردي پيش مي آيد كه اتصالي واقع در پشت سر رله (مثلا اتصالي روي باسبار پشت سر)باقي مي ماند و توسط رله هاي ديگر پاك(Clear) نمي شود .در اين موارد لازم مي آيد كه رله دست بکار شده و فرمان قطع دهد . در بعضی رله های قدیمی کلیدی برای جهتی و غیر جهتی کردن رله تعبيه شده است ، اما از آنجا كه غيرجهتي نمودن رله ، عملكرد سلكتيو حفاظت را به مخاطره مي‌اندازد ، لذا در رله هاي جديد ، عملكرد رله براي اتصالي هاي پشت سر را به عهده زون چهارم رله   مي گذارند تا رله هاي ديگر شبكه فرصت عملكرد داشته باشند و چنانچه اتصالي تا زمان انقضاي زون چهارم ادامه يافت،رله فرمان قطع دهد .

408 ـ تفاوت عمده يك رله MHO با رله نوع امپدانسي در چيست؟

رله ديستانس MHO (كه عكس امپدانس رامي سنجد)علاوه بر حساس بودن نسبت به جهت اتصالي در مقايسه با يك رله ديستانس امپدانسي (با همان امپدانس هاي تنظيمي)، سطح كمتري از صفحه مختصات را پوشش مي دهد (زيرا كه مقدار امپدانس تنظيمي در رله MHO قطر دايره عملكرد راتشكيل مي دهد در حالي كه در رله امپدانسي،برابر شعاع آن است)،اين امتياز باعث مي شود كه رله MHO در مقابل نوسانات قدرت (Power Swing) حساسيت كمتري داشته باشد.

شكل زیر عملكرد رله امپدانسي ، مهو و آفست مهو را نسبت به نوسانات قدرت نشان مي دهد.

 

 

409 ـ رله افست مهو (Offset Mho) چگونه رله‌اي است؟

همان رله MHO است با اين تفاوت كه مشخصه آن كمي در جهت عكس مشخصه خط ، جابجايي(Offset) پيدا كرده است و لذا مي تواند بخشي از پشت سرخود را نيز ببيند. بوجودآوردن اين توانايي به آن منظور است كه اگر رله باسبار پشت سر، براي اتصالي واقع بر باسبار عمل كند، اين رله نيز به عنوان پشتيبان آماده عمل شود  اگر فقط اين خاصيت رله، مورد نظر تنظيم گذار باشد ، فقط كافيست زون سوم رله داراي آفست باشد و برخورداري از آفست براي ساير زون ها لازم نخواهد بود.

410 ـ مشخصه يك رله راكتانسي چگونه است؟

 مشخصه يك رله راكتانسي ، يك خط مستقيم و موازي با محور Xها است و بنابراين نسبت به زاويه بين جريان و ولتاژ حساس نيست و فقط راكتانس خط رامي بيند و لذا نسبت به جرقه هاي اتصالي(كه داراي رزيستانس خالص است) بي تفاوت مي ماند و از اين خاصيت رله در مواقعي كه خط از جنگل عبور كرده باشد استفاده مي كنند زيرا كه در اين موارد احتياج داريم براي تشخيص درست فاصله نقطه اتصالي ، مقاومت جرقه با شاخه راكه بسته به مورد ، زياد يا كم خواهد بود،در سنجش دخالت ندهيم.

411 ـ‌ آيا رله‌هاي ديستانس معمولي، خط پارگي (بدون ايجاد اتصالي با ساير فازها و يا زمين) را  احساس مي‌كنند؟

 خير، اگر به هنگام خط پارگي(Open Circuit) اتصالي رخ ندهد ، (مثلاً فاز پاره شده در هوا معلق بماند) رله اين وضعيت را مشابه يك امپدانس بي نهايت (براي فاز مربوطه) مي‌بيند و بنابراين عملكردي نخواهد داشت ، به عبارت ديگر ، اين حالت براي رله ، به منزله يك اتصالي در بي نهايت است كه امپدانس بسيار بزرگي دارد و از محدوده تنظيمات زون‌هاي رله خارج است . براي عكس العمل در مقابل چنين مواردي لازم است كه از رله مولفه منفي استفاده شود . در رله هاي جديد ، چنين واحدي وجود دارد و بنابراين سيستم هاي حفاظتي جديد در برابر خط پارگي ها نيز بدون عكس العمل نمي مانند .

412 ـ چه زماني رله مثلث باز (Open Delta) عمل مي‌كند؟

 هنگاميكه عدم تعادل ولتاژ (آنبالانسي) بوجود آيد. براي مثال، هنگامي كه سيستم دو فاز شود ، در اين صورت مجموع‌برداري ولتاژهاي سه فاز، صفر نشده و اين رله عمل خواهد كرد.

413 ـ بدترين حالت اتصال كوتاه چه نوعي است؟

غالباً اتصال كوتاه سه فاز كه در نزديكي پست اتفاق بيافتد .

414 ـ كاربرد رله فاصله ياب(Fault Locator) چيست؟

 اين رله مي‌تواند فاصله محل اتصالي بوجودآمده روي خطوط را  تا محل رله تعيين‌كند.

415 ـ كار رله دريافت ‌سيگنال ‌تريپ ‌از طريق ‌سيم ‌پيلوت ‌يا كرير  (Carrier or Pilot Wire Receive Relay) چيست؟

 اين رله در صورت دريافت سيگنال از پست مقابل از طريق كابل پيلوت يا كرير عمل خواهد كرد و اقدام مناسب (قطع بريكر و يا تعويض زمان عملكرد) را انجام  مي دهد .

416 ـ روش‌هاي درجه‌بندي زماني رله ديستانس را بنويسيد؟

روش اول : زمان عملکرد رله با افزایش فاصله افزایش می یابد .

روش دوم : زمان عملكرد رله با مشخصه پله اي (زون يك سريع ، زون دو با تاخير ، زون سه با تاخير بيشتر) افزايش مي يابد .

417 ـ منحني زماني رله ديستانس معرف چيست؟ توضيح دهيد.

منحني زماني رله ديستانس معرف زمان قطع رله نسبت به مقاومت اتصالي بين محل نصب رله و نقطه اتصالي است .

418 ـ انواع رله‌هاي شروع كننده را نام ببريد و توضيح دهيد به چه منظوري استفاده مي‌شود؟

الف)شروع كننده جريان زياد : در شبكه هايي كه جريان اتصال كوتاه آن حتي در مواقع كم بار شبكه نيز از ماكزيمم جريان كار عادي و نرمال شبكه بيشتر باشد .

ب)شروع كننده كاهش ولتاژ : مورد استفاده در سيستم هايي كه توسط مقاومت زمين شده‌اند.

ج)شروع كننده امپدانسي : در يك خط انتقال طويل يا شبكه غربالي كه بار شبكه كم باشد (حداقل جريان اتصال كوتاه را داشته باشيم)كاربرد دارد.

419 ـ آيا لزومي دارد كه رله ديستانس جهتي باشد؟

رله ديستانس معمولاً براي خطوط پيش روي خود تنظيم مي شود و حوادث پشت سر را براي رله هاي ماقبل ميگذارد و بنابراين مي بايد از واحد جهت ياب براي تشخيص اتصالي هاي پس و پيش خود برخوردار باشد . البته در مواردي كه اتصالي پشت سر رله باقي مي ماند و توسط رله هاي پشت سر پاك (clear) نمي شود اين رله دست به كار شده و مدار را قطع مي كند و اين حالت البته در صورتي اتفاق خواهد افتاد كه رله را از قبل براي چنين رفتاري تنظيم كرده باشيم . دريكي از انواع رله ديستانس ، طرح به اين صورت است كه اگر اتصالي در شبكه پشت سرباقي مانده و تا خاتمه زمان زون چهارم ادامه يابد، رله فرمان قطع مي دهد.

420 ـ چرا واحدهاي راه انداز در رله‌اي ديستانس تعبيه شده‌اند؟

 براي اينكه رله يستانس در اتصالي ها آمادگي بيشتري داشته باشد .

421 ـ کد استاندارد ANSI رله های دیستانس ودیفرانسیل ترانسفورماتور که در دستورالعملهای ثابت بهره برداری ذکر شده چیست؟

 كد رله ديستانس 21  و كد رله ديفرانسیل ترانسفورماتورT87 مي باشد .

422- نقش امواج کریر در حفاظت را شرح دهید؟.

جهت همزمان بازكردن كليدهاي دو طرف نقطه اتصال از وسائل مختلفي استفاده مي‌شود كه يكي استفاده ازموج كرير بوده كه با فرستادن پالسي به پست هاي مقابل اين عمل انجام مي گيرد.

423 ـ ‌بدست آ‌وردن جريان يا ولتاژ اوليه از روي ستينگهاي رله چگونه است؟

 حاصل ضرب عدد انتخاب شده روي رله در عكس نسبت تبديل C.T یا  P.T را مقدار اوليه گويند .

424 ـ منظور از Power Swing Blocking چيست و چگونه عمل مي‌كند؟

در حالت نوسانات قدرت رله ديستانس نبايستي عمل بكند لذا در اين حالت رله ديستانس قفل شده و به      خا طر تغييرات بوجود آمده در نسبت (تغييرامپدانس در زمان) رله عمل نمي كند.

425 ـ مقاومت شبكه ارتينگ كه براي حفاظت به كار مي‌رود بايستي چه مقدار باشد؟

بايستي حداكثر2/. اهم باشد .

426 ـ دو مورد از حفاظت‌هاي مكانيكي ترانسفورماتور را نام ببريد؟

رله بوخهلتس تعيين كننده سطح روغن و حفاظت هاي مربوط به سيستم خنك‌كنندگي.

427 ـ حفاظت اصلي ترانسفورماتور قدرت كدام رله بوده و حفاظت‌هاي پشتيبان(BACK UP) آن را نام ببريد؟

رله هاي ديفرانسيل و بوخهلتس حفاظت هاي اصلي ترانسفورماتور مي باشند و رله‌هاي ارت فالت ، جريان زياد و R.E.F به عنوان پشتيبان عمل مي نمايند .

428 ـ خطاهاي خارجي تهديد كننده ترانسفورماتور را نام ببريد؟

جريان هاي اتصال كوتاه و اضافه ولتاژ در اثر امواج سيار و اتصالي در شبكه به خصوص در شينه هاي پيش روي ترانسفورماتور.

429 ـ عملكرد رله ديفرانسيل در چه مواردي است؟

 رله ديفرانسيل يا حفاظت اصلي ترانسفورماتور ، مقايسه جريان هاي طرفين آنرا به عهده داشته و عملكرد آن ناشي از عوامل زير مي باشد :

الف)اتصالي در داخل ترانسفورماتور (نظير اتصال فاز به بدنه ، فاز به فاز ، اتصال حلقه و يا اتصال بين سيم پيچ هاي اوليه و ثانويه).

ب) اتصالي هاي خارج از ترانسفورماتور بر اثر عوامل خارجي در محدوده حفاظت رله يعني حدفاصل C.T هاي طرفين .

ج) حالت هاي كاذب ناشي از اشكال در C.T   یا مدارات مربوطه .

430 ـ‌ علل اينكه در حفاظت ترانسفورماتور، رله ديفرانسيل به كار مي‌بريم چيست؟

1- رله ديفرانسيل داراي ويژگي قطع سريع ، دقت بالا و قدرت تشخيص و تفكيك عيوب  واقع شده در محدوده بينC.T هاي دو طرف ترانسفورماتور قدرت مي باشد

2- رله  ديفرانسيل در جريانهاي هجومي ترانسفورماتور ، عمل نمي کند .

3- براي تشخيص فالت هاي واقع شده در محدوده C.T هاي دو طرف ترانسفورماتور قدرت ، بهترين حفاظت ، رله ديفرانسيل مي باشد.

 

 

 

 

 

431 ـ محدوده عملكرد رله ديفرانسيل چقدر است؟

حدفاصل C.T هاي دو طرف ترانسفورماتور قدرت .

432 ـ رله ديفرانسيل چه مواقعي عمل مي‌كند و نحوه عملكرد آن چگونه است؟

 رله ديفرانسيل كه مهمترين حفاظت ترانسفورماتور قدرت مي باشد زماني عمل مي‌كند كه اتصالي به صورت ارت فالت ياحلقه يا دو فاز و يا به هر نحو ديگر در داخل ترانسفورماتور و يا خارج آن در محدوده C.T. هاي طرف فشار قوي و فشار ضعيف صورت گيرد و اگر درست محاسبه و تنظيم شده باشد نبايستي عملكرد كاذب داشته باشد و نحوه عملكرد آن به صورت تفاضلي است ، بدين معني كه پس از برابر سازي و هم فاز سازي جريان دو طرف فشار ضعيف و فشار قوي آن ها كه اختلاف ناچيزي دارد ، از قسمت عمل كننده رله عبور مي كند كه براي مواقع فالت خارج از محدوده ديفرانسيل،رله فوق به عمل در نمي آيد .

433 ـ‌ كدام رله براي حفاظت و بهره‌برداري از ترانسفورماتور پست‌هاي63كيلو ولت نياز حتمي مي‌باشد؟ رله بوخهلتس كه از نظر حفاظت و بهره برداري حائز اهميت است .

434 ـ ترانسفورماتور تطبيق مخصوص كه براي رله ديفرانسيل به كار مي‌رود با نسبت تبديل 1:1 به چه منظوري استفاده مي‌گردد؟

 در صورتی كه در حفاظت ترانسفورماتور رله ديفرانسيل به كار رود براي تبديل اتصال ستاره به مثلث ترانسفورماتور و جبران نسبت اوليه به ثانويه (اختلاف زاويه اي كه ايجاد مي شود)  بايستي از ترانسفورماتور تطبيق مخصوص استفاده شود .

435 ـ علت مجهز بودن رله‌هاي زمين به فيلتر در شبكه‌هاي فشار قوي چيست؟

براي حذف هارمونيك هاي سوم و پنجم است .

436 ـ ترانسفورماتورهاي جريان مياني(C.T.  INTERPOSE) را براي چه منظوري در مسير جريان C.T. هاي رله ديفرانسيل قرار مي‌دهند؟

 C.Tهاي اينترپوز براي دو منظور به كار مي رود :

1- برابر سازي جريان دو طرف فشار قوي و فشار ضعيف

2- هم فازنمودن جريان هاي دو طرف ، زيرا مثلاً در اتصال YNd11 اختلاف فاز ولتاژي دو طرف برابر 330 درجه مي باشد كه بايستي اين اختلاف فاز توسط C.T هاي فوق اصلاح گردد.

437 ـ حفاظت ديفرانسيل ترانسفورماتور را به طور شماتيك رسم كنيد؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

438 ـ واحد هارمونيك‌گير رله ديفرانسيل چه كاري انجام مي‌دهد؟

 به هنگام جريان دادن ترانسفورماتور ، در بطن جريان هجومي كه از ترانسفورماتور كشيده مي شود ، هارمونيك هاي زوج بوجود مي آيد و انرژي اين هارمونيك ها به اندازه اي است كه به راحتي رله ديفرانسيل را تحريك و باعث عملكرد رله مي گردند ، در حاليكه در اين حالت بايد ترانسفورماتور بتواند وارد مدار شده و از آن بار گرفته شود و لذا نياز به تمهيدي است كه رله ديفرانسيل،هارمونيك هاي زوج را در نظر نگيرد . به همين منظور در هر رله ديفرانسيل واحدي به نام هارمونيك گير تعبيه مي شود تا به هنگام وصل ترانسفورماتور ، در اثر هارمونيك هاي زوج تحريك شده و با بازكردن كنتاكتي كه بر سر راه فرمان رله ديفرانسيل دارد ، مانع از ارسال فرمان قطع آن شود . البته اين ممانعت از ارسال فرمان قطع ، موقّتي بوده و لحظاتي بعد كه از قدرت هارمونيك ها كاسته شد و واحد هارمونيك گير از تحريك خارج گشت ، كنتاكت فرعي واقع بر مسير تريپ بسته مي شود و شرايط براي فرمان رله ديفرانسيل نرمال مي گردد .

439 ـ علت استفاده از سيم‌پيچ نگهدارنده در رله ديفرانسيل چيست؟

 براي پايدار نمودن رله و جلوگيري از عملكرد اشتباه آن در خارج از زون حفاظتي مربوطه .

440 ـ حفاظت ترانسفورماتور در مقابل گازهاي ناشي از انفجار داخل ترانسفورماتور، به عهده چه رله‌اي مي‌باشد؟ رله بوخهلتس.

441 ـ رله بوخهلتس به چه منظوري در ترانسفورماتورها تعبيه گرديده است؟

 بروز يكي از خطاهاي زير در ترانسفورماتور كه توسط رله بوخهلتس حفاظت ميشود سبب تشكيل گاز و عبور آن از لوله رابطه بين ترانسفورماتور و منبع ذخيره روغن شده و به داخل رله بوخهلتس كه در اين مسير قرار دارد نفوذ كرده و باعث پايين آمدن سطح روغن در داخل رله مي گردد كه اين عمل موجب پايين آمدن شناورهاي رله شده و سبب بستن يا بازكردن كنتاكت هاي فرمان مي شود و نتيجتاً باعث ايزوله شدن ترانسفورماتور از شبكه مي‌گردد. خطاها عبارتند از :

1-       جرقه بين سيم هاي حامل جريان.

2-       جرقه بين قسمت هاي حامل جريان و هسته آهني با محفظه روغن.

3-       سوختن هسته.

4-       قطع شدن يك فاز كه منجر به ايجاد جرقه مي گردد .

442 ـ رله بوخهلتس در چند مرحله عمل مي‌كند؟

 در دو مرحله ، مرحله اول آلارم و مرحله دوم تريپ

 

443 ـ پس از عملكرد رله بوخهلتس شرايط وصل مجدد به چه صورت است؟

 رله بوخهلتس زماني عمل مي كندكه اتصالي در داخل تانك ترانسفورماتور و ميان روغن ايجاد شده باشد و جرقه حاصله موجب تجزيه روغن و متصاعد شدن گاز و در صورت اتصال شديد افزايش دماي روغني مي شود و حجم روغن سريعاً افزايش يافته و به سمت كنسرواتور بالا مي رود . در اين مسير دو حباب شيشه اي محتوي جيوه وجوددارد و در صورتي كه گاز متصاعد شده كه تدريجاً در محفظه بالايي بوخهلتس جمع مي شود آنقدر باشد كه به سطح روغن محفظه فشار آورده و آن را پايين آورده و حباب شيشه اي جابجا شود رله آلارم مي دهد(مرحله اول)و اگر مشكل به همين جا ختم نشود ممكن است حباب شيشه اي(محتوي جيوه)مرحله دوم نيز پايين آمده و فرمان تريپ صادر گردد . عمل حباب شيشه اي (مرحله دوم)در اثر حركت شديد روغن نيز صورت مي گيرد . بعد از عملكرد رله بوخهلتس بايستي گازهايي كه جمع شده مورد آزمايش قرار گرفته و در خصوص برقدار كرن مجدد ترانسفورماتور تصميم گيري به عمل آيد .

444 ـ پايداري رله ديفرانسيل(Stability) را مختصراً توضيح دهيد؟

 رله ديفرانسيل يك رله تفاضل سنج است و تفاضل جريان هاي طرف فشار قوي و ضعيف از كويل عمل كننده عبور مي کند. رله ديفرانسيل بايد براي جريان هاي ضربه اي اتصال كوتاه خارج از زون حفاظتي پايدار بماند و عملكرد كاذب نداشته باشد و نيز درلحظه وصل ترانسفورماتور جريان هجومي كه فقط در يك طرف ترانسفورماتور جاري مي شود،نبايستي باعث عملكرد رله شود . وجود اين ثبات وجلوگيري از عملكر كاذب رله كه به ساختمان و طرح داخلي رله مربوط است،به پايداري رله ديفرانسيل موسوم مي باشد .

445 ـ اگر ترانسفورماتور قدرت را در حالتي كه تپ آن ماكزيمم مقدار را دارد، برقدار كنيم، فقط تحت تانسيون قرار دهيم)، احتمال عملكرد چه رله‌هايي وجود دارد؟ چرا؟

احتمال عملكرد كاذب رله ديفرانسيل وجوددارد و دليل آن بالابودن جريان هجومي اوليه (Inrush Current) است كه چند برابر جريان نامي ترانسفورماتور مي باشد .

446 ـ حفاظت ترانسفورماتور را در مقابل اتصال بدنه توضيح دهيد؟

در ترانسفورماتور هاي قديمی كه فاقد رله ديفرانسيل مي باشند جهت كنترل جريان بدنه به زمين چرخ هاي ترانسفورماتور قدرت از زمين عايق شده و بدنه فقط از يك نقطه توسط يك رشته سيم زمين مي گردد و بر سر راه آن،يك ترانسفورماتور جريان قرار داده و خروجي ترانسفورماتور جريان به يك رله آمپريك متصل مي شود . در اين صورت هرگاه كه بدنه ترانسفورماتور برقدار شود،اين رله تحريك شده و هر دو طرف ترانسفورماتور قدرت را باز مي كند . در جايي كه از رله ديفرانسيل استفاده شود نيازي به ايزوله كردن ترانسفورماتور از زمين و استفاده از رله بدنه نخواهد بود.

 

447 ـ رله نوترال براي حفاظت چه مواردي است؟

رله اتصال زمين در هر يك از فيدرهاي خروجي ، فيدر ترانس و نوترال پست وجود دارد و در صورت بروز اتصال زمين ، اين رله ها تحريك مي شوند و تنظيمات آن ها طوري است كه رله اتصال زمین فيدر خروجي ، سريعتر قطع مي كند و رله هاي اتصال زمين فيدر ترانس و نوترال ، به ترتيب در نوبت قطع مي ايستند . اما يك سري اتصال زمين هاي كم آمپر نظير نشتي ها كه هيچيك از اين رله ها را تحريك نمي كند ، در برگشت به شبكه ازطريق نوترال، باعث گرم شدن بوبين نوتر مي گردد . وظيفه رله  حفاظت نوترال ، آن است كه اين نشتي ها را تشخيص داده و در مدت طولاني تري ترانسفورماتور قدرت را قطع نمايد تا از سوختن ترانسفورماتور زمين جلوگيري شود.

448 ـ رله اتصال بدنه (Tank Protection) در چه مواقعي عمل مي‌كند و در چه صورت مي‌توان ترانسفورماتور را مجدداً مدار قرار داد؟

رله اتصال بدنه زماني عمل مي كند كه اتصالي در داخل و يا روي تانك و بوشينگهاي ترانسفورماتور قدرت روي داده باشد . پس از عملكرد رله مزبور بايد اطراف ترانسفورماتور و نيز سطح بالاي ترانسفورماتور و بوشينگ ها دقيقاً بررسي گردد و در صورتي كه محل اتصالي مشخص شود ، پس از رفع عيب مي توان ترانسفورماتور را در مدار قرار داد .

449 ـ رله R.E.F. ، حفاظت چه محدوده‌اي را برعهده دارد و چگونه عمل مي‌كند؟

 رله R.E.F ( رله اتصال زمين محدودشده)هم در طرف سيم پيچ فشار قوي و هم در طرف سيم پيچ فشار ضعيف ترانسفورماتور قدرت قرار مي گيرد و هدف از نصب اين رله حفاظت بخشي از سيم پيچ هاي ترانسفورماتور و نيزكابل يا باسباري است كه درمحدوده C.T‌ هاي مربوط به اين رله قرار دارند مي باشد و نوع عملكرد رله مثل رله ديفرانسيل بوده و بر مبناي تفاضل جريان هاي طرفين عمل مي كند و براي اتصالي هاي خارج از زون رله عكس العمل نشان نمي دهد .

 

450 ـ براي حفاظت ترانسفورماتور در مقابل اضافه ولتاژهاي ناشي از صاعقه و كليدزني از چه وسيله‌اي استفاده مي‌گردد؟ از برقگير استفاده مي شود .

451 ـ‌ براي حفاظت ترانسفورماتور در مقابل اضافه جريان از چه رله‌اي استفاده مي‌شود؟

از رله اوركارنت يا اضافه جريان استفاده مي گردد .

 

 

452 ـ شاخك‌هاي ميله‌اي روي بوشينگ‌هاي ترانسفورماتور چه كاري را انجام مي‌دهند؟

 شاخك هاي روي بوشينگهاي ترانسفورماتور تا اندازه اي كار برقگير را انجام مي دهند و حفاظت بوشينگ ها و سيم پيچ هاي ترانسفورماتور را بر عهده دارند . در مواقعي كه امواج اضافه ولتاژ به ترانسفورماتور مي رسند ، بين شاخك ها جرقه زده و موج سيار شكسته مي‌‌شود. اشكال عمده اين ميله ها در مقايسه با برقگيرها ، سرعت عمل كم آنها است .

453 ـ رله جريان زياد(Over Current) و اتصال زمين (E/F) در طرف فشار قوي ترانسفورماتور چه نقشي دارند و چه زماني عمل مي‌كنند؟

رله O/C , E/F در طرف فشار قوي اولا در مقابل اضافه جريان و اورلود شدن ترانسفورماتورنقش حفاظتي دارند و ثانيا براي اتصالي هاي فازي خارج از ترانسفورماتور كه به صورت جريان زياد و نيز براي اتصالي هاي داخل ترانسفورماتور به عنوان Back Up  عمل مي كنند.

454 ـ اگر رله‌هاي ارت فالت(E/F) فيدر خروجي و فيدر ترانس، به هنگام اتصال با زمين در هر يك از خروجي‌ها،‌ عمل نكنند چه تجهيزاتي در خطر هستند و كدام رله به صورت نجات‌دهنده عمل مي‌كند؟

از آنجايي كه جريان اتصالي با زمين از نوترال به شبكه باز مي گردد و بوبين نوتر در مسير اين جريان قرار دارد ، در صورت تداوم اتصالي ، اين بوبين در معرض خطر قرار مي‌گيرد و چون بوبين نوتر به لحاظ حرارتي فقط تا مدت معيني مي تواند جريان اتصالي را تحمل نمايد ، لذا تنظيمات رله نوترال وحتي رله حساس نوترال به گونه اي است كه پيش ا‌ز آسيب رسيدن به بوبين نوتر ، ترانسفورماتور قدرت و ملحقات آن را ازمدار خارج نمايد .

455 ـ حفاظت تپ چنجر ترانسفورماتور چه نام دارد و اگر عمل كند چه اتفاقي مي‌افتد؟

عدم عملكرد صحيح تپ چنجر باعث ايجاد قوس و در نتيجه تجزيه روغن تپ چنجر شده و موجب مي شود كه حفاظت بوخهلتس تانك تپ چنجر عمل كرده و ترانسفورماتور را از مدار خارج نمايد .

456 ـ رله جريان زياد زماني،كه به منظور حفاظت ترانسفورماتور به كار مي‌رود معمولاً در چه جرياني تنظيم مي‌شود؟ جريان كار اين رله معمولاً معادل 4/1 برابر جريان نامي ترانسفورماتور تنظيم  مي شود.

457 ـ انواع رله‌هاي حفاظتي جرياني را نام ببريد؟

1- رله جرياني زمان معكوس                              2  -رله جرياني با قطع لحظه اي

3-رله جرياني زمان معين                                 4- رله هاي زمان معكوس با قطع لحظه اي

 

458 ـ چه نوع حفاظت‌هايي باعث قطع توأم كليد63 و20 كيلوولت ترانسفورماتور مي‌شود؟

رله ديفرانسيل ،‌ رله بوخهلتس ترانسفورماتور قدرت ، رله بوخهلتس ترانسفورماتور داخلي، رله بوبين نوتر(NEF  ) ، رله ترمال ترانسفورماتور قدرت ، رله بوخهلتس تپ چنجر، رله R.E.Fو E/F .

459 ـ عملكرد رله هاي كنترل درجه حرارت سيم‌پيچ و روغن را توضيح دهيد؟

 بر اثر عبور جريان زياد و نيزگرم شدن بيش از حد روغن و سيم پيچ اين رله ها عمل نموده و در مرحله اول باعث به كار افتادن پمپ و فن ها مي شود و در صورتي كه درجه حرارت باز هم افزايش يابد ، موجب آلارم و قطع ترانسفورماتور مي گردند.

460 ـ در ترانسفورماتور سوپاپ اطمينان يا دريچه انفجار چيست؟

 سوپاپ اطمينان يا دريچه انفجار نقش مهمي در حفاظت ترانسفورماتور بازي مي كند به طوري كه اگر اتصال كوتاهي در داخل ترانسفورماتور پيش بيايد جرقه ايجاد مي شود و به طور ناگهاني مقدار زيادي روغن تجزيه شده و گاز ناشي از آن صدمات قابل توجهي را وارد خواهد كرد.در اين مواقع دريچه بازشده و ضمن خروج روغن، فرمان قطع به بريكر ترانسفورماتور داده و از آسيب هاي بيشتر جلوگيري خواهد نمود.

461 ـ سيستم فايرفايتينگ نوع سرجي در ترانسفورماتور چگونه عمل مي‌كند؟

در موقعي كه اتصالي درداخل ترانسفورماتور پديد آيد براثر انبساط شديد گازهاي توليد شده ، قسمتهاي آسيب پذير از جمله بوشينگ ها تركيده و رغن مشتعل شده به بالاي ترانسفورماتور پاشيده مي شود. آتش به وجود آمده باعث به كار افتادن دتكتورهايي مي گردد كه در بالاي ترانسفورماتورها تعبيه شده اند كه درنتيجه آن ، فرماني الكتريكي باعث پايين آوردن وزنه اي مي شود كه درجعبه آتش خاموش كن قرار دارد و پايين آمدن وزنه سبب بازكردن دريچه روغن ترانسفورماتور شده و گاز نيتروژن كه در كپسول قرار دارد با فشار از قسمت پايين ترانسفورماتور وارد ترانسفورماتور شده و پس از طي مسافت داخل ترانسفورماتور از قسمت تركيده شده روي آتش بالاي ترانسفورماتور ريخته و موجب خاموش شدن آتش مي شود.ضمناً شير يك طرفه كه در مسير رله بوخهلتس كنسرواتور قرار دارد در اثر جاري شدن سريع روغن بسته شده  و مانع ريختن روغن كنسرواتور به بيرون مي شود .

462 ـ وظيفه رله جريان زياد لحظه‌اي را بيان كنيد؟

 اين رله در صورت بروز اتصالي هاي شديد به صورت آني عمل مي نمايد .

463 ـ وظيفه رله اتصال زمين لحظه‌اي را بيان كنيد؟

در صورت بروز اتصالي هاي شديد فاز با زمين ، به صورت آني عمل مي نمايد .

464 ـ وظيفه رله جريان زياد تأخيري را بيان كنيد؟

در صورت بروز اتصالي هاي شديد فاز با زمين ، به صورت آني عمل مي نمايد .

465 ـ وظيفه رله اتصال زمين حساس را بيان كنيد؟

اين رله نسبت به جريانهاي اتصال زمين كم ، نظير جريان هاي نشتي حساس  مي باشد ، ولي عملكرد آن با تاخير نسبتا طولاني صورت مي گيرد.

 

466 ـ وظيفه رله ضريب قدرت را بيان كنيد؟ اين رله بات تغيير ضريب قدرت عمل مي نمايد

467 ـ رله اضافه ولتاژ چيست؟ در صورت افزايش ولتاژ نسبت به حد تنظيم شده عمل مي نمايد .

468 ـ وظيفه رله فرمان قطع (Trip Relay) را بيان كنيد؟

 اين رله در مسير فرمان رله اصلي قرار گرفته و از طريق آن كويل قطع ديژنكتور تحريك مي گردد.

469 ـ وظيفه ثابت نگه داشتن ولتاژ ثانويه ترانسفورماتورها از طريق كنترل تپ به عهده چه رله‌اي مي‌باشد؟ سيستم A.V.R كه شامل چند رله مي باشد

470‌ ـ رله كنترل كننده سطح روغن در ترانسفورماتور چيست؟

 رله كنترل سطح روغن (Oil Level Relay) سطح روغن در تانك کنسرواتور را زير نظر دارد و با رسيدن روغن به زيرحد تنظيمي، عمل مي نمايد .

471 ـ تفاوت رله ماكزيمم جريان جهتي با رله‌هاي ماكزيمم جريان معمولي را شرح دهيد؟

 تفاوت اساسي اين رله ها در اين است كه رله جرياني جهتي ، به جرياني كه در جهت تنظيمي آن است اجازه عبور مي دهد . به عبارت ديگر اين رله نه فقط نسبت به مقدار جريان حساس است بلكه نسبت به جهت آن نيز حساسيت دارد .

.472 ـ نحوه عملكرد رله اضافه جريان را شرح دهيد؟

نوع مغناطيسي اين رله از يك سيم پيچ و يك صفحه مدور و اجزا ديگري ساخته شده است. زماني كه اتصال كوتاه بروز مي كند، جريان زيادي ايجاد مي شود و متناوباً  شاري از صفحه متحرك آن مي گذرد و باعث دوران آن و قطع مدار       مي شود . در اين رله با افزايش جريان، زمان قطع كاهش پيدا مي كند.

 

473 ـ رله‌هاي I.D.M.T Inverse Definite Minimum Time)) چه نوع رله‌هايي هستند؟

موسوم مي باشند و براي حفاظت خطوط انتقال بلند و خطوط تغذيه كننده ترانسفورماتور ها ، و در مواقعي كه جريان اتصال كوتاه زياد است استفاده مي شود. رله هاي جرياني زمان معكوس كه به عامل لحظه اي نيز مجهز هستند به رله هاي I.D.M.T

474 ـ رله اوركارنت (O/C) به كار رفته در شبكه از چه نوع رله‌هايي است و معمولاً اجازه عبور جريان را تا چه حدي مي‌دهد؟

رله اوركارنت به كار رفته در شبكه معمولاً ازنوع Inverse(معكوس)است و معمولاً اجازه عبور جريان تا 3/1 برابر جريان نامي شبكه را مي دهد .

475 ـ رله راه انداز اوركارنتي دقيق‌تر عمل مي‌كند يا رله راه‌انداز امپدانسي؟

رله راه انداز امپدانسي ، زيرا كه اين نوع رله ها از هر دو پارامتر جريان و ولتاژ براي سنجش استفاده مي كنند و امپدانس به دست آمده ، مشخصه مطمئن تري براي تصميم‌گيري رله محسوب مي شود.

476 ـ آيا مي‌توان از رله اوركارنت به عنوان راه انداز رله ديستانس استفاده نمود؟ بله.

477 ـ ‌در يك فيدر خروجي، اتصال كوتاهي رخ مي‌دهد، آيا رله R.E.F. عمل مي‌كند؟

 خير ، فقط در محدوده خود عمل مي كند.

478 ـ اشكال رله اوركارنت زمان ثابت در حفاظت فيدرها چيست؟

اشكال اين رله اين است كه چون زمان تنظيمي آن مقدار ثابت و معيني است اين رله براي فالت هاي شديد و براي فالت هاي خفيف به يك صورت عمل مي كند،در حالي كه از رله O/C انتظار مي رود كه در هنگام فالت شديد سريع تر عمل نمايد و نيز درعيوب گذرا و آني ، فرصت دهد كه با از بين رفتن عيب ، بريكر بي مورد قطع نگردد اشكال عمده ديگر اين رله در سوئيچينگ و كليدزني فيدرها است . چون در اين مواقع كه آمپر اوليه نا شي از (Inrush Current) دفعتاً زياد بوده و كُند پايين مي آيد مكانيسم رله فرصت ريست شدن را پيدا نكرده و موجب عملكر رله و قطع فيدر مي گردد .

479ـ براي حفاظت فيدرهاي خروجي چه رله‌هايي به كار مي‌رود؟

          1- رله اوركانت براي فازها              2- رله ارت فالت

 

480 ـ تنظيم زمان علمكرد رله‌هاي اوركارنت فيدرهاي خروجي و باس كوپلر ورودي20و63كيلوولت چگونه است؟

 تنظيم زمان رله O/C فيدرهاي خروجي ،  باس كوپلر ، فيدر 20كيلوولت ترانس  و فيدر 63 كيلوولت ترانس به صورت پشت سر هم و با فاصله زماني صورت مي گيرد . بدين معني كه در پايين‌ترين سطح ، زمان فيدرهاي خروجي 20 کیلو ولت  سپس زمان رله باس كوپلر و پس از آن زمان رله فيدر ترانس 20 كيلوولت و نهایتاً رله طرف 63كيلوولت ترانس تنظيم مي گردد . به اين ترتيب ، براي فالت ها و جريان هايي كه رله ها را تحريك مي كند ابتدا رله فيدر اتصالي شده بايد عكس العمل نشان داده و عيب را جدا نمايد . اگر رله فيدر عمل ننمود رله باس كوپلر بايد عمل كرده و فالت را از روي ترانسفورماتوري كه فالت روي فيدرهاي مربوط به آن قرار ندارد پاك نمايد و چنانچه باس كوپلر باز نشد رله فيدر20كيلوولت ترانسفورماتور(كه فالت روی فيدر مربوطه آن قراردارد)بايد عمل نموده و كليد مزبور را باز نمايد . اگر رله فوق نيز عمل نكند بايد رله طرف 63 كيلوولت ترانس بريكر مربوطه را باز كند

481 ـ مزيت رله‌هاي زمان معكوس(Inverse Time) در حفاظت فيدرها چيست؟

در رله هاي زمان معكوس عملكرد رله طوريست كه در جريان‌هاي كم، زمان بيشتر و در فالتهاي شديد، زمان کمتری براي عمل قطع صرف مي‌كند. مضافاً اينكه در كليدزني فيدرها، رله پايدار مانده و با از بين رفتن جريان هجومي رله خود بخود ريست مي گردد .

482 ـ محل نصب رله جريان زياد تأخيري در كجاي خط مي‌تواند باشد؟ در ابتداي خط نصب مي گردد .

483 ـ‌ عامل ضربه كه موجب قطع بي‌دليل كليدها مي‌شود چيست؟ اثر هارمونيك هاي فرد كه باعث تحريك غيرلازم رله مي شود.

484 ـ چند مورد از حفاظت‌هاي الكتريكي ترانسفورماتور را نام ببريد؟

 رله ديفرانسيل- رله ترميك (براي بدنه ،‌روغن و سيم پيچ) -رله جريان زياد زماني.

485 ـ يك فيدر با رله بار زياد (Over Load) محافظت شده است و اتصال كوتاه شديدي رخ مي‌دهد و جريان شديدي از فيدر مي‌گذرد، آيا اين رله قادر به قطع فيدر خواهد بود؟چرا؟

 بله ، اما با تاخيري كه بستگي به شدت اتصالي ندارد .

486 ـ در يك رله اورلود، زمان تأخير در قطع به چه چيزي بستگي دارد؟

به زمان تنظيمي روي رله بستگي دارد .

 

487 ـ آيا يك رله اوركارنت مي‌تواند به جاي يك رله اورلود نيز عمل كند؟ چرا؟

بله ، زيرا رله اوركارنت يك رله اورلود نيز مي باشد .

 

نظرات شما عزیزان: